İİK'NUN 361. MADDESİ HÜKMÜNÜN UYGULANABİLMESİ İÇİN İCRA DAİRESİNCE "BORÇLUDAN" TAHSİL EDİLMİŞ BİR PARA MEVCUT OLMALIDIR

[Hepsihukuk]

İİK’nun 361. maddesi; "İCRA DAİRELERİNCE BORÇLUDAN FAZLA PARA TAHSİL OLUNARAK ALACAKLIYA VERİLDİĞİ YAHUT YANLIŞLIKLA BİR TARAFA PARA TEDİYE OLUNDUĞU HESAP NETİCESİNDE ANLAŞILIRSA VERİLEN PARA AYRICA HÜKME HACET KALMAKSIZIN O KİMSEDEN GERİ ALINIR.” şeklinde emredici bir düzenlemeyi içermektedir.
Anılan madde hükmü,
İLAMLI VEYA İLAMSIZ TÜM İCRA TAKİPLERİNDE, her ne sebeple olursa olsun, borçludan fazla para tahsil edilen her durumda uygulama yeri ve alanı bulunan, özel bir hükümdür.
Buna göre, icra daireleri, hesaplama sonucunda fazladan tahsil edildiği ortaya çıkan tutarları, ayrı bir mahkeme hükmüne gerek olmaksızın, borçluya geri vermekle yükümlüdürler. Açıktır ki, burada, icra müdürüne kanun tarafından verilmiş, özel bir görev ve daha da önemlisi cebri icra gücünün kullanılması kapsamındaki bir yetki söz konusudur. İcra müdürü, dayanağı ve şekli ne olursa olsun, girişilmiş bir icra takibinde, borçludan tahsil edilen paranın, tahsili gerekenden daha fazla olduğunun (veya yanlışlıkla bir tarafa para tediye olunduğunun) hesap sonucunda belirlediği durumlarda, cebri icra gücünü kullanarak, fazla tahsilatı borçluya geri verecektir (HGK’nun 2009/17-242 E., 2009/290 K. ve 24.06.2009 tarihli kararı). ŞU HALDE İİK'NUN 361. MADDESİ HÜKMÜNÜN UYGULANABİLMESİ İÇİN İCRA DAİRESİNCE "BORÇLUDAN" TAHSİL EDİLMİŞ BİR PARA MEVCUT OLMALIDIR.(Yargıtay 12. Hukuk Dairesinin 11/09/2018 tarih 2018/11424 esas 2018/7748 karar) Somut olayda; İADE İSTEMİNDE BULUNAN İCRA TAKİBİNİN BORÇLUSU OLMAYIP, BORÇLU HAKKINDA Kİ BAŞKA BİR TAKİP DOSYASI ALACAKLISI OLDUĞUNDAN İİK 361. MADDESİNE DAYALI OLARAK İADE TALEBİNDE BULUNAMAZ. Başka takip dosyası alacaklısına yanlışlıkla ödendiği iddia edilen BU PARANIN İADESİ YARGILAMAYI GEREKTİRDİĞİNDEN ANCAK ADI GEÇEN TARAFINDAN AÇILACAK BİR İSTİRDAT YA DA SEBEPSİZ ZENGİNLEŞME NEDENİNE DAYALI ALACAK DAVASINDA İLERİ SÜRÜLEBİLİR. Müdürlük kararları hukuka uygundur. ADANA BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 10. HUKUK DAİRESİ DOSYA NO:2021/206 KARAR NO:2021/2920-YARGITAY 12. Hukuk Dairesi ESAS NO:2022/836 KARAR NO:2022/2389 (kesinlik sınırını geçmediğinden temyiz kabiliyeti yoktur.)