13. Hukuk Dairesi 2017/9973 E. , 2019/7760 K.

[İctihat]

13. Hukuk Dairesi 2017/9973 E. , 2019/7760 K.


'İçtihat Metni'

MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi

Taraflar arasındaki alacak davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne kısmen reddine yönelik olarak verilen hükmün davacı avukatınca duruşmalı olarak temyiz edilmesi üzerine ilgililere çağrı kağıdı gönderilmişti. Belli günde duruşmalı temyiz eden davacı Toki Başkanlığı vekili avukat ... geldi. Karşı taraftan gelen olmadığından onun yokluğunda duruşmaya başlanılmış ve hazır bulunan avukatın sözlü açıklaması dinlenildikten sonra karar için başka güne bırakılmıştı. Bu kez temyiz dilekçesinin süresinde olduğu saptanarak dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
KARAR
Davacı, davalı kooperatiflerin talebiyle taşınmazları kamulaştırarak kar amacı gütmeden davalılara sattığını, kamulaştırma nedeniyle açılabilecek kamulaştırma bedelinin artırım davalarından ve masraflardan davalıların sorumlu olduğuna dair taahhütname alındığını ve protokol imzalandığını, taşınmaz maliklerinin açtığı bedel artırım davaları sonucunda 1.756.190,41 TL ödeme yaptığını ve bu taşınmazlar için ödediği kamulaştırma bedelinin tamamında davalıların sorumlu olduğunu ileri sürerek 1.611.311,27 TL'nin davalı SS. ...sitesi Kooperatifinden, 144.879.17 TL'nin ise diğer davalı kooperatiften, yapılan masraflar için de ayrıca 31.527.61 TL'nin her iki davalıdan tahsiline karar verilmesini istemiştir.
Davalılar, davanın reddini dilemişlerdir.
Mahkemece, Dairemizin 2013/7089 esas 2014/5087 karar sayılı bozma ilamına uyularak davanın davalı S.S. ... Toplu İşyeri Kooperatifi yönünden kısmen kabulüne, 37,87-TL ile 8,24-TL olmak üzere toplam 46,11-TL'nin 10/07/2007 tarihinden itibaren işleyecek değişken oranlardaki yasal faizi ile birlikte bu davalıdan alınarak davacıya ödenmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine,Davalı S.S. ... Sanayi Sitesi Yapı Kooperatifi hakkındaki davanın ise konusu kalmadığından konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiş; hüküm, davacı tarafından temyiz edilmiştir.
1-Dosyadaki yazılara, kararın bozmaya uygun olmasına, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davacının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddi gerekir.
2-Davacının, davalıların talebi üzerine kamulaştırdığı taşınmazları her iki davalı kooperatife sattığı ve daha sonra bu taşınmaz malikleri tarafından aleyhine açılan dava ile artırılan kamulaştırma bedellerini ödediği dosyadaki delillerden anlaşılmış olup davacı, davalılar ile arasındaki taahhütnameler gereğince ödediği artırılmış kamulaştırma bedellerinin ve bu dava için yaptığı masrafların tahsili amacıyla eldeki bu davayı açmıştır. Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiş, bu hükmün taraflarca temyiz edilmesi üzerine Dairemizin 14.02.2011 tarih ve 2010/6948 Esas 2011/1908 Karar sayılı ilamı ile '...davacı Toki'nin müterafik kusuru olduğu kabul edilerek, gerekli inceleme yapılıp sonucuna uygun bir karar verilmesi gerekir...' gerekçesiyle davalılar yararına bozulması üzerine, mahkemece, bozma ilamına uyulmasına karar verilerek yargılama yapılmış yapılan yargılama sonucunda mahkemece, bilirkişi kurulundan alınan rapora itibar edilerek davacının ödediği bedelin kamulaştırma tarihindeki (20.05.1986) değeri belirlenerek bu miktara hükmedilmiştir. Bu hükmün de davacı ve davalılardan S.S. ... Yapı Kooperatifi tarafından yeniden temyizi üzerine Dairemizin 2013/7089 esas 2014/5087 karar sayılı ilamı ile davalının tüm,davacının sair temyiz itirazları red edierek '.. Davacının müterafik kusuru tespit edilerek ödenen miktardan kusur oranında indirim yapılması gerekirken ödenen miktarın kamulaştırma tarihindeki değeri hesaplanarak bu miktara hükmedilmesi doğru olmamıştır. Aynı konuda açılan ve kesinleşen emsal dava dosyalarında davacının %50 müterafik kusurlu olduğu kabul edilerek karar verildiği anlaşılmaktadır. Hal böyle olunca; mahkemece, davacının %50 müterafik kusurlu olduğu kabul edilip davacı tarafından ödenen kamulaştırma bedeli ve masraflardan kusur oranında indirim yapılarak davalıların sorumlu oldukları miktarın tespit edilmesi ve açıklanan ilkelere göre hesaplama yapılması için bilirkişilerden ek rapor alınarak sonucuna uygun bir karar verilmesi gerekirken yanlış değerlendirmeyle yazılı şekilde hüküm tesisi usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirir....'gerekçesiyle tekrar bozulmuş, mahkemece bozma ilamına uyularak yargılama yapılmasına rağmen bu seferde davacının ödediği bedelin kamulaştırma tarihindeki değerinin yarısına hükmedilmiştir. Mahkemece, bozma ilamına uyulmasına karar verildiğine göre bozma ilamında belirtilen hususlar taraflar yararına usulü kazanılmış hak oluşturur. Buna rağmen mahkemece, usulü kazanılmış hak ilkesi ihlal edilerek bozma ilamının gereği yerine getirilmeyip davacının ödediği bedelin kamulaştırma tarihindeki belirlenen değerinin yarısına hükmedilmesi hatalıdır. Davacının müterafik kusuru tespit edilerek gerçekte ödenen miktardan kusur oranında indirim yapılması gerekirken ödenen miktarın kamulaştırma tarihindeki değerinin yarısı hesaplanarak bu miktara hükmedilmesi doğru olmamıştır. Aynı konuda açılan ve kesinleşen emsal dava dosyalarında davacının %50 müterafik kusurlu olduğu kabul edilerek kamulaştırma tarihindeki varsayımsal hesaba göre değil Toki’nin fiiliyatta ödediği bedel ile masrafların yarısına karar verildiği anlaşılmaktadır. Hal böyle olunca; mahkemece, davacının %50 müterafik kusurlu olduğu kabul edilip davacı tarafından ödenen bedel ile yapılan masraflara güncelleme yapılmaksızın yapıldıkları tarihteki bedelleri esas alınıp kusur oranında indirim yapılarak davalılardan S.S. ... Toplu İşyeri Kooperatifi sorumlu olduğu miktarın tespit edilmesi ve açıklanan ilkelere göre hesaplama yapılması için gerekirse bilirkişilerden ek rapor alınarak sonucuna uygun bir karar verilmesi gerekirken, yanlış değerlendirmeyle yazılı şekilde hüküm tesisi usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirir.
SONUÇ: Yukarıda birinci bentte açıklanan nedenlerle davacının diğer temyiz itirazlarının reddine, ikinci bentte açıklanan nedenlerle temyiz edilen kararın davacı yararına BOZULMASINA, 2.037,00 TL duruşma avukatlık parasının davalıdan alınarak davacıya ödenmesine, peşin alınan harcın istek halinde iadesine, HUMK’nun 440/I maddesi uyarınca tebliğden itibaren 15 gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 26/06/2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.