13. Hukuk Dairesi 2019/4382 E. , 2019/10388 K.

[İctihat]

13. Hukuk Dairesi 2019/4382 E. , 2019/10388 K.


'İçtihat Metni'

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki tespit davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı avukatınca temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü.
KARAR
Davacı, davalıdan olan alacağının tahsili amacıyla icra takibi başlattığını, takibin kesinleşmesi üzerine davalının evine haciz konulduğunu, haczi öğrenen davalının borcu ödeyeceğini taahhüt ederek, öedemediği takdirde hacizli evin satışına muvafakat ettiğine dair 21.9.2011 tarihli belgeyi verdiğini, borcun ödenmemesi üzerine evin satışını istediğini, davalının bu kez İcra Hukuk Mahkemesinde haczedilemezlik şikayetinde bulunduğunu ileri sürerek; davalının verdiği 20.9.2011 tarihli belgede tahrifat olmadığının, belge tarihi ile yazıların aynı aynda yazıldığının ve belge içeriğinin haczedilmezlikten feragat niteliği taşıdığının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Davalı davanın reddini dilemiştir.
Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiş; hüküm, davalı tarafından temyiz edilmiştir.
Dava, davalı tarafından imzalanan belgenin içeriğinin haczedilemezlikten şikayet olduğunun tespiti talebine ilişkindir. Mahkemece, davanın kabulüne, 20/09/2011 tarihli belgenin davalı tarafından düzenlendiğinin ve içeriğinin haczedilmezlikten feragat niteliğinde olduğunun tespitine karar verilmiştir.
Hemen belirtmek gerekir ki, açılmış bir davanın esasının incelenebilmesi bazı şartların gerçekleşmesine bağlı olup bunlara dava şartları denmektedir. Dava şartlarından bir kısmı olumlu (varlığı mutlaka gerekli), bir kısmı da olumsuz (yokluğu mutlaka gerekli) niteliktedir. Hakim, önüne gelen bir davada, dava şartlarının mevcut olup olmadığını re'sen gözetecektir. Olumlu dava şartlarından biri de 6100 sayılı HMK m.114 1/h bendinde ifade edildiği üzere davacının o davayı açmakta hukuki yararının bulunmasıdır. Açılmasında davacısı yönünden hukuki yarar bulunmayan bir dava, dava şartının yokluğu nedeniyle reddedilmelidir. Hukuki yararın varlığı koşulunun mevcut olup olmadığı, her bir davada o davaya konu olayın somut özellikleri çerçevesinde hakim tarafından değerlendirilmelidir. Hal böyle olunca, hukuki yararın tartışılması gerekmektedir. Yine 6100 sayılı HMK’nın 106. maddesinde tespit davaları düzenlenmiştir. Maddeye göre; tespit davası yoluyla, mahkemeden, bir hakkın veya hukuki ilişkinin varlığının ya da yokluğunun yahut bir belgenin sahte olup olmadığının belirlenmesi talep edilir. Tespit davası açanın, kanunlarda belirtilen istisnai durumlar dışında, bu davayı açmakta hukuken korunmaya değer güncel bir yararı bulunmalıdır. Maddi vakıalar tek başına tespit davasının konusunu oluşturamazlar. Aynı şekilde eda davası açılabilecek hallerde tespit davası açılmasında hukuki yarar bulunmamaktadır.
Bu açıklamalar ışığında somut olaya bakıldığında; davaya konu belgenin icra takibine yönelik olduğu, bu kapsamda davalı tarafından İcra Hukuk Mahkemesi’nde görülen hazcedilemezlik şikayetine ilişkin davada belgeye ilişkin iddia ve savunmalara da yer verildiği ve bu davanın Yargıtay incelemesinden geçerek kesinleştiği, bu şekilde yasal yolların tüketildiği anlaşılmakla, davacının 20.9.2011 tarihli belgeye ilişkin iş bu tespit davasını açmakta hukuki yararı olmadığının kabulü gerekir. Hal böyle olunca; mahkemece, davanın hukuki yarar yokluğundan reddine karar verilmesi gerekirken, aksi düşüncelerle yazılı şekilde hüküm tesisi usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
SONUÇ: Yukarıda birinci bentte açıklanan nedenlerle temyiz edilen hükmün davalı yararına BOZULMASINA, peşin alınan 29,20 TL harcın davalıya iadesine, HUMK’nun 440/I maddesi uyarınca tebliğden itibaren 15 gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 23/10/2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.