13. Hukuk Dairesi 2019/3218 E. , 2019/8890 K.

[İctihat]

13. Hukuk Dairesi 2019/3218 E. , 2019/8890 K.


'İçtihat Metni'

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki alacak davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalılar tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü.
KARAR
Davacı, ... İşletme Şefliğine 2013-2014 dönemine ait 580 ton ... teslim etmesi gerekirken, kendi tarlasından ... alamadığından teslim edemediğini, bunun üzerine davalılar ile 580 Ton pancarın 49.300,00 TL’ye satışı konusunda anlaştığını, davalılara farklı tarih ve miktarlarda olmak üzere toplam 30.000,00 TL ödemesine rağmen ... teslim edilmediği gibi ödemiş olduğu paranın da iade edilmediğini, ayrıca pancardan çıkan küspeyi de 4.000,00 TL bedelle davalılara sattığını, bu paranın da 2.000,00 TL’sinin davalılarca iade edildiğini, ancak bakiyesinin davalılarda olduğunu, davalıların edimini yerine getirmemesi nedeni ile ayrıca müspet zararı da olduğunu, öte yandan sözleşmede şartlara uymayan tarafın karşı tarafa 20.000,00 TL tazminat ödeyeceğinin kararlaştırıldığını ileri sürerek; haksız tahsil edilen 30.000,00 TL’nin ve 2.000,00 TL küspe bedelinin, belirsiz alacak olarak kar mahrumiyeti nedeni ile fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 1.000,00 TL ve 20.000,00 TL tazminatın müştereken ve müteselsilen faizi ile davalılardan tahsiline karar verilmesini istemiş; bilahare kar mahrumiyetine ilişkin talebini 34.220,00 TL’ye çıkarmıştır.
Davalılar, davanın reddini dilemişlerdir.
Mahkemece, davanın kabulü ile 32.000,00 TL’nin dava tarihi olan 28/11/2013 tarihinden itibaren işleyecek ticari faiziyle, protokolde belirtilmiş olan 20.000,00 TL cezai şartın ve müspet zarara ilişkin talebinin 34.220,00 TL'nin 1.000,00 TL'sinin dava tarihi olan 28/11/2013 tarihinden, bakiye 33.220,00 TL’sinin ıslah tarihi olan 11/03/2015 den itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmiş; hüküm, davalılar tarafından temyiz edilmiştir.
1-Dava, davacı ile davalılar arasındaki ... satış sözleşmesi gereği davalılarca teslim edilmesi gereken pancarın teslim edilmediği iddiasına dayalı alacak, kar mahrumiyeti ve cezai şart istemine ilişkindir. Davalılar davanın reddini dilemiş; mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir. Ne var ki; mahkemece, tarafların sözleşmeden kaynaklanan yükümlülükleri, davacının kar mahrumiyetinin bulunup bulunmadığı, sözleşmedeki cezai şartın geçerliliği gibi hususlar tartışılmamış olup, eksik inceleme ile hüküm kurulmuştur. Mahkemece, dosyanın şeker pancarı üretimi ve fabrika ilişkilerini bilen bilirkişiye tevdi ile sözleşme gereği tarafların yükümlülüklerinin, davacının gerçekten kar mahrumiyeti bulunup bulunmadığının ve var ise, miktarının belirlenmesi gerekirken, eksik inceleme ile hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirir.
2-Davacı, davalılar ile aralarındaki sözleşme gereği 20.000,00 TL cezai şart talep etmiş ve mahkemece kabul kararı verilmiş ise de; mahkemece, cezai şart talep koşullarının oluşup oluşmadığı hususu BK’nun 182. maddesi hükmü çerçevesinde değerlendirilmemiştir. Mahkemece, cezai şart koşullarının oluşup oluşmadığının tartışılarak ve şartlarının oluştuğu sonucuna varılması halinde cezai şartta indirim gerekip gerekmediği hususu da degerlendirilmek sureti ile hasıl olacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirir.
3-Bozma nedenine göre davalılarn sair temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine gerek görülmemiştir.
4-492 Sayılı Harçlar Kanunu'nun 27. ve devamı maddelerinde, dava açılırken ödenmesi gerekli olan harçlar ile harcın eksik yatırılmış olması halinde yapılacak işlemler açıklanmıştır. Anılan Kanunun 27. maddesinin son fıkrasında, 'Harç peşin veya süresinde ödenmemiş ise, müteakip muamelelere ancak harç ödendikten sonra devam olunur' hükmü, 30. maddesinde de, 'Mahkeme sırasında tespit olunan değerin, dava dilekçesinde bildirilen değerden fazla olduğu anlaşılırsa, yalnız o celse için muhakemeye devam olunur, takip eden celseye kadar noksan değer üzerinden peşin karar ve ilam harcı tamamlanmadıkça davaya devam olunmaz” hükmü yer almaktadır. Söz konusu açık yasal düzenlemeler gereğince dava açılırken dava değerine göre peşin olarak yatırılması gereken karar ve ilam harcının eksik alındığının tespiti halinde bu hükümlere göre işlem yapılması zorunludur.
Somut olayda davacı, dava dilekçesinde tahsil edilen 30.000,00 TL’nin ve 2.000,00 TL küspe bedelinin ticari reeskont faiziyle, kar mahrumiyeti nedeni ile fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile 1.000,00 TL ve 20.000,00 TL tazminatın davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsilini istemiş olmasına karşın dava değerini 33.000,00 TL olarak göstermiş ve bu miktar üzerinden eksik peşin harç ödemiş olup, gerek yargılama sırasında gerekse gerekçeli karar ile harcın ikmali sağlanmamış ise de; bozma nedeni gözetilerek bu husus yalnız eleştirmekle yetinilmiş ve bozma nedeni yapılmamıştır.
SONUÇ: Yukarıda (1) ve (2) nolu bentte açıklanan nedenlerle temyiz edilen hükmün davalılar yararına BOZULMASINA, (3) nolu bentte yazılı nedenlerle davalıların sair temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, peşin alınan harcın istek halinde iadesine, HUMK’nun 440/I maddesi uyarınca tebliğden itibaren 15 gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 26/09/2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.