14. Hukuk Dairesi 2016/13655 E. , 2019/5074 K.

[İctihat]

14. Hukuk Dairesi 2016/13655 E. , 2019/5074 K.


'İçtihat Metni'

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Davacı vekili tarafından, davalı aleyhine 30.07.2015 gününde verilen dilekçe ile geçit hakkı kurulması talebi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 18.03.2016 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davacı vekili ve davalı vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:
K A R A R
Dava, Türk Medeni Kanununun 747. maddesi gereğince geçit hakkı kurulması isteğine ilişkindir.
Davacı vekili, maliki oldukları 3 parsel sayılı taşınmaz lehine davalıya ait 89 parsel sayılı taşınmazdan geçit hakkı kurulmasını talep ve dava etmiştir.
Davalı, davacının taşınmazının genel yol ile bağlantısının olduğunu belirterek davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, davanın kabulü ile; 3 parsel sayılı taşınmaz lehine 89 parsel sayılı taşınmazdan, fen bilirkişisi raporunda A harfi ile gösterilen yerden 3 metre genişliğinde geçit hakkı kurulmasına karar verilmiştir.
Hükmü, davacı vekili ve davalı vekili temyiz etmiştir.
1-Yapılan yargılamaya, toplanan delillere ve dosya kapsamına göre davacı vekilinin tüm, davalı vekilin aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiş, reddi gerekmiştir.
2-Bu tür davalar ülkemizde arazi düzenlenmesinin sağlıklı bir yapıya kavuşmamış olması ve her taşınmazın yol ihtiyacına cevap verilmemesi nedeniyle zorunlu olarak açılmaktadır. Geçit hakkı verilmesiyle genel yola bağlantısı olmayan veya yolu bulunsa bile bu yol ile ihtiyacı karşılanamayan taşınmazın genel yolla kesintisiz bağlantısı sağlanır. Uygulama ve doktrinde genellikle bunlardan ilkine “mutlak geçit ihtiyacı” veya “geçit yoksunluğu”, ikincisine de “nispi geçit ihtiyacı” ya da “geçit yetersizliği” denilmektedir.
Geçit hakkı verilmesine ilişkin davalarda, bu hak taşınmaz leh ve aleyhine kurulacağından leh ve aleyhine geçit istenen taşınmaz maliklerinin tamamının davada yer alması zorunludur. Ancak, yararına geçit istenen taşınmaz paylı mülkiyete konu ise dava paydaşlardan biri veya birkaçı tarafından açılabilir.
Yararına geçit kurulacak taşınmazın tapuda kayıtlı niteliği ve kullanım amacı nazara alınarak özellikle tarım alanlarında, nihayet bir tarım aracının geçeceği genişlikte (emsaline göre 2,5-3 m.) geçit hakkı tesisine karar vermek gerekir. Bu genişliği aşan bir yol verilmesinin zorunlu olduğu hallerde, gerekçesi kararda dayanakları ile birlikte gösterilmelidir.
Saptanan geçit nedeniyle yükümlü taşınmaz malikine ödenmesi gereken bedel taşınmazın niteliği gözetilerek uzman bilirkişiler aracılığı ile objektif kıstaslar esas alınarak belirlenmelidir. Bu bedel de hükümden önce depo ettirilmelidir. Hemen belirtmek gerekir ki, bedelin belirlenmesinden sonra hüküm tarihine kadar taşınmazın değerinde önemli derecede değişim yaratabilecek uzunca bir süre geçmiş veya bedel tespitinden sonra yörede taşınmazın değerini artıracak değişiklikler meydana gelmiş olabilir. Bu gibi durumlarda mülkiyet hakkı kısıtlanan taşınmaz malikinin mağduriyetine neden olmamak ve diğer tarafın hakkın kötüye kullanılması sonucunu doğuracak olası davranışlarını önlemek için hüküm tarihine yakın yeni bir değer tespiti yapılmalıdır.
Kurulan geçit hakkının Türk Medeni Kanununun 748/3 ve 1012. maddesi ile yeni Tapu Sicil Tüzüğünün “İrtifak hakları ve taşınmaz yükünün tescili” başlıklı 30. maddesi gereğince kütük sayfasında ayrılan özel sütununa tesciline karar verilmelidir.
Geçit hakkı kurulmasına ilişkin davalarda davanın niteliği gereği yargılama giderleri davacı üzerinde bırakılmalıdır.
Somut olaya gelince; davacı 3 parsel sayılı taşınmaz Jeotermal Kaynak İşletme Ruhsatı verilmiş olan ... Enerji San. ve Tic. A.Ş. lehine, hazine adına kamulaştırılmış olup, taşınmazın yola bağlantısı olmadığından geçit hakkı talep edilmiştir. Mahkemece yapılan keşif sonucu alınan bilirkişi raporları sonucu 3 parsel sayılı taşınmaz lehine 89 parsel sayılı taşınmazdan geçit hakkı kurulmasına karar verilmiş ise de dosyada mevcut krokinin ve paftanın incelenmesinde güneydeki 5 parsel sayılı taşınmazın yüzeyinin daha geniş olduğu anlaşılmıştır.
Bu durumda mahkemece, 5 parsel sayılı taşınmazın tapu kaydı getirtilerek, yapılacak incelemeler neticesinde bu taşınmazın davalı olan 89 parsel sayılı taşınmazdan daha geniş olduğunun ve davalının iddia ettiği gibi feri müdahil olan şirketin bu taşınmazdan hisse satın aldığının tespit edilmesi halinde, fedakarlığın denkleştirilmesi ilkesi gereği 5 parsel sayılı taşınmazın tapu malikleri davaya dahil edilerek, geçit hakkı kurulmasına bir engel olmaması halinde, davacı 3 parsel sayılı taşınmaz lehine 5 parsel sayılı taşınmazdan geçit hakkı kurulması gerekmektedir.
SONUÇ: Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davacı vekilinin tüm, davalı vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine; (2) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin yatırılan harcın istek halinde yatıranlara iadesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 11.06.2019 tarihinde oy birliği ile karar verilmiştir.