14. Hukuk Dairesi 2016/8885 E. , 2019/3004 K.

[İctihat]

14. Hukuk Dairesi 2016/8885 E. , 2019/3004 K.


'İçtihat Metni'

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Davacı ve müdahil davacılar tarafından davalı aleyhine 21.11.2007 ve 20.06.2008 günlerinde verilen dilekçe ile mirasın hükmen reddi talebi üzerine Yargıtay 2. Hukuk Dairesinin bozma ilamına uyularak yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 12.05.2015 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:
_ K A R A R _
Davacılar, 11.08.2007 tarihinde vefat eden muris ...’nın terekesinin borca batık olduğunun tespiti ile mirasın hükmen reddine karar verilmesini istemiştir.
... . Asliye Hukuk Mahkemesince davanın gerçek ret olduğu gerekçesiyle mahkemenin yetkisizliğine karar verilmiş, ... . Sulh Hukuk Mahkemesinin 2008/900- 1266 E.- K. sayılı ilamında da davanın süresinde açılmadığı gerekçesiyle reddine karar verilmiştir. Davacıların temyiz talebi üzerine Yargıtay 2. Hukuk Dairesinin 2009/3896 Esas, 2010/7838 Karar sayılı ilamıyla davanın hükmen ret talebine ilişkin olduğu ve davaya bakmakla görevli mahkemenin de borç miktarına göre belirleneceği belirtilerek hükmün bozulmasına karar verilmiştir. ... . Sulh Hukuk Mahkemesince bozma ilamına uyularak mahkemenin görevsizliğine karar verilmiştir.
... . Asliye Hukuk Mahkemesinin 2010/797 Esas, 2012/384 Karar sayılı ilamında davanın kabulüne karar verilmiştir. Davalı vekilinin temyiz itirazları üzerine Yargıtay 2. Hukuk Dairesinin 2012/22326 Esas, 2013/14535 Karar sayılı ilamında; “… mirasbırakanın, “ortağı” ve “yasal temsilcisi” olduğu limited şirketin defter, kayıt ve belgeleri üzerinde inceleme yaptırılarak şirketin aktif ve pasifinin saptanması ve mirasbırakanın şirketin kamu borcundan dolayı sermaye hissesi oranında şahsen sorumlu olacağı miktarın bu suretle belirlenmesi amme alacağının şirketin malvarlığından tamamen tahsili mümkün ise; bu halde davacıların borca batıklığın tespiti istemekte hukuki yararlarının bulunmayacağı gözetilerek isteğin reddedilmesi; değil ise, mirasbırakanın ölüm tarihi itibariyle tespit edilen terekesi aktifinin, borcu karşılamaya yeterli olmaması halinde isteğin kabulüne karar verilmesi gerekirken, bu yönler araştırılmadan eksik inceleme ile hüküm kurulması doğru bulunmamıştır.” gerekçeleri belirtilerek hükmün bozlulmasına karar verilmiştir. Davacıların karar düzeltme talepleri Yargıtay 2. Hukuk Dairesinin 2013/19494- 23717 E.- K. sayılı ilamıyla reddedilmiştir.
Mahkemece, bozma ilamına uyularak davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hükmü, davalı vekili temyiz etmiştir.
Dava, TMK'nin 605/2. maddesi gereğince açılan mirasın hükmen reddi istemine ilişkindir. Ölüm tarihinde miras bırakanın ödemeden aczi açıkça belli veya resmen tespit edilmiş ise, miras reddedilmiş sayılır (TMK m. 605/2). Mirasçılar Türk Medeni Kanunu'nun 610. maddesinde yazılı aykırılık da bulunmadıkça yani zımnen mirası kabul etmiş duruma düşmüş olmadıkça her zaman murisin ödemeden aczinin tespitini isteyebilir. Türk Medeni Kanunu'nun 606. maddesinde belirtilen süre bu davada uygulanmaz. Dava alacaklılara husumet yöneltilerek görülür. Bu davada yetkili mahkeme ise alacaklıların davanın açıldığı zamandaki ikametgahı mahkemesidir. Ayrıca Türk Medeni Kanununun Velayet Vesayet ve Miras Hükümlerinin Uygulanmasına İlişkin Tüzüğün 39/2. fıkrası gereğince mirasın reddi yetkisini içeren özel vekaletname sunulması da zorunludur.
Mahkemece, bozma ilamına uyulmuşsa da gereği yerine getirilmeden davanın kabulüne karar verilmiştir. Yapılan araştırma ve incelemeler hüküm kurmaya yeterli değildir. Mirasın hükmen reddine ilişkin olarak açılan davalarda, terekenin açıkça borca batık olup olmadığının araştırılması gerekmektedir. İcra takibi sonunda aciz vesikası düzenlenmesi halinde terekenin borca batık olduğu kabul edilir. Aksi halde terekenin murisin ölüm tarihinde borca batık olup olmadığı, murisin malvarlığı bulunup bulunmadığının usulüne uygun olarak, bankalar, trafik tescil müdürlüğü, vergi daireleri, belediyeler, tapu müdürlüğü v.b. Kurum ve kuruluşlardan sorulması, murisin alacak ve borçları zabıta marifetiyle de araştırılarak aktif malvarlığı ile takibe konu borç miktarı gözönünde tutularak aktif ve pasifinin tereddüde neden olmayacak şekilde belirlenmesi, mirasçının mirası kabul anlamına gelen davranışlarda bulunup bulunmadığının araştırılması gerekir.
Dosya içeriğinden Vergi Dairesi'ne olan borcun, murisin şahsi vergi borcu değil, ortağı ve yöneticisi olduğu ... Tekstil Matbaacılık ve Filmcilik San. Tic. Ltd. Şti’nin borcu olduğu anlaşılmaktadır. Mahkemece son bozma ilamından sonra şirkete ait defter ve kayıtlar ... Vergi Dairesi’nden istenilmiş, şirketin mükellefiyetinin 30.04.2006’da kapatıldığına dair cevap verilmiştir. Aynı yazıda 18.10.2000 tarihli imza sirkülerinde şirketi ... ve ... ’nun münferiden temsil yetkisinin bulunduğu bildirilmiştir. Davacılar ellerinde anılan şirketle ilgili bilgi ve belge bulunmadığını belirtmişlerdir. Murisin şirketteki hisse miktarı ve temsil ettiği süreye dair net bir bilgi bulunmamaktadır. Ticaret sicil müdürlüğüne yazı yazılarak murisin şirketteki hisseleri, şirketi temsilinde yetkisi bulunup bulunmadığı, şirketin muhasebecisinin kim olduğu konularında araştırma yapılmalıdır. Şirketin son yetkilisinden ve tasfiye memurundan şirkete dair defter ve kayıtlar istenilmelidir.
6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkındaki Kanunun 22.07.1998 tarihli 4369 sayılı Kanunla değişik 35. maddesi hükmüne göre; limited şirket ortakları, şirketten tamamen veya kısmen tahsil edilemeyen veya tahsil edilemeyeceği anlaşılan amme alacağından sermaye hisseleri oranında doğrudan doğruya sorumlu olurlar ve bu Kanun gereğince takibe tabi tutulurlar. Aynı Kanuna 25.05.1995 tarihli 4108 sayılı Kanunla ilave edilen Mükerrer 35. madde hükmüne göre de; tüzel kişilerin mal varlığından tamamen veya kısmen tahsil edilemeyen veya tahsil edilemeyeceği anlaşılan amme alacakları, kanuni temsilcilerin şahsi mal varlıklarından bu Kanun hükümlerine göre tahsil edilir. Şu halde açıklanan yasa hükümleri gereğince, murisin temsilcisi olduğu limited şirketin, şirketin malvarlığından tahsil edilemeyen veya tahsil edilemeyeceği anlaşılan vergi borcundan temsilcisi olarak da şahsi sorumluğu söz konusudur. Murisin yasal mirasçısı olan davacılar hakkında, amme alacaklısı tarafından henüz takibe geçilmemiş olması, yasal mirasçıların borç tehdidi altında olmadıkları anlamına gelmez. Öyleyse, bu işten anlayan bilirkişi veya bilirkişiler eliyle murisin 'yasal temsilcisi' olduğu limited şirketin defter, kayıt ve belgeleri üzerinde inceleme yaptırılarak şirketin aktif ve pasifinin saptanması ve murisin şirketin kamu borcundan dolayı sermaye hissesi oranında şahsen sorumlu olacağı miktarın bu suretle belirlenmesi, amme alacağının şirketin malvarlığından tamamen tahsili mümkün ise bu halde davacıların borca batıklığın tespitini istemekte hukuki yararlarının bulunmayacağı gözetilerek isteğin reddedilmesi, değil ise murisin ölüm tarihi itibarıyla tespit edilen terekesi aktifinin borcu karşılamaya yeterli olmaması halinde isteğin kabulüne karar verilmesi gerekir.
Ayrıca, TMK’nin 610/2. maddesine göre terekeyi sahiplenen mirasçıların mirası reddetme hakkı bulunmadığından davacı mirasçıların mirası kabul anlamına gelen davranışlarda bulunup bulunmadıkları da araştırılmalıdır. Terekenin ve davacıların durumu net olarak tespit edildikten sonra sonucuna göre bir karar verilmelidir.
Mahkemece, belirtilen hususlar üzerinde durulmadan eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davalılar vekilinin temyiz itirazlarının kabulüyle hükmün BOZULMASINA, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 02.04.2019 tarihinde oybirliği ile karar verildi.