14. Hukuk Dairesi 2020/161 E. , 2020/7188 K.

[İctihat]

14. Hukuk Dairesi 2020/161 E. , 2020/7188 K.


'İçtihat Metni'

14. Hukuk Dairesi


MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki önalım hakkından kaynaklanan tapu iptali ve tescil davasından dolayı mahal mahkemesinden verilen yukarıda gün ve sayısı yazılı hükmün; Dairemizin 23/09/2019 gün ve 2016/7182 Esas, 2019/5642 Karar sayılı ilamı ile bozulmasına karar verilmişti. Süresi içinde davalı vekili tarafından kararın düzeltilmesi istenilmiş olmakla, dosya içerisindeki bütün evrak incelenerek gereği düşünüldü:
K A R A R
Dava, önalım hakkından kaynaklanan tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
Davacı vekili, müvekkilinin ... ili, ...ilçesi, ...Mahallesi, 4114 ada, 4 parsel sayılı taşınmazda hissedar olduğunu, taşınmazın 16.10.2014 tarihli satış işlemi ile davalıya satıldığını beyan ederek davalı adına olan tapu kaydının iptali ile müvekkili adına tapuya kayıt ve tescilini istemiştir.
Davalı vekili, müvekkilinin dava konusu parselde hissedar iken hissesinin vekili tarafından isteği ve bilgisi dışında dava dışı ...'a satıldığını ancak satışa muvafakati olmadığı için hissesinin ...'dan geri alındığını beyan ederek davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, davanın reddine karar verilmiştir.
Hüküm, davacı vekilinin temyiz talebi üzerine Dairemizin 23.09.2019 tarih 2016/7182 Esas, 2019/5642 Karar sayılı ilamıyla bozulmuştur.
Davalı vekili, karar düzeltme isteminde bulunmuştur.
Önalım hakkı paylı mülkiyet hükümlerine tabi taşınmazlarda bir paydaşın taşınmaz üzerindeki payını kısmen veya tamamen üçüncü bir kişiye satması halinde diğer paydaşlara bu satılan payı öncelikle satın alma yetkisi veren bir haktır. Bu hak paylı mülkiyet ilişkisi kurulduğu anda doğar ve satışın yapılmasıyla kullanılabilir hale gelir.
4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 733. maddesi gereğince yapılan satışın alıcı veya satıcı tarafından diğer paydaşlara noter aracılığıyla bildirilmesi zorunludur. Önalım hakkı, satışın hak sahibine bildirdiği tarihin üzerinden üç ay ve herhalde satışın üzerinden iki yıl geçmekle düşer.
4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 733/3. maddesi gereğince üç aylık hak düşürücü sürenin başlaması için öğrenme yeterli olmayıp yapılan satışın, alıcı veya satıcı tarafından diğer paydaşlara noter aracılığıyla bildirilmesi gerekir. Noter aracılılığıyla bildirimde bulunulmamışsa iki yıllık hak düşürücü süre içerisinde önalım hakkına dayanılarak tapu iptali ve tescil istenebilir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 21.09.2005 tarihli, 2005/6-358 Esas, 470 Karar sayılı kararı da bu doğrultudadır.
4721 sayılı Türk Medeni Kanununun “Yasal Önalım Hakkı-Önalım Hakkı Sahibi” başlıklı 732. maddesinde “Paylı mülkiyette bir paydaşın taşınmaz üzerindeki payını tamamen veya kısmen üçüncü kişiye satması halinde, diğer paydaşlar önalım hakkını kullanabilirler” hükmü öngörülmüştür.
Anılan düzenlemede önalım hakkının açık bir tarifi yapılmamakla birlikte temel prensibin mülkiyet serbestisi ve tasarruf yetkisi olduğu gözetilerek paydaşın temlik hakkı sınırlandırılırken bu sınırlandırma sınırlı tutularak sadece satım akitleri için önalım hakkı öngörülmüştür.
Bu husus 20.06.1951 gün ve 5/13 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında da benimsenmiş; kararın gerekçesinde, taşınmaz mülkiyetinin takyitlerinden olan kanuni önalım hakkının taşınmazda hisse sahibi bulunan şahsa, diğer bir kimsenin payının üçüncü kişiye satılması halinde o hisse müşteriye neye mal olmuş ise o miktar ile ve belli bir süre içinde satın almak yetkisini veren ayni bir hak olduğu ifade edilmiştir.
Açıkça görüldüğü üzere kanuni önalım hakkından söz edebilmek için paylı mülkiyet hükümlerine tabi bir taşınmazdaki payın üçüncü şahsa satılması gerekmektedir; önalım hakkının konusu pay satışıdır.
Somut olaya gelince, her ne kadar yerel mahkemenin davanın reddine ilişkin kararı 'davalı ...'in davaya konu edilen pay dışında taşınmazda başkaca payının bulunmadığı' belirtilerek paydaş olmayan davalıya karşı önalım davası açılabileceği gerekçesiyle dairemiz kararı ile bozulmuş ise de; davaya konu payın ilk olarak 29.05.2013 tarihinde 11.000,00 TL bedelle davalı tarafından Hazineden satın alındığı, daha sonra aynı payın 28.08.2014 tarihinde davalıya vekaleten Atilla Tuğrul tarafından eşi ...'a 4.000,00 TL bedelle satıldığı ancak bu satış iptal edilerek 16.10.2014 tarihinde aynı bedelle payın ... tarafından davalıya iade edildiği anlaşılmıştır. Davacı tüm bu işlemlerden sonra, 16.10.2015 tarihinde davalı aleyhine önalım hakkına dayalı tapu iptal ve tescil talebiyle eldeki davayı açmıştır.
Tüm bu açıklamalar doğrultusunda hissenin ilk sahibi olan davalıya yapılan 16.10.2014 tarihli son devrin gerçek bir pay devri olmadığı değerlendirilmiştir. 16.10.2014 tarihli işlem, ortaklığı zora sokacak ve çekilmez hale getirecek yeni bir durum meydana getirmemiş olup, yapılan satış ile zaten taşınmazın önceki paydaşı olan davalının tekrar kendi payını aldığı sonucuna göre; mahkemece, Türk Medeni Kanunu 732. maddesindeki unsurların oluşmadığı gerekçesiyle davanın reddi kararı verilmesinde bir isabetsizlik bulunmadığı bu aşamada yapılan inceleme sırasında anlaşılmıştır. Bu nedenle davalı vekilinin karar düzeltme talebinin kabulü ile, Dairemizin 23.09.2019 tarih 2016/7182 Esas, 2019/5642 Karar sayılı ilamının kaldırılmasına karar verilerek; davacı vekilinin temyiz itirazlarının yeniden incelenmesine geçilmiştir.
Yapılan yargılamaya, toplanan delillere ve dosya içeriğine göre, mahkeme kararı ve dayandığı gerekçeler usul ve yasaya uygun bulunduğundan davacı vekilinin tüm temyiz itirazlarının reddiyle hükmün onanmasına karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, davacı vekilinin karar düzeltme isteminin kabulü ile Dairemizin 23.09.2019 tarih 2016/7182 Esas, 2019/5642 Karar sayılı ilamının KALDIRILMASINA, yeniden yapılan temyiz incelemesi sonucunda yukarıda açıklanan nedenlerle davacı vekilinin yerinde olmayan temyiz itirazlarının reddiyle hükmün ONANMASINA, yatırılan karar düzeltme harcının ilgiliye iadesine, 11.11.2020 tarihinde oybirliği ile karar verildi.