14. Hukuk Dairesi 2016/17205 E. , 2020/5734 K.

[İctihat]

14. Hukuk Dairesi 2016/17205 E. , 2020/5734 K.


'İçtihat Metni'

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Davacı vekili tarafından, davalılar aleyhine 26.03.2015 gününde verilen dilekçe ile geçit hakkı kurulması talebi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 31.03.2016 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davacı vekili ve davalı ... tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:

K A R A R

Dava, TMK'nın 747. maddesi gereğince geçit hakkı kurulması istemine ilişkindir.
Davacı vekili, müvekkiline ait 132 ada 4 parsel sayılı taşınmazın genel yola bağlantısının bulunmadığını ileri sürerek bu taşınmaz lehine uygun bir bedel karşılığında, davalılara ait aynı yer 9 ve 10 parsel sayılı taşınmazlar üzerinde geçit hakkı kurulmasını talep etmiştir.
Davalı ..., davaya konu 9 No'lu parselde annesi ...'a ait 80/133 payı 13.11.2015 tarihinde bağış yoluyla devraldığını, annesinin davada taraf sıfatının kalmadığını belirterek davanın husumetten reddini savunmuş; ayrıca 9 No'lu parsel üzerinde kendisine ait on yıllık cam seranın bulunduğunu, geçit verildiği taktirde taşınmazın değer kaybedeceğini belirterek bu parsel yönünden davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Mahkemece, davanın kabulü ile davacıya ait 132 ada 4 parsel lehine, 02.02.2016 tarihli fen bilirkişisi raporu ve ekli krokisinde 2. alternatif olarak mavi renkle gösterilen 40,42 m2'lik kısım üzerinde 132 ada 9 parsel aleyhine geçit hakkı kurulmasına karar verilmiştir.
Hükmü, davacı vekili ve davalı ... temyiz etmiştir.
1-Yapılan yargılamaya, toplanan delillere ve tüm dosya içeriğine göre, davalı ...'in aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde görülmemiş; bu nedenle reddi gerekmiştir.
2-Davacı vekili ve davalı ...'in diğer temyiz itirazlarının incelenmesine gelince;
Bu tür davalar ülkemizde arazi düzenlenmesinin sağlıklı bir yapıya kavuşmamış olması ve her taşınmazın yol ihtiyacına cevap verilmemesi nedeniyle zorunlu olarak açılmaktadır. Geçit hakkı verilmesiyle genel yola bağlantısı olmayan veya yolu bulunsa bile bu yol ile ihtiyacı karşılanamayan taşınmazın genel yolla kesintisiz bağlantısı sağlanır. Uygulama ve doktrinde genellikle bunlardan ilkine 'mutlak geçit ihtiyacı' veya 'geçit yoksunluğu', ikincisine de 'nispi geçit ihtiyacı' ya da 'geçit yetersizliği' denilmektedir.
Türk Medeni Kanununun 747/2 maddesi gereğince geçit isteği, önceki mülkiyet ve yol durumuna göre en uygun komşuya, bu şekilde ihtiyacın karşılanmaması halinde geçit tesisinden en az zarar görecek olana yöneltilmelidir. Zira geçit hakkı taşınmaz mülkiyetini sınırlayan bir irtifak hakkı olmakla birlikte, özünü komşuluk hukukundan alır. Bunun doğal sonucu olarak yol saptanırken komşuluk hukuku ilkeleri gözetilmelidir. Geçit ihtiyacının nedeni, taşınmazın niteliği ile bu ihtiyacın nasıl ve hangi araçlarla karşılanacağı davacının sübjektif arzularına göre değil, objektif esaslara uygun olarak belirlenmeli, taşınmaz mülkiyetinin sınırlandırılması konusunda genel bir ilke olan fedakârlığın denkleştirilmesi prensibi dikkatten kaçırılmamalıdır.
Kurulan geçit hakkının Türk Medeni Kanununun 748/3 ve 1012. maddesi ile yeni Tapu Sicil Tüzüğünün 'İrtifak hakları ve taşınmaz yükünün tescili' başlıklı 30. maddesi gereğince kütük sayfasında ayrılan özel sütununa tesciline karar verilmelidir.
Öte yandan, 6100 sayılı HMK’nin 326. maddesinde, kanunda yazılı haller dışında yargılama giderlerinin, aleyhine hüküm verilen taraftan alınmasına karar verileceği belirtilmiştir. HMK’nin 323/ğ maddesi uyarınca da avukatlık ücreti, yargılama giderleri arasındadır.
Geçit hakkı kurulmasına ilişkin davalarda ise, davanın niteliği gereği, yargılama giderleri davacı üzerinde bırakılmalıdır.
Yukarıda açıklanan ilkeler ışığında somut olaya gelince; davacıya ait 132 ada 4 No'lu parsel lehine bilirkişi raporlarında en uygun alternatif olarak belirlenen güzergahtan aynı yer 9 No'lu parsel aleyhine geçit hakkı kurulmasına karar verilmesi yerinde ise de, 02.02.2016 tarihli fen bilirkişisi raporunda kurulan geçidin yüzölçümü 100,84 m2 olarak belirtilmesine karşın hükümde 40,42 m2 olarak gösterilmesi; depo edilen geçit bedelinin aleyhine geçit kurulan 9 No'lu parsel maliklerine ödenmesine karar verilmesi gerekirken davalıların tümüne ödenmesi yönünde hüküm kurulması; davacı lehine vekalet ücreti hükmedilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerekirken davacı lehine vekalet ücretine hükmedilmesi ve kurulan geçit hakkının da dava konusu taşınmazların kütük sayfasında ayrılan özel sütununa tesciline karar verilmesi gerekirken bu yönde bir hüküm kurulmaması doğru görülmemiş; ancak belirtilen hususlar kararın bozulmasını ve yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden HUMK'nun 438/7 maddesi uyarınca hüküm sonucunun aşağıdaki şekilde düzeltilerek onanmasına karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) no'lu bentte açıklanan nedenlerle davalı ...'in sair temyiz itirazlarının reddine, (2) no'lu bentte açıklanan nedenlerle davacı vekilinin ve davalı ...'in diğer temyiz itirazlarının kabulü ile hüküm sonucunun 1. bendinde yer alan '40,42' rakamlarının hükümden çıkarılarak yerine '100,84' rakamlarının eklenmesine; hükmün 2. bendinde yer alan 'davalılara' sözcüğünün hükümden çıkarılarak yerine '132 ada 9 parsel sayılı taşınmaz maliklerine' sözcüklerinin eklenmesine; hükmün 7. bendinin tümüyle hükümden çıkarılarak yerine 'Davanın niteliği gereği davacı lehine vekalet ücreti hükmedilmesine yer olmadığına' cümlesinin eklenmesine ve hüküm sonucuna ayrı bir bent olarak 'kurulan geçit hakkının dava konusu ... ili, ... ilçesi, ... Mahallesi, ... mevkiinde kain 132 ada 4 ve 9 parsel sayılı taşınmazların tapu kütük sayfasında ayrılan özel sütununa tesciline' cümlesinin eklenmesine, hükmün değiştirilmiş ve DÜZELTİLMİŞ bu şekliyle ONANMASINA, peşin yatırılan harcın yatırana iadesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere 01.10.2020 tarihinde oybirliği ile karar verildi.