14. Hukuk Dairesi 2016/16339 E. , 2020/4173 K.

[İctihat]

14. Hukuk Dairesi 2016/16339 E. , 2020/4173 K.


'İçtihat Metni'

14. Hukuk Dairesi
MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi

Davacılar vekili tarafından, davalılar aleyhine 04.06.2013 gününde verilen dilekçe ile ortaklığın giderilmesi talebi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 05.02.2016 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi bir kısım davalılar vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:
K A R A R
Dava, ortaklığın giderilmesi isteğine ilişkindir.
Davacı vekili, davaya konu 322, 361 ve 368 parsel sayılı taşınmazlar üzerindeki ortaklığın satış yoluyla giderilmesini talep etmiştir.
Davalılardan ... vekili, müvekkilinin ... Asliye Hukuk Mahkemesinin 2016/16 Esas sayılı dava dosyasıyla mülkiyetin tespiti davası açtığını ve bunun bekletici mesele yapılması gerektiğini belirterek taşınmazların aynen taksimini istemiş; geri kalan davalılar ise, davaya cevap vermemişlerdir.
Mahkemece, davanın kabulü ile “... ili, ... ilçesi, ... köyünde kain 322, 361 ve 368 parselde davacı ve davalıların müştereken malik olduğu taşınmazlar üzerindeki ortaklığın açık artırma ile satılarak giderilmesine” karar verilmiştir.
Hükmü, bir kısım davalılar vekili temyiz etmiştir.
Paydaşlığın (ortaklığın) giderilmesi davaları, paylı mülkiyet veya elbirliği mülkiyetine konu taşınır veya taşınmaz mallarda paydaşlar (ortaklar) arasında mevcut birlikte mülkiyet ilişkisini sona erdirip ferdi mülkiyete geçmeyi sağlayan, iki taraflı, tarafları için benzer sonuçlar doğuran davalardır.
Paydaşlığın giderilmesi davasını paydaşlardan biri veya birkaçı diğer paydaşlara karşı açar. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 27. maddesi uyarınca davada bütün paydaşların yer alması zorunludur. Paydaşlardan veya ortaklardan birinin ölümü halinde alınacak mirasçılık belgesine göre mirasçılarının davaya katılmaları sağlandıktan sonra işin esasının incelenmesi gerekir.


Somut olaya gelince, davaya konu taşınmazlardan 322 ve 368 parsel sayılı taşınmazların üzerinde ... lehine 27.05.1998 tarihli kamulaştırma şerhinin bulunmasına rağmen mahkemece, kamulaştırma işlemlerinin kesinleşip kesinleşmediği araştırılmamıştır. Bu nedenle mahkemece, adı geçen taşınmazlara ait kamulaştırma belgeleri getirtilerek kamulaştırma işlemlerinin kesinleşip kesinleşmediği araştırılmalı, kamulaştırma kesinleşmişse kamulaştırılan kısmın ifrazı için davacıya uygun bir süre verilerek taşınmazın kalan kısmının ortaklığının giderilmesine karar verilmesi gerekir.
Öte yandan, davalı vekilinin cevap dilekçesinde bekletici mesele yapılmasını istediği ... Asliye Hukuk Mahkemesinin 2016/16 Esas sayılı dava dosyası, mahkemece bekletici mesele yapılmamıştır. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 165. maddesine göre bir davada hüküm verilebilmesi, başka bir davaya yahut dava konusuyla ilgili bir hukuki ilişkinin mevcut olup olmadığına kısmen veya tamamen bağlı ise mahkemece o davanın sonuçlanmasına kadar yargılama bekletilebilir.
Bununla birlikte davalılardan ...’in yargılama aşamasında vefat ettiği belirtilmiş olmasına rağmen mirasçılık belgesi dosya arasına temin edilmemiş olup bu kişinin mirasçılık belgesine göre mirasçılarının davaya dahil edilerek savunmaları alınmalı, varsa delilleri toplanmalı ve tüm bu eksiklikler giderildikten sonra esas hakkında hüküm verilmelidir.
Taraf teşkili kamu düzenine ilişkin olup re’sen yargılamanın her aşamasında göz önünde bulundurulması gerekir. Savunma hakkı, Anayasanın 36. maddesi ile güvence altına alınmış olup, 6100 sayılı HMK’nin 27. maddesinde de “Hukuki dinlenilme hakkı” başlığı altında ayrıca düzenlenmiştir. Hakim, tarafları dinlemeden veya iddia ve savunmalarını bildirmeleri için kanuna uygun biçimde davet etmeden hükmünü veremez. Buna göre hakim iddia ve savunma haklarını kullanabilmeleri için tarafları duruşmaya çağırmak zorundadır.
Tüm bu hususlar gözardı edilerek mahkemece esas hakkında karar verilmesi doğru olmamış ve hükmün bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenle bir kısım davalılar vekilinin temyiz itirazının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, bozma nedenine göre diğer temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, peşin yatırılan harcın yatırana iadesine, 29.06.2020 tarihinde oy birliği ile karar verildi.