14. Hukuk Dairesi 2016/14410 E. , 2020/74 K.

[İctihat]

14. Hukuk Dairesi 2016/14410 E. , 2020/74 K.


'İçtihat Metni'

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Davacı vekili tarafından, davalı aleyhine 02.09.2015 gününde verilen dilekçe ile geçit hakkı talebi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 30.06.2016 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalı ... tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:

K A R A R

Dava, 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 747. maddesi gereğince geçit hakkı kurulması isteğine ilişkindir.
Davacı, maliki olduğu 6495 parsel (yeni 334 ada 229 parsel) sayılı taşınmazın yolu olmadığını, taşınmazı lehine 3129 parsel (yeni 361 ada 20 parsel) sayılı taşınmazdan geçit hakkı kurulmasını talep ve dava etmiştir.
Mahkemece, davanın kabulü ile 334 ada 229 parsel sayılı taşınmaz lehine, 27/05/2016 havale tarihli fen bilirkişi tarafından düzenlenmiş krokide 2. alternatif olarak gösterilen yeşil renkli boyalı 20 No'lu parselin 348,29 m2 'lik kısmından geçit hakkı tesisine karar verilmiştir.
Hükmü, davalı temyiz etmiştir.
Bu tür davalar ülkemizde arazi düzenlenmesinin sağlıklı bir yapıya kavuşmamış olması ve her taşınmazın yol ihtiyacına cevap verilmemesi nedeniyle zorunlu olarak açılmaktadır. Geçit hakkı verilmesiyle genel yola bağlantısı olmayan veya yolu bulunsa bile bu yol ile ihtiyacı karşılanamayan taşınmazın genel yolla kesintisiz bağlantısı sağlanır. Uygulama ve doktrinde genellikle bunlardan ilkine “Mutlak geçit ihtiyacı” veya “Geçit yoksunluğu”, ikincisine de “Nispi geçit ihtiyacı” ya da “Geçit yetersizliği” denilmektedir.
Türk Medeni Kanununun 747/2 maddesi gereğince geçit isteği, önceki mülkiyet ve yol durumuna göre en uygun komşuya, bu şekilde ihtiyacın karşılanmaması halinde geçit tesisinden en az zarar görecek olana yöneltilmelidir. Zira geçit hakkı taşınmaz mülkiyetini sınırlayan bir irtifak hakkı olmakla birlikte, özünü komşuluk hukukundan alır. Bunun doğal sonucu olarak yol saptanırken komşuluk hukuku ilkeleri gözetilmelidir. Geçit ihtiyacının nedeni, taşınmazın niteliği ile bu ihtiyacın nasıl ve hangi araçlarla karşılanacağı davacının sübjektif arzularına göre değil, objektif esaslara uygun olarak belirlenmeli, taşınmaz mülkiyetinin sınırlandırılması konusunda genel bir ilke olan fedakârlığın denkleştirilmesi prensibi dikkatten kaçırılmamalıdır.
Uygun güzergah saptanırken önemle üzerinde durulması gereken diğer bir yön ise, aleyhine geçit kurulan taşınmaz veya taşınmazlar bölünerek kullanım şekli ve bütünlüğünün bozulmamasıdır. Şayet başka türlü geçit tesisi mümkün değilse bunun gerekçesi kararda açıkça gösterilmelidir.
Yararına geçit kurulacak taşınmazın tapuda kayıtlı niteliği ve kullanım amacı nazara alınarak özellikle tarım alanlarında, nihayet bir tarım aracının geçeceği genişlikte (emsaline göre 2,5-3 m.) geçit hakkı tesisine karar vermek gerekir. Bu genişliği aşan bir yol verilmesinin zorunlu olduğu hallerde, gerekçesi kararda dayanakları ile birlikte gösterilmelidir.
Somut olaya gelince; davacıya ait 334 ada 229 parsel sayılı taşınmaz lehine geçit irtifakı güzergahı tespit edilirken önceden geçit irtifakı tesis edilen güzergahın belirlenmesi amacıyla yenileme ile oluşan parsellerin önceki parsel numaralarının tespiti ile kadastral paftada yol olarak görünen yerin ıslah suretiyle geçide elverişli bir yol haline getirilip getirilemeyeceği jeoloji mühendisinin de bulunduğu bilirkişi heyeti aracılığıyla tespiti, yol olarak görünen ancak fiilen dere yatağı olan yerin ıslahının mümkün görülmesi halinde ise yukarıda açıklanan ilkeler doğrultusunda kesintisizlik ilkesi gözetilerek uygun geçit hakkının belirlenmesi gerekirken, yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiş, kararın bu sebeple bozulması gerekmiştir.
Kabule göre de; davalı ...’ya ait 361 ada 20 parsel sayılı taşınmazı ikiye bölerek, ekonomik ve kullanım bütünlüğünü bozacak şekilde geçit hakkı tesisine karar verilmesi doğru görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davalının temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin yatırılan harcın istek halinde yatırana iadesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 06.01.2020 tarihinde oy birliği ile karar verildi.