16. Hukuk Dairesi 2018/4687 E. , 2018/5787 K.

[İctihat]

16. Hukuk Dairesi 2018/4687 E. , 2018/5787 K.


'İçtihat Metni'

MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL


Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün Yargıtay'ca incelenmesi istenilmekle; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu, GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
... sonucunda, ... İlçesi Yavaşlar Köyü çalışma alanında bulunan temyize konu 210 ada 86 parsel sayılı 6.010,47 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz, vergi kaydı, kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği, miras yoluyla gelen hak ve taksime dayanılarak... ... ve ... adına, 210 ada 90 parsel sayılı 28.950,54 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz, devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerden olduğu gerekçesiyle hali arazi vasfıyla davalı ... adına tespit ve tescil edilmiş, 210 ada 130 parsel sayılı 12.221,29 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz ise komşu 86 parsel sayılı taşınmaza uygulanan vergi kaydının miktar fazlası olduğu gerekçesiyle mera olarak sınırlandırılmıştır. Davacı ... ve arkadaşları, kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği, satın alma, miras yoluyla gelen hak ve taksime dayanarak tapu iptali ve tescil istemiyle dava açmışlardır. Mahkemece yapılan yargılama sonunda davanın kısmen kabulüne, çekişmeli 210 ada 90 parsel sayılı taşınmazın fen bilirkişi raporunda (A) ve (B) harfleriyle gösterilen kısımları ile 210 ada 130 parsel sayılı taşınmazın fen bilirkişi raporunda (C) harfiyle gösterilen kısmının tapu kaydının iptaline ve davacılar adına tapuya tesciline, 210 ada 86 parsel sayılı taşınmaz hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiş; hüküm, davalı ... vekili ile davalı ... tarafından ayrı ayrı temyiz edilmiştir.
Mahkemece, çekişmeli 210 ada 130 parsel sayılı taşınmazın fen bilirkişi raporunda (C) harfiyle gösterilen bölümü ile 210 ada 90 parsel sayılı taşınmazın fen bilirkişi raporunda (A) ve (B) harfleriyle gösterilen bölümleri üzerinde davacı taraf yararına zilyetlikle kazanım koşullarının gerçekleştiği kabul edilerek yazılı şekilde karar verilmiş ise de, yapılan inceleme, araştırma ve uygulama hüküm vermeye yeterli bulunmamaktadır. Şöyle ki, çekişmeli 210 ada 130 parsel sayılı taşınmaz, ... sonucunda mera olarak sınırlandırılarak özel siciline kaydedilmiştir. Meraların mülkiyeti Hazineye, kullanım hakkı ise ilgili köy ya da belediye tüzel kişiliğine aittir. Bu nedenle, meralara ilişkin uyuşmazlıklarda Hazineyle birlikte ilgili köy ya da belediye tüzel kişiliğinin yasal hasım olması zorunludur. Somut olayda dava, sadece Hazineye yöneltilmiş, çekişmeli taşınmazın bulunduğu Yavaşlar Köyü Tüzel Kişiliği davalı olarak gösterilmediği gibi, yargılama sırasında da husumet yaygınlaştırılarak davaya dahil edilmemiştir. Taraf teşkili dava şartlarından olup mahkemelerce yargılamanın her aşamasında re'sen göz önünde bulundurulmalıdır. Taraf teşkili sağlanmadan çekişmeli 210 ada 130 parsel sayılı taşınmaza ilişkin davanın esasına girilerek yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsizdir.
Öte yandan, çekişmeli 210 ada 130 parsel sayılı taşınmaz ... sırasında komşu 210 ada 86 parsel sayılı taşınmaza uygulanan vergi kaydının miktar fazlası olması nedeniyle mera olarak sınırlandırıldığı halde, tespit dayanağı vergi kaydı yöntemine uygun şekilde mahalline uygulanmamış, kaydın nereye ait olduğu ve revizyon durumu belirlenerek kapsadığı alan uzman bilirkişi tarafından kroki üzerinde gösterilmemiş, vergi kaydının batı sınırını oluşturan meranın neresi olduğu, kadim ya da tahsisli mera olup olmadığı yöntemince araştırılmamış, bir taşınmazın niteliğini, varsa imar-ihya çalışmalarının başlama ve tamamlanma tarihini ve taşınmaz üzerinde sürdürülen zilyetliğin sürdürülüş şekli ve süresini en iyi belirleme yöntemi hava fotoğrafları olduğu halde hava fotoğraflarından yararlanılmamış, üç kişilik ziraatçi bilirkişi kurulundan çekişmeli taşınmaz bölümlerinin nitelikleri, toprak yapıları, bitki örtüleri ve imar-ihya durumları hakkında komşu parsellerle mukayeseli şekilde ve çekişmeli taşınmazların kabul kararı verilen bölümleri ile geriye kalan bölümleri arasında doğal ya da yapay ayırıcı bir unsur bulunup bulunmadığını açıklayan ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmamış, çekişmeli taşınmazların sınırlarında ... parselleri bulunmasına rağmen re'sen ... araştırması yapılmamış, komşu köylerde ikamet eden yerel bilirkişiler yerine çekişmeli taşınmazın bulunduğu köyde ikamet eden tek yerel bilirkişinin maddi olaylara dayanmayan soyut beyanlarıyla yetinilmiş, ... tespitine aykırı sonuca ulaşıldığı halde hakimin davayı aydınlatma görevi kapsamında tespit bilirkişilerinin tümü tanık sıfatıyla dinlenilmemiş, ayrıca tanık ve bilirkişi beyanları komşu parsel tutanak ve dayanaklarıyla denetlenmemiştir. Bu şekilde eksik ve yetersiz bir incelemeye dayalı olarak karar verilemez.
Hal böyle olunca sağlıklı bir sonuca varılabilmesi için öncelikle, davacı tarafa çekişmeli 210 ada 130 sayılı mera parseli yönünden yasal hasım konumundaki Yavaşlar Köyü Tüzel Kişiliği’ni davaya dahil etmek üzere yöntemine uygun şekilde süre ve imkan tanınmalı, bu yolla taraf teşkili tamamlandıktan sonra taraflardan tüm savunma ve delilleri sorulup saptanmalı, ... tespit tarihinden geriye doğru 15-20-25 yıl öncesine ait üç ayrı evreye ilişkin ... çift hava fotoğrafları Harita Genel Komutanlığından, aynı tarihler arasında düzenlenen fotoplan, fotometrik ve fotogrametrik paftalar ile uydu fotoğrafları İl ... Müdürlüğünden, 1/25000 ve 1/5000 ölçekli memleket haritaları ilgili ... idaresinden temin edilmeli, komşu taşınmazların tamamının varsa ... tutanakları ve dayanakları ile davalı iseler dava dosyaları getirtilmeli, bundan sonra mahallinde yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, komşu köylerde ikamet eden ve davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek 3 kişilik yerel bilirkişi kurulu, taraf tanıkları ve tespit bilirkişilerinin tümü ile fen bilirkişisi, jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişi, ... mühendisi bilirkişi ve 3 kişilik ziraatçi bilirkişi kurulunun katılımıyla yeniden keşif yapılmalıdır.
Yapılacak keşifte çekişmeli 210 ada 130 sayılı mera parseline komşu 210 ada 86 parsel sayılı taşınmaza revizyon gören Akçaalan Mevkii 1937 tarih ve 548 sayılı vergi kaydı yöntemine uygun şekilde mahalline uygulanmalı, vergi kaydının sınırları yerel bilirkişilere tek tek okunmak suretiyle zeminde bu sınırların gösterilmesi sağlanmalı, vergi kaydının sınırında okunan meranın tahsisli ya da kadim mera olup olmadığı ve çekişmeli taşınmaz bölümlerinin meranın devamı niteliğinde bulunup bulunmadığı sorulmalı, bilirkişilerin gösteremediği sınırların tespiti için taraflara tanık dinletme imkanı sağlanmalı, bilirkişiler ve tanıklarca gösterilen sınırlar fen bilirkişisi tarafından harita üzerinde işaretlenerek vergi kaydının kapsadığı alan kroki üzerinde belirtilmeli, yerel bilirkişiler ve tanıklardan çekişmeli taşınmaz bölümlerinin önceden ne oldukları, evveliyatları itibariyle mera vasfında olup olmadıkları, bitişik mera parseli ve mera niteliği kesinleşen diğer bölümler ile çekişmeli taşınmaz bölümleri arasında doğal ya da yapay ayırıcı bir unsur bulunup bulunmadığı, çekişmeli taşınmaz bölümleri evveliyatları itibariyle mera vasfında değillerse taşınmazlar üzerindeki zilyetliğin ne zaman başladığı, zilyetliğin sürdürülüş biçimi, kimden kime ve nasıl intikal ettiği, taşınmazlar imar-ihyaya muhtaç yerlerden ise nasıl ve ne şekilde emek ve masraf sarfı ile imar-ihya edildikleri, imar-ihyalarının ne zaman tamamlandığı hususları etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı, beyanlar arasında çelişki oluştuğu takdirde yöntemine uygun şekilde çelişkiler giderilmeli, yerel bilirkişi ve tanık beyanları komşu parsel tutanak ve dayanakları ile denetlenmeli, 3 kişilik ziraat bilirkişi kurulundan dava konusu taşınmaz bölümlerinin öncesinin geleneksel biçimde kullanılan kadim mera olup olmadıklarını, taşınmazların toprak yapıları, eğimleri, bitki desenleri ve diğer yönlerden meradan nasıl ayrıldıklarını, aralarında doğal ya da yapay ayırt edici bir unsur bulunup bulunmadığını, taşınmazların meradan açılan veya meranın devamı niteliğinde olan yerler olup olmadıklarını açıklayıp, tarımsal niteliklerini belirten, taşınmazların değişik yönlerden çekilmiş fotoğrafları ile yan görünüş (kesit) krokisi ile desteklenmiş, önceki zirai bilirkişi raporlarını irdeleyen somut verilere dayalı rapor alınmalı, ... mühendisi bilirkişiden bölgede ... tahdidi yapılıp yapılmadığı, yapılmış ise çekişmeli taşınmazların tahdit dışında bırakılıp bırakılmadıkları, çekişmeli taşınmazların ... vasfı taşıyıp taşımadıkları ve sınırda bulunan ... parsellerinin devamı niteliğinde olup olmadıkları hususlarında ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı, jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişiye yukarıda belirtilen tarihlerde çekilmiş hava ve uydu fotoğrafları ile memleket haritaları üzerinde inceleme yaptırılarak çekişmeli taşınmaz bölümlerinin geçmişteki nitelikleri, sınırları, kullanım şekilleri ve mera alanları ile aralarında ayırıcı unsurlar bulunup bulunmadığı hususlarında ayrıntılı rapor alınmalı, fen bilirkişisine keşfi takibe ve denetlemeye imkan verir rapor ve kroki düzenlettirilmeli, dava konusu 210 ada 90 ve 130 parsel sayılı taşınmazların çekişmeli bölümleri üzerinde davacı taraf yararına zilyetlikle kazanım koşullarının gerçekleşip gerçekleşmediği kesin olarak saptanmalı, bundan sonra toplanmış ve toplanacak tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmelidir.
Kabule göre de, dava konusu 210 ada 86 parsel sayılı taşınmaz hakkındaki davadan feragat edildiğine göre, bu parsel hakkındaki davanın feragat nedeniyle reddine karar verilmesi gerekirken karar verilmesine yer olmadığına şeklinde hüküm tesisi isabetsiz olduğu gibi, 210 ada 86 parsel sayılı taşınmazın hissedarlarından davalı ...’ın gerek bu parsel yönünden yapılan yargılama giderlerinden, gerekse de hissedarı olmadığı dolayısıyla da taraf sıfatını taşımadığı diğer parsellerle ilgili yapılan yargılama giderlerinden diğer davalılarla birlikte sorumlu tutularak aleyhine yargılama gideri ve vekalet ücretine hükmedilmesi de isabetsizdir. Öte yandan kısa kararda kabul kararı verilen taşınmazlar yönünden davacılar adına herhangi bir pay oranı belirtilmeksizin tescile hükmedilip, gerekçeli kararda davacıların pay oranlarının ayrı ayrı gösterilmesi de hatalıdır. Mahkemece bu hususlar göz ardı edilerek yazılı şekilde hüküm kurulması isabetsiz olup, davalı ... vekili ile davalı ...’ın temyiz itirazları açıklanan nedenlerle yerinde görüldüğünden kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin yatırılan temyiz karar harcının talep halinde temyiz eden davalıya iadesine,
15.10.2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.