16. Hukuk Dairesi 2016/11143 E. , 2019/5748 K.

[İctihat]

16. Hukuk Dairesi 2016/11143 E. , 2019/5748 K.


'İçtihat Metni'

MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün Yargıtay'ca incelenmesi istenilmekle; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu, GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
Kadastro sonucu, ... İlçesi ... Köyü çalışma alanında bulunan 179 ada 18 parsel sayılı 1.957,24 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz, devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerden olduğu belirtilerek davalı Hazine adına, 179 ada 19 nolu parsel sayılı 42.166,78 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz ise, tarla niteliği ile ... Köyü Tüzel Kişiliği adına tespit ve tescil edilmiştir. Davacı ..., tapu kaydına ve irsen intikale dayanarak, çekişmeli taşınmazların tapu kayıtlarının 1/2 payının iptali ve murisi ... Ağa mirasçıları adına miras payları oranında tescili istemiyle Hazine aleyhine dava açmıştır. Yargılama sırasında Av...., muris ... terekesine temsilci olarak atanmış ve müdahiller ... ve ... tapu kaydına ve irsen intikale dayanarak davaya katılmışlardır. Mahkemece yapılan yargılama sonunda davacının ve asli müdahillerin davalarının reddine karar verilmiş; hüküm, davacı ... vekili ile tereke temsilcisi ve asli müdahiller vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1- Çekişme konusu 179 ada 19 parsele ilişkin hükme yönelik temyiz itirazlarının incelenmesinde; Dava, kadastrodan önceki haklara dayanan tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir. Bu tür davalarda husumetin, tapu kayıt malikine yöneltilmesi gerekir. Somut olayda, çekişmeli 179 ada 19 parsel sayılı taşınmaz, davalı köy tüzel kişiliği adına tapuya tescil edilmiş olup, davalı Hazine taşınmazın tapu kayıt maliki değildir. Hukuk yargılaması usulünde, zorunlu dava arkadaşlığı bulunan haller dışında, bir kimsenin sonradan davaya dahil edilmesi suretiyle leh veya aleyhine hüküm kurulması mümkün değildir. Dolayısıyla, mahkemenin ... Köyü Tüzel Kişiliği’ni davaya dahil etmek yoluyla hüküm tesisi doğru değildir. Hal böyle olunca, davalı Hazine aleyhindeki asıl ve asli müdahale davasının pasif husumet ehliyeti yokluğundan reddine hükmedilmesi gerekirken, bu hususun göz ardı edilmesi isabetsiz olup, hükmün bu yönüyle BOZULMASINA,
2- Çekişmeli 179 ada 18 parsel hakkındaki hükme yönelik temyiz itirazlarının incelenmesine gelince; Mahkemece, dava konusu taşınmazın evveliyatının yayla olduğu ve davacının taşınmazda hak kazandıran zilyetliğinin bulunmadığı gerekçesi ile yazılı şekilde hüküm kurulmuş ise de, yargılama sırasında davacının dayandığı tapu kaydında pay sahibi olan muris ... mirasçıları lehine terekeye döndürülmesi istemiyle mirasçılardan ... ve ... tarafından asli müdahale davası açılmış olduğu halde , TMK'nın 702 . maddesi gereğince aktif dava ehliyetinin sağlanması gerektiği hususu göz ardı edilerek karar verilmiş olması isabetsiz olduğu gibi, asıl dava ve asli müdahale davası yönünden yapılan araştırma, inceleme ve uygulama hüküm vermeye yeterli değildir. Şöyle ki; mahkemece, davacıların dayandığı tapu kaydı yöntemince taşınmazlara uygulanmamış, tapu kayıtlarının mülkiyet belgesi olduğu, taşınmazın tapu kaydı kapsamında kalması halinde, kural olarak kayda değer verileceği ve zilyetliğe bakılmaksızın çekişmeli taşınmazın kayıt maliki adına tescilini gerektireceği hususları göz önüne alınmamıştır. Bu şekilde eksik araştırma ve incelemeye dayalı olarak karar verilemez.
Hal böyle olunca; doğru sonuca varılabilmesi için mahkemece öncelikle, aktif dava ehliyetinin sağlanması yönünden, asli müdahale davası davacılarına diğer mirasçıların davaya katılımlarını ya da muvafakatlarını sağlamaları ya da terekeye temsilci tayin ettirmeleri için süre verilmeli, taraf teşkili tamamlandıktan sonra, dava ve asli müdahale davası yönünden işin esasına girilip öncelikle, dava konusu taşınmazla ilgili olarak dayanak tapu kaydının ilk tesisinden itibaren tüm tedavüllerinin ve varsa haritasının onaylı suretleri getirtilmeli, tapu kaydının başkaca parsellere revizyon görüp görmediği belirlenmeli, kaydın revizyon gördüğü parsellere ait onaylı tutanak örnekleri, tutanaklar kesinleşmiş ise tapu kayıtları getirtilip dosya ikmal edilmeli, akabinde tapunun hukuki değerini yitirip yitirmediği de gözetilmek suretiyle, davada yararı bulunmayan, elverdiğince yaşlı kişiler arasından seçilecek yerel bilirkişiler, taraf tanıkları, tespit bilirkişileri ve teknik bilirkişi hazır olduğu halde mahallinde yeniden keşif yapılmalıdır. Yapılacak keşifte, yerel bilirkişi ve tanıklardan, dava konusu taşınmazın öncesinin ne olduğu, kime ait bulunduğu, kimden kime nasıl intikal ettiği, kim ya da kimler tarafından, hangi tarihten itibaren ve ne şekilde kullanıldığı hususlarında maddi olaylara dayalı bilgi alınmalı, taşınmazın niteliği tespit edilmeli; davacıların dayandığı tapu kaydı mevki ve tüm sınırları tek tek okunarak mahallinde uygulanmaya çalışılmalı, uygulamada komşu parsellerin tutanak ve dayanaklarından yararlanılmalı, keşifte gösterilen sınırlar teknik bilirkişiye işaret ettirilmeli, bilinemeyen sınırlar yönünden taraflara tanık dinletme olanağı tanınmalı, yerel bilirkişi ve tanıkların sözleri arasında doğabilecek çelişkiler gerektiğinde yüzleştirme yapılarak yöntemince giderilmeye çalışılmalı, bundan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek işin esası hakkında bir karar verilmelidir. Mahkemece bu hususlar göz ardı edilerek yazılı şekilde karar verilmesi isabetsiz olup, temyiz itirazları açıklanan nedenlerle yerinde görüldüğünden kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin yatırılan temyiz karar harcının talep halinde temyiz eden davacı ...'a iadesine, yasal koşullar gerçekleştiğinde kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 26.09.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.