16. Hukuk Dairesi 2016/10310 E. , 2019/3153 K.

[İctihat]

16. Hukuk Dairesi 2016/10310 E. , 2019/3153 K.


'İçtihat Metni'


MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL


Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün Yargıtay'ca incelenmesi istenilmekle; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu, GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
Kadastro sonucunda, ... İlçesi Kaplan Köyü çalışma alanında bulunan 150 ada 22 parsel sayılı 29.220.84 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz, devletin hüküm ve tasarrufu altındaki ekonomik yarar sağlanması mümkün olan yerlerden olduğu gerekçesiyle ham toprak vasfıyla Hazine adına tespit ve tescil edilmiştir. Davacılar ... ve arkadaşları, kazandırıcı zamanaşımı zilyetliğine dayanarak çekişmeli taşınmazın bir bölümü hakkında, tapu iptali ve tescil istemiyle dava açmışlardır. Mahkemece yapılan yargılama sonunda davanın kabulüne, dava konusu 150 ada 22 parsel sayılı taşınmazın tapu kaydının iptali ile fen bilirkişi raporunda (A) harfi ile gösterilen 512,37 metrekare yüzölçümündeki kısmın davacı ... adına, (B) harfi ile gösterilen 696,88 metrekare yüzölçümündeki kısmın davacı ... adına, (C) harfi ile gösterilen 820,82 metrekare yüzölçümündeki kısmın davacı ... adına, (D) harfi ile gösterilen 635,25 metrekare yüzölçümündeki kısmın davacı ... adına, geriye kalan kısmın ise davalı Hazine adına tapuya tesciline karar verilmiş; hüküm, davalı Hazine temsilcisi tarafından temyiz edilmiştir.
Mahkemece, çekişmeli taşınmazın fen bilirkişi raporunda (A), (B), (C) ve (D) harfleri ile gösterilen temyize konu bölümleri üzerinde davacılar yararına zilyetlikle kazanım koşullarının gerçekleştiği kabul edilerek yazılı şekilde karar verilmiş ise de, yapılan inceleme, araştırma ve uygulama hüküm vermeye yeterli değildir. Şöyle ki, davacılar tarafından zilyetliğe dayalı olarak dava açılmasına ve çekişmeli taşınmazın sınırında dere bulunmasına rağmen, mahallinde yapılan keşfe jeolog bilirkişi götürülmemiş, çekişmeli taşınmaz bölümlerinin dere yatağında kalıp kalmadıkları ve derenin taşkın sahası içerisinde bulunup bulunmadıkları tespit edilmemiştir. Diğer taraftan, ziraatçi bilirkişi raporunda çekişmeli taşınmaz bölümlerinin etrafında söğüt ve kavak ağaçları bulunduğu belirtilmesine rağmen, bu ağaçların yaşları, adetleri, kendiliğinden yetişme mi yoksa dikme mi oldukları açıklanmamış, çekişmeli taşınmazın temyize konu bölümleri ile geriye kalan bölümü arasında doğal ya da yapay ayırıcı bir unsur bulunup bulunmadığı saptanmamış ve çekişmeli taşınmaza komşu parsellerin tespit tutanakları ve dayanakları getirilerek yöntemine uygun şekilde mahalline uygulanmamıştır. Bir taşınmazın önceki ve şimdiki niteliği ile kullanım şekli ve süresini en iyi belirleme yöntemi hava fotoğrafları olup, kadastro tespit tarihinden geriye doğru 15-20-25 yıl öncesine ait farklı evrelerde çekilmiş en az üç adet stereoskopik hava fotoğrafının jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişiye incelettirilmesi ve çekişmeli taşınmaz bölümlerinin fotoğrafların çekildiği tarihlerdeki nitelikleri ve kullanım şekillerinin belirlenmesi gerekirken, belirtilen tarihlere ilişkin hava fotoğrafları üzerinde inceleme yapılmamış, yapılan inceleme sırasında da uydu fotoğrafları ve memleket haritalarından yararlanılmamıştır. Bu şekilde eksik ve yetersiz bir incelemeye dayalı olarak karar verilemez.
Hal böyle olunca, doğru sonuca varılabilmesi için öncelikle, kadastro tespit tarihinden geriye doğru 15-20-25 yıl öncesine ait üç ayrı evreye ilişkin stereoskopik hava fotoğrafları, aynı tarihler arasında düzenlenen fotoplan, fotometrik ve fotogrametrik paftalar, uydu fotoğrafları ile memleket haritaları ilgili kurumlardan getirtilerek dosya arasına konulmalı, çekişmeli taşınmaza komşu parsellerin tamamının kadastro tutanakları ve dayanakları ile davalı iseler dava dosyaları temin edilmeli, dosya bu şekilde keşfe hazır hale getirildikten sonra da mahallinde elverdiğince yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen ve davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek üç kişilik yerel bilirkişi kurulu ve taraf tanıkları ile fen bilirkişisi, jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişi, jeolog bilirkişi ve üç kişilik ziraatçi bilirkişi kurulunun katılımıyla yeniden keşif yapılmalıdır.
Yapılacak keşifte, yerel bilirkişiler ve taraf tanıklarından, çekişmeli taşınmaz bölümlerinin öncesinin ne olduğu, imar-ihyaya muhtaç yerlerden olup olmadıkları, taşınmaz bölümleri üzerindeki zilyetliğin hangi tarihte ve ne zaman başladığı, zilyetliğin sürdürülüş biçimi, kimden kime ve nasıl intikal ettikleri, taşınmaz bölümleri imar-ihyaya muhtaç yerlerden ise ne şekilde imar-ihya edildikleri ve imar-ihyanın ne zaman tamamlandığı hususları etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı, beyanlar arasında çelişkiler oluştuğu takdirde yöntemine uygun şekilde çelişkiler giderilmeli, yerel bilirkişi ve tanık beyanları komşu parsel tutanak ve dayanakları ile denetlenmeli; üç kişilik ziraat mühendislerinden oluşan bilirkişi kurulundan, çekişmeli taşınmaz bölümlerinin önceki ve şimdiki niteliklerini bildiren, gerçekleştirildiği iddia edilen imar-ihyanın tamamlanma tarihi ile zilyetliğin sürdürülüş şeklini ve süresini, ayrıca çekişmeli taşınmaz bölümleri üzerindeki ağaçların adetlerini, yaşlarını, kendiliğinden yetişme mi yoksa dikme mi olduklarını açıklayan, çekişmeli taşınmaz bölümlerinin komşu parsellerle ve çekişmeli taşınmazın geriye kalan bölümüyle karşılaştırmalı biçimde toprak yapısını, eğimini, bitki desenini irdeleyen, önceki ziraat bilirkişi raporlarını değerlendiren, taşınmaz bölümlerinin değişik yönlerden çekilmiş ve sınırları işaretlenen fotoğrafları ile desteklenmiş ayrıntılı rapor alınmalı; jeolog bilirkişiden, çekişmeli taşınmaz bölümlerinin dere yatağında kalıp kalmadıkları, dere yatağından kazanılıp kazanılmadıkları ve derenin taşkın sahası içerisinde bulunup bulunmadıkları hususlarında bilimsel verilere dayalı rapor alınmalı; jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişiye yukarıda belirtilen tarihlerde çekilmiş stereoskopik hava fotoğraflarının stereoskop aletiyle incelemesi yaptırılarak, çekişmeli taşınmaz bölümlerinin fotoğrafların çekildikleri tarihlerdeki nitelikleri, kullanım şekli ve süreleri ile varsa imar-ihyanın tamamlanıp tamamlanmadığı hususlarında ayrıntılı rapor düzenlettirilmeli, belirtilen dönemlere ilişkin memleket haritaları ile uydu fotoğrafları yapılacak inceleme sırasında dikkate alınmalı; fen bilirkişisinden, keşfi takibe imkan verir ayrıntılı rapor ve kroki aldırılmalı, çekişmeli taşınmaz bölümlerinin değişik yönlerden ve komşu parseller ile aralarındaki sınırları gösterecek şekilde çekilmiş yakın plan panoramik fotoğrafları dosya arasına konulmalı, bundan sonra da iddia ve savunma çerçevesinde toplanan tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmelidir. Mahkemece bu hususlar göz ardı edilerek eksik incelemeyle yazılı şekilde hüküm kurulması isabetsiz olup, davalı Hazine temsilcisinin temyiz itirazları açıklanan nedenlerle yerinde görüldüğünden kabulü ile hükmün BOZULMASINA, yasal koşullar gerçekleştiğinde kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 29.04.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.