16. Hukuk Dairesi 2016/11051 E. , 2019/8469 K.

[İctihat]

16. Hukuk Dairesi 2016/11051 E. , 2019/8469 K.


'İçtihat Metni'


MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün Yargıtay'ca incelenmesi istenilmekle; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu, GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
Davacı ..., ... Köyü çalışma alanında bulunan ve kadastro sırasında tespit harici bırakılan taşınmazın bir bölümü hakkında, kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği iddiasına dayanarak, adına tescili istemiyle dava açmıştır. Mahkemece yapılan yargılama sonunda davanın kabulüne, 16.06.2009 tarihli fen bilirkişi raporunda gösterilen 87.331,00 metrekare taşınmaz bölümünün davacı adına tesciline karar verilmiş; hüküm, davalı ... vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava, kadastro çalışmaları sırasında tespit harici bırakılan taşınmaz bölümünün 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 14, 17 ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 713. maddeleri uyarınca tescili istemine ilişkindir. Mahkemece, davacı lehine zilyetlikle mülk edinme şartlarının gerçekleştiği kabul edilmek suretiyle karar verilmiş ise de, yapılan araştırma, inceleme ve uygulama hüküm vermeye yeterli bulunmamaktadır. Keşif sonucunda dosyaya ibraz edilen jeolog, ziraat ve harita mühendisi bilirkişilerden oluşan bilirkişi kurulu raporunda ve ziraatçı bilirkişi tarafından düzenlenen ek raporda, taşınmazın tarım arazisi vasfında olduğu belirtilmekle birlikte, bilirkişi kurulu raporuna ekli fotoğraflarda çekişmeli taşınmaz taşlık olarak görünmekte olup, mahkemece bu çelişki üzerinde durulmamış, bu kapsamda 3 kişilik ziraat bilirkişi kurulundan taşınmazın ne zamandan beri ve ne şekilde kullanıldığı, imar-ihyanın tamamlanıp tamamlanmadığı ve zilyetliğin süresi yönünden ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmamış, taşınmazın sınırında bulunan dereden kazanılıp kazanılmadığı ve aktif dere yatağında kalıp kalmadığının tespiti yönünden soyut ve yetersiz nitelikteki jeolog bilirkişi değerlendirmesi ile yetinilmiştir. Diğer taraftan, harita mühendisi bilirkişi eliyle 1984 ve 1992 tarihli hava fotoğrafları incelenmekle birlikte; stereoskop aleti ile 3 boyutlu inceleme yapılıp yapılmadığı rapor içeriğinden anlaşılamadığı gibi, taşınmazların belirtilen tarihlerdeki durumu ayrıntılı olarak açıklanmaksızın yalnızca taşınmazların işlendiği belirtildiğinden, yöntemine uygun şekilde hava fotoğrafı incelemesi yapıldığından da söz edilebilmesi mümkün değildir. Bu şekilde eksik araştırma ve incelemeye dayalı olarak karar verilemez.
Hal böyle olunca, doğru sonuca ulaşılabilmesi için mahkemece öncelikle, karar tarihinden sonra yürürlüğe giren 6360 sayılı Yasa hükümleri uyarınca, ilgili kamu tüzel kişileri olarak davada yer almaları gereken Bismil Belediye Başkanlığı ile Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkanlığı'nı yöntemine uygun şekilde davaya dahil etmesi için davacıya süre verilmeli, taraf teşkilinin sağlanması halinde dahili davalılardan savunma ve delilleri sorulmalı, bildirdikleri takdirde delilleri toplanmalı, dava tarihinden 15-20-25 yıl öncesine ilişkin 3 ayrı dönemde çekilmiş stereoskopik hava fotoğrafları Harita Genel Komutanlığından getirtilip dosya ikmal edilmeli, bundan sonra mahallinde, yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek yerel bilirkişiler ve taraf tanıkları ile jeodezi ve fotogrametri mühendisi, 3 kişilik jeoloji mühendisi, 3 kişilik ziraat mühendisi bilirkişi kurulu ve teknik bilirkişinin katılımı ile yeniden keşif yapılmalı ve bu keşif sırasında yerel bilirkişi ve taraf tanıklarından, çekişmeli taşınmaz bölümünün önceki ve şimdiki niteliği, ilk olarak ne zaman ve nasıl kullanılmaya başlandığı, kime ait olduğu, kimden nasıl intikal ettiği, imar-ihyaya en erken ne zaman başlanıldığı ve imar ve ihyanın hangi tarihte tamamlandığı etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı, yerel bilirkişi ve tanıkların sözleri arasında doğabilecek çelişkiler, gerektiğinde yüzleştirme yapılmak suretiyle yöntemince giderilmeli; bilirkişi ve tanık sözleri, komşu taşınmazların tutanak ve dayanaklarıyla denetlenmeli; ziraat mühendisi bilirkişi kurulundan, çekişmeli taşınmaz bölümünün eğimini, niteliğini, toprak yapısını, bitki örtüsünü, taşınmazın imar ve ihyasına hangi tarihte başlanıldığını ve imar-ihyasının hangi tarihte tamamlandığını, taşınmaz bölümü üzerinde ekonomik amaçlı zilyetliğe ne zaman başlanıldığını ve taşınmazın kullanım durumunu kesin olarak belirleyen, komşu parsellerle karşılaştırmalı değerlendirmeyi ve taşınmazların değişik yönlerden çekilmiş fotoğraflarını da içerir; jeolog bilirkişi kurulundan ise, taşınmaz bölümünün dere yatağından kazanılıp kazanılmadığını ve halen aktif dere yatağında kalıp kalmadığını açıklayan bilimsel verilere dayalı ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı, önceki tarihli bilirkişi raporları ile çekişmeli taşınmaz bölümüne ait fotoğraflar arasındaki çelişki giderilmeli; jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişiye hava fotoğrafları üzerinde stereoskop aletiyle inceleme yaptırılarak, çekişmeli taşınmaz bölümünün önceki ve şimdiki niteliğini, sınırlarını ve taşınmaz üzerinde sürdürülen zilyetliğin başlangıcını, şeklini ve süresini açıklayan rapor düzenlettirilmeli; fen bilirkişisine keşfi takibe ve bilirkişi sözlerini denetlemeye imkan verir ayrıntılı rapor ve kroki düzenlettirilmeli, taşınmaz ile çevresinin yakın plan ve panaromik fotoğrafları çektirilip, üzerine taşınmaz bölümünün sınırlarının işaretlenilmesi istenmeli; bundan sonra toplanmış ve toplanacak tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmelidir. Mahkemece bu hususlar göz ardı edilerek eksik incelemeyle yazılı şekilde karar verilmesi isabetsiz olup, temyiz itirazları açıklanan nedenlerle yerinde görüldüğünden kabulü ile hükmün BOZULMASINA, yasal koşullar gerçekleştiğinde kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere,
16.12.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.