16. Hukuk Dairesi 2016/9965 E. , 2019/4356 K.

[İctihat]

16. Hukuk Dairesi 2016/9965 E. , 2019/4356 K.


'İçtihat Metni'


MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
DAVA TÜRÜ : TESCİL, TAPU İPTALİ VE TESCİL



Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün Yargıtay'ca incelenmesi istenilmekle; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu, GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
Davacı Hazine tarafından davalı ... aleyhine ... İli/Ekinözü Köyü çalışma alanında 1961 yılında yapılan kadastro sırasında tespit harici devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yer olarak bırakılan ve 29.06.1994 tarihinde idari yoldan 1072 parsel numarası ile 3448 metrekare yüzölçümlü olarak arsa vasfıyla Hazine adına tescil edildiği anlaşılan taşınmazın bir bölümü ile kadastro sırasında köy boşluğu ve yol olarak tespit harici bırakılan taşınmazın bir bölümüne yönelik el atmanın önlenmesi ve kal istemiyle, davacı ... ise aynı taşınmaz bölümlerine yönelik kazandırıcı zamanaşımı zilyetliğine dayanarak tapu iptali ve tescil ile tescil istemiyle ayrı ayrı dava açmışlardır. Yargılama sırasında davacının paydaşları ... ve ... de davacı olarak davaya katılmıştır. Mahkemece dava dosyaları birleştirilmek suretiyle yapılan yargılama sonunda davacı Hazinenin davasının reddine, birleşen davacı ...'in davasının kabulüne, çekişmeli 1072 parsel sayılı taşınmazın harita bilirkişileri tarafından hazırlanan 26.09.2013 tarihli rapor ve eki haritada (A) ve (B) harfleri ile gösterilen toplam 61,23 metrekare yüzölçümündeki bölümünün tapu kaydının iptaline ve bu bölümün 1/3'er paylarla ..., ... ve ... adlarına tapuya tesciline, aynı rapor ve eki hariatada (C), (D), (E) ve (F) harfleri ile gösterilen toplam 333,50 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz bölümlerinin 1/3 oranındaki paylarla ..., ..., ... adlarına tapuya tesciline karar verilmiş; hüküm, davacı ve birleşen dosya davalı Hazine vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Mahkemece, hükme esas alınan bilirkişi raporunda 1072 parsel sayılı taşınmazın (A) ve (B) harfleri ile gösterilen toplam 61,23 metrekare yüzölçümündeki bölüm ile köy yol boşluğunda kalan (C), (D), (E) ve (F) harfleriyle gösterilen toplam 333,50 metrekare yüzölçümündeki bölüm yönünden davacılar lehine Kadastro Kanunu'nun 14. ve 17. maddeleri uyarınca zilyetlikle iktisap koşullarının gerçekleştiği gerekçesiyle yazılı şekilde hüküm kurulmuş ise de; yapılan araştırma, inceleme ve uygulama karar vermek için yeterli bulunmamaktadır. Dava konusu 1072 parsel sayılı taşınmaz kadastro çalışmalarının yapıldığı 1961 yılında 'köy boşluğu' olması nedeniyle, (C), (D), (E) ve (F) harfleriyle gösterilen bölümler ise “köy yol boşluğu' olması nedeniyle tescil harici bırakılan yerlerdendir. Böyle bir yerin, emek ve masraf yapılmak suretiyle imar-ihya işlemlerinin tamamlanarak tarıma elverişli hale getirilmesini müteakip, kazanmayı sağlayacak zilyetlik süresinin geçmesi şartıyla kazanılması mümkündür. O halde, uyuşmazlığın çözümünde imar-ihyanın ne zaman başladığının, ne zaman tamamlandığının ve zilyetliğin ne şekilde sürdürüldüğünün belirlenmesi önem arz etmekte olup; bir arazinin kullanım süresi ile niteliğini ve üzerindeki imar-ihya işlemlerinin tamamlandığı tarihi belirlemenin en iyi yöntemi hava fotoğraflarıdır. Ne var ki; mahkemece uyuşmazlığın çözüme kavuşturulabilmesi için gerekli bulunan hava fotoğraflarından yararlanılmamıştır. Ayrıca taşınmaz bölümleri başında yapılan keşif sonrası dosyaya alınan ziraatçi bilirkişisi raporunda çekişmeli taşınmaz bölümlerin tarımsal ve zirai amaçla kullanılmadığı, taşınmaz bölümlerinin ev, garaj, ambar vb. yapılar yapılmak suretiyle kullanıldığı, köy yerleşim yeri niteliğinde bulunduğu belirtilmiş, ancak taşınmaz bölümlerinin imar-ihyaya konu edilip edilmediği ve ihyanın tamamlanıp tamamlanmadığı hususunda her hangi bir değerlendirmede bulunmadığından anılan rapor da son derece yetersizdir. Bu şekilde eksik araştırma ve incelemeye dayanılarak hüküm verilemez. Hal böyle olunca, sağlıklı bir sonuca ulaşmak için öncelikle, 1072 parsel sayılı taşınmazın (A) ve (B) bölümleri için taşınmazın idari yoldan tapuya tescil edildiği, tescil harici durumda bulunan bölümler yönünden ise dava tarihinden 15-20-25 yıl öncesine ait stereoskopik hava fotoğrafları tarihleri açıkça yazılmak suretiyle Harita Genel Komutanlığı'ndan getirilerek dosya arasına konulmalı, dosya bu şekilde ikmal edildikten sonra, mahallinde yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek yerel bilirkişiler, taraf tanıkları, üç kişilik ziraat mühendisi bilirkişi kurulu, fen bilirkişisi ile jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişi katılımı ile yeniden keşif yapılmalıdır. Mahallinde yapılacak keşif sırasında yerel bilirkişi ve tanıklardan, dava konusu her bir bölümün ayrı ayrı geçmişte ne durumda bulunduğu, ilk olarak ne zamandan beri ve nasıl kullanılmaya başlandığı, kime ait olduğu, kimden nasıl intikal ettiği, imar-ihyaya konu edilip edilmediği, imar-ihyaya konu edilmiş ise ihyanın ne zaman başlayıp bitirildiği etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı; dinlenen yerel bilirkişi ve tanık beyanlarının çelişmesi halinde gerektiğinde yüzleştirme yapılmak suretiyle oluşan çelişkilerin giderilmesine çalışılmalı; ziraat mühendisi bilirkişi kurulundan her bir taşınmaz bölümünün toprak yapısını ve niteliğini, zirai durumunu, üzerinde sürdürülen zilyetliğin şeklini ve süresini, taşınmazlar üzerindeki bitki örtüsünü, taşınmazların imar-ihyaya konu olmaya başladığı ve imar-ihyanın tamamlandığı tarihi bildirir ve komşu parsellerle karşılaştırmalı değerlendirmeyi ve taşınmazların değişik yönlerden çekilmiş fotoğraflarını da içerir ayrıntılı ve gerekçeli; teknik bilirkişiden ise keşfi takibe elverişli, dava konusu taşınmaz bölümlerini, komşularıyla birlikte gösterir krokili rapor alınmalı; diğer yandan hava fotoğrafları jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişiye tevdi edilerek yukarıda belirtilen tarihlerde çekilmiş stereoskopik üç adet hava fotoğrafının stereoskop aletiyle incelenmesi neticesinde taşınmaz bölümlerinin sınırlarını ve niteliğini, taşınmazda imar-ihya tamamlanmış ise tamamlandığı tarih ile sürdürülen zilyetliğin başlangıcı, şekli ve süresini belirtir şekilde rapor alınmalı; bundan sonra, davacılar yararına kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği ile iktisap koşullarının gerçekleşip gerçekleşmediği saptanmalı ve sonucuna göre karar verilmelidir. Mahkemece bu yönler göz ardı edilerek yazılı şekilde hüküm kurulması isabetsiz olduğu gibi, kabule göre de, çekişmeli (C), (D), (E) ve (F) harfleriyle gösterilen “köy yol boşluğu” olması nedeniyle tescil harici bırakılan yerler yönünden TMK’nın 713/4 ve 5. fıkraları gereğince keşif sonucu elde edilen bilirkişi rapor ve krokisine göre gerekli yerel ve gazete ilanları yapılmaksızın karar verilmiş olması da isabetsiz olup, davacı ve birleşen dosya davalı Hazine vekilinin temyiz itirazları açıklanan nedenlerle yerinde görüldüğünden kabulü ile hükmün BOZULMASINA, yasal koşullar gerçekleştiğinde kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 12.06.2019 gününde oybirliği ile karar verildi.