16. Hukuk Dairesi 2016/7706 E. , 2019/2905 K.

[İctihat]

16. Hukuk Dairesi 2016/7706 E. , 2019/2905 K.


'İçtihat Metni'


MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL


Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün Yargıtay'ca incelenmesi istenilmekle; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu, GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
Davacı ..., ... İlçesi Büyükbardakçı Köyü çalışma alanında 1973 yılında yapılan ... çalışmaları sırasında tespit harici bırakılan ve 28.08.2014 tarihinde idari yoldan 448 parsel numarası ile 166.277,35 metrekare yüzölçümlü olarak ham toprak vasfıyla ... adına tescil edilen taşınmazın bir bölümü hakkında, imar-ihya ve kazandırıcı zamanaşımı zilyetliğine dayanarak tapu iptali ve tescili istemiyle dava açmıştır. Mahkemece yapılan yargılama sonunda davanın kabulüne, 28.12.2015 tarihli fen bilirkişi raporunda (A) harfi ile gösterilen 91.343,58 metrekarelik kısmın tapusunun iptali ile davacı ... adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiş; hüküm, davalı ... temsilcisi tarafından temyiz edilmiştir.
Mahkemece, davacı yararına fen bilirkişi raporunda (A) harfi ile gösterilen bölümün zilyetlikle taşınmaz edinme koşullarının gerçekleştiği kabul edilerek yazılı şekilde hüküm verilmiş ise de, yapılan inceleme ve araştırma karar vermek için yeterli değildir. Şöyle ki dava, idari yoldan oluşan tapu kaydının tesis tarihine kadar, davacı lehine 3402 sayılı Yasa'nın 14 ve 17. maddesinin koşullarının gerçekleşip gerçekleşmediğinin belirlenmesi ile çözüme kavuşturulacak nitelikteki tapu iptali ve tescil davasıdır. Böyle bir yerin, emek ve masraf yapılmak suretiyle imar-ihya işlemlerinin tamamlanarak tarıma elverişli hale getirilmesini müteakip, kazanmayı sağlayacak zilyetlik süresinin geçmesi şartıyla kazanılması mümkündür. O halde, uyuşmazlığın çözümünde imar-ihyanın ne zaman başladığının, ne zaman tamamlandığının ve zilyetliğin ne şekilde sürdürüldüğünün belirlenmesi gerekmektedir. Dosyada mevcut ziraatçı bilirkişi raporu bu hususları karşılamadığı gibi, keşif anında dinlenen yerel bilirkişi ve tanık anlatımları da soyut nitelikte olup, taşınmaz üzerinde imar-ihya işlemlerine başlanıldığı ve tamamlandığı tarih ile ekonomik amaca uygun zilyetliğin başlangıç tarihini belirlemeye yeterli değildir. Bir arazinin kullanım süresi ile niteliğini ve üzerindeki imar-ihya işlemlerinin tamamlandığı tarihi en iyi belirleme yöntemi hava fotoğrafları olup, bu fotoğraflar üzerinde çekişmeli taşınmazın niteliğinin belirlenmesi için uzman jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişi eliyle inceleme yapılması gerekirken, harita mühendisi bilirkişi tarafından tek hava fotoğrafı üzerinde dava konusu taşınmazın yeri işaretlenmekle yetinilmiş, taşınmazın niteliği yönünden değerlendirme yapılmamıştır. Mahkemece bu hususta uzman olmadıkları halde, ziraat ve jeoloji mühendisleri tarafından hava fotoğrafları üzerinde yapılan değerlendirmeye itibar edilerek hüküm kurulmuştur. Bu şekilde eksik incelemeye dayanılarak hüküm verilemez.
Hal böyle olunca, sağlıklı bir sonuca varılabilmesi için Mahkemece öncelikle, çekişmeli taşınmazın ihdasen ... adına tescil tarihinden 15-20-25 yıl öncesine ve en az üç ayrı zaman dilimine ait stereoskopik hava fotoğrafları Harita Genel Komutanlığından tarihleri açıkça yazılmak suretiyle istenilerek dosya arasına konulmalı, taşınmazın tapuya tescil edilmeden önce hangi tarihte ne durumda olduğu belirlenmeli ve dosya bu şekilde keşfe hazır hale getirildikten sonra mahallinde; yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek yerel bilirkişilerle; taraf tanıkları, önceki bilirkişiler dışında belirlenecek üç kişilik ziraat mühendisi bilirkişi kurulu, fen bilirkişisi ve jeodezi ve fotogrametri mühendisinden oluşacak bilirkişi heyeti eşliğinde yeniden keşif yapılmalıdır. Yapılacak bu keşifte, stereoskopik çift hava fotoğrafları üzerinde stereoskop aletiyle jeodezi ve fotogrametri mühendisine inceleme yaptırılarak, çekişme konusu taşınmaz bölümü hava fotoğraflarında gösterilmeli, bu yerin önceki ve şimdiki niteliğinin, arazinin ekonomik amacına uygun olarak tarım arazisi niteliğiyle zilyetliğine ne zaman başlanıldığının belirlenmesine çalışılmalı; yerel bilirkişi ve tanıklardan, taşınmazın öncesinde kime ait olduğu ve kim tarafından kullanıldığı, kimden kime ne şekilde intikal ettiği, imar-ihyaya konu edilip edilmediği, imar-ihyaya konu edilmiş ise ihyanın hangi tarihte başlayıp ne zaman bitirildiği etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı; ziraatçi bilirkişi kurulundan, taşınmazın zirai durumunu, üzerinde sürdürülen zilyetliğin şeklini ve süresini, taşınmaz üzerindeki bitki örtüsünü, taşınmazın imar-ihyaya konu olabilecek yerlerden olması halinde imar-ihyaya konu olmaya başladığı ve imar-ihyanın tamamlandığı tarihi bildirir ve açıklar nitelikte, çekişmeli taşınmazın değişik yönlerden çekilmiş fotoğraflarını da içerir rapor alınmalı, bundan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmelidir.
Mahkemece bu hususlar göz ardı edilerek eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi isabetsiz olduğu gibi, tapu kayıt maliki ... olduğu halde dava dilekçesi ile husumet yöneltilen ... yönünden davanın pasif husumet yokluğu nedeniyle reddine karar verilmesi gerekirken, bu yönün göz ardı edilmesi dahi isabetsiz olup, davalı ... temsilcinin temyiz itirazları açıklanan nedenlerle yerinde bulunduğundan kabulü ile hükmün BOZULMASINA, yasal koşullar gerçekleştiğinde kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 18.04.2019 gününe oybirliğiyle karar verildi.