16. Hukuk Dairesi 2016/14856 E. , 2020/3444 K.

[İctihat]

16. Hukuk Dairesi 2016/14856 E. , 2020/3444 K.


'İçtihat Metni'

MAHKEMESİ :KADASTRO MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün Yargıtay'ca incelenmesi istenilmekle; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu, GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
Yargıtay bozma ilamında özetle; 'taşınmazların niteliği ile taşınmazlar üzerinde sürdürülen zilyetliğin sürdürülüş biçimi ve süresinin yöntemine uygun şekilde araştırılmadığı, taşınmazların niteliği ve zilyetlik hususlarında yapılan araştırmada hava fotoğraflarından da yararlanılmadığı açıklanarak, tespit tarihi olan 2011 yılından 15-20-25 yıl öncesine ait stereoskopik hava fotoğraflarının getirtilip dosyanın ikmal edilmesi, bundan sonra mahallinde yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek yerel bilirkişiler, taraf tanıkları, jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişi, jeolog bilirkişi ve 3 kişilik ziraat mühendislerinden oluşan bilirkişi kurulunun katılımı ile keşif yapılması, bu keşif sırasında yerel bilirkişi ve taraf tanıklarından, taşınmazların geçmişte ne durumda bulunduğu, kime ait olduğu, kimden nasıl intikal ettiği, kim tarafından ne zamandan beri ve ne suretle kullanıldığı hususlarının etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılması, tespite aykırı sonuca ulaşılması halinde tespit bilirkişilerinin tanık olarak dinlenmesi, beyanlar arasında çelişki bulunması halinde aykırılığın giderilmeye çalışılması, 3 kişilik zirai bilirkişi kurulundan, taşınmazların toprak yapısını ve niteliğini, jeolog bilirkişiden ise taşınmazların dere yatağı olup olmadığını ya da dereden kazanılıp kazanılmadığını belirten ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınması, jeodezi ve fotogrametri uzmanı harita mühendisi bilirkişiye ise belirtilen tarihlerde çekilmiş stereoskopik üç adet hava fotoğrafının stereoskop aletiyle incelenmesi neticesinde taşınmazların sınırlarını ve niteliğini, taşınmazlar üzerinde imar-ihya tamamlanmış ise tamamlandığı tarihi belirtir şekilde rapor düzenlettirilmesi ve bundan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre karar verilmesi' gereğine değinilmiştir. Mahkemece, bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonunda davanın reddine, çekişmeli taşınmazların tespitleri gibi tesciline karar verilmiş; hüküm, davacı Hazine vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Mahkemece bozma ilamına uyulduğu halde, bozma ilamının gerekleri tam olarak yerine getirilmemiştir. Bozma ilamına uyulmakla taraflar yararına usuli kazanılmış hak oluşur. Bu hakkın zedelenmemesi için bozma ilamının gereklerinin tam ve eksiksiz olarak yerine getirilmesi gerekir. Hükmüne uyulan bozma ilamında; tespit tarihinden 15-20-25 yıl öncesine ait hava fotoğrafları üzerinde inceleme yaptırılarak çekişmeli taşınmazların sınırlarının, niteliğinin ve ima-ihyaya konu edilmiş olmaları halinde imar ve ihyanın tamamlandığı tarihin belirlenmesi ve jeolog bilirkişiden ise taşınmazların dere yatağı olup olmadığı ve dereden kazanılıp kazanılmadığı hususunda ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınması gereğine değinildiği halde, jeodezi ve fotogrametri bilirkişi tarafından 1955, 1973 ve 1986 tarihli hava fotoğrafları üzerinde yapılan inceleme sonucu düzenlenen raporda, yalnızca taşınmazların dereye göre durumu değerlendirildiği ve taşınmazların imar-ihyaya konu edilip edilmediği, taşınmazlarda imar ve ihya mevcut ise imar-ihyanın hangi tarihte başlayıp, tamamlandığı yönünde herhangi bir değerlendirme yapılmadığı halde bu rapor ile yetinilmiş, jeolog bilirkişi raporları ise taşınmazların dere yatağı olup olmadığı, dereden kazanılıp kazanılmadığı ve halen derenin aktif etkisinde bulunup bulunmadıkları yönünden soyut ve yetesiz olduğu halde bu raporlara itibar edilmiş, diğer taraftan jeodezi bilirkişi tarafından düzenlenen raporda 1955 ve 1973 tarihli hava fotoğraflarında derenin taşınmazların içerisinden geçtiği, 1986 tarihli hava fotoğrafında ise 598 ada 14 parsel sayılı taşınmazın köşesinden geçtiği belirtildiği halde, taşınmazların dere etkisinden ne zaman kurtulduğu, ne zaman imar-ihya edilip, tarım arazisi niteliği ile zilyetliğine başlandığı ve tespit tarihi olan 2011 yılına kadar davalılar yararına iktisap koşullarının oluşup oluşmadığı kesin olarak belirlenmeksizin karar verilmesi cihetine gidilmiştir. Bu şekilde eksik inceleme ve araştırmaya dayanılarak hüküm kurulması usul ve yasaya uygun düşmemektedir.
Hal böyle olunca; sağlıklı sonuca varılabilmesi için mahkemece, öncelikle, tespit tarihinden en az 15-20-25 yıl öncesine (özellikle 1986 sonrasına ilişkin) ait en az üç ayrı evreye ilişkin yüksek çözünürlüklü hava fotoğrafları getirtilerek dosya ikmal edilmeli, bundan sonra mahallinde, yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen ve davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek yerel bilirkişiler ve taraf tanıkları, üçer kişilik ziraat ve jeoloji mühendisi bilirkişi heyeti, 3 kişilik jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişi kurulu ve fen bilirkişisinin katılımıyla yeniden keşif yapılmalı, yapılacak bu keşif sırasında mahalli bilirkişi ve tanıklardan, taşınmazların öncesinin ne olduğu, imar-ihya edilip edilmediği, edilmişse imar-ihyanın hangi tarihte tamamlandığı, taşınmazların sınırlarında bulunan Kabataş deresinin etkisi altında bulunup bulunmadığı, derenin hangi tarihte yatak değiştirdiği, taşınmazların kim tarafından ne zamandan beri ve hangi tasarruflarla kullanıldıkları etraflıca sorularak maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı, yerel bilirkişi ve tanık sözleri komşu parsel tutanakları ve dayanakları ile denetlenmeli, beyanlar arasındaki çelişkilerin gerektiğinde yüzleştirme yapılmak suretiyle giderilmesine çalışılmalı; ziraat mühendisi bilirkişi kurulundan, çekişmeli taşınmazların toprak yapısını ve niteliğini, zirai durumunu, üzerinde sürdürülen zilyetliğin şeklini ve süresini, taşınmaz üzerindeki bitki örtüsünü, taşınmazın imar-ihyaya konu olmaya başladığı ve imar-ihyanın tamamlandığı tarihi bildirir, komşu parsellerle karşılaştırmalı değerlendirmeyi ve taşınmazların değişik yönlerden çekilmiş fotoğraflarını da içerir; jeolog bilirkişi kurulundan ise, taşınmazın dere yatağı niteliğinde olup olmadığı, dereden kazanılıp kazanılmadığı ve halen derenin aktif etkisi altında bulunup bulunmadığı hususlarında ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı; jeodezi ve fotogrametri mühendisi kurulundan yukarıda belirtilen tarihlerde çekilmiş stereoskopik üç adet hava fotoğrafı ile dosya arasında bulunan hava fotoğraflarının stereoskop aletiyle incelemesi yaptırılarak, taşınmazların sınırlarını ve niteliklerini, taşınmazlarda imar-ihya tamamlanmış ise tamamlandığı tarih ile taşınmazlar üzerinde sürdürülen zilyetliğin başlangıcını, şeklini ve süresini belirtir şekilde rapor alınmalı; fen bilirkişisine, keşfi ve uygulamayı denetlemeye elverişli, ayrıntılı rapor ve harita düzenlettirilmeli ve bundan sonra toplanan ve toplanacak deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir hüküm kurulmalıdır. Mahkemece bu hususlar gözetilmeksizin, eksik araştırma ve inceleme ile yazılı olduğu şekilde hüküm kurulması isabetsiz olup, temyiz itirazları açıklanan nedenlerle yerinde bulunduğundan kabulüyle hükmün BOZULMASINA, yasal koşullar gerçekleştiğinde kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 24.09.2020 gününde oybirliği ile karar verildi.