16. Hukuk Dairesi 2016/16976 E. , 2020/1184 K.

[İctihat]

16. Hukuk Dairesi 2016/16976 E. , 2020/1184 K.


'İçtihat Metni'

MAHKEMESİ :KADASTRO MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün Yargıtay'ca incelenmesi istenilmekle; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu, GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
Yargıtay bozma ilamında özetle; 'Mahalli bilirkişi ve tanıkların imar-ihyanın ne zaman başladığı ve ne zaman tamamlandığı, tarımsal amaçlı zilyetliğin ne zaman başladığı hususundaki beyanları yetersiz olduğu gibi, hava fotoğrafı incelemesi yapılmak suretiyle imar-ihya durumu hakkında rapor alınmadığı belirtildikten sonra, tespit tarihinden 15-20-25 yıl öncesine ilişkin ayrı tarihlere ait en az üç adet hava fotoğrafı üzerinde inceleme yapılarak taşınmaz bölümlerinin çekim tarihindeki niteliğinin ne olduğu, imar-ihyanın ne zaman başladığı ve tamamlandığı, yine 3 kişilik zirai bilirkişi kurulundan arazinin ekonomik amaca uygun olarak tarım arazisi niteliğiyle kullanılıp kullanılmadığı, özel mülkiyete elverişli olup olmadığı, kullanılıyor ise tarımsal kullanımın hangi tarihten itibaren olduğu konusunda rapor alınması ve alınan raporlar ile dinlenen yerel bilirkişi ve tanık sözlerinin denetlenmesi ve sonucuna göre karar verilmesi' gereğine değinilmiştir. Mahkemece bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonunda davanın kısmen kabulüne, fen bilirkişi ve jeodezi fotogrametri mühendisi tarafından hazırlanan 29.04.2016 havale tarihli ortak rapor ve eki haritada çekişmeli 280 ada 30 parsel sayılı taşınmazın (S1) harfi ile gösterilen 3.279,52 metrekare, 280 ada 32 parsel sayılı taşınmazın (G) harfi ile gösterilen 20.558,30 metrekare, 280 ada 36 parsel sayılı taşınmazın (F) harfi ile gösterilen 5.224,15 metrekare, 280 ada 40 parsel sayılı taşınmazın (E) harfi ile gösterilen 2.471,53 metrekare yüzölçümündeki bölümlerinin ayrı ayrı tarla vasfıyla payları oranında davacı ... ve arkadaşları adlarına tapuya tesciline, çekişmeli 280 ada 30 parsel sayılı taşınmazın (S2) harfi ile gösterilen 1.310,86 metrekare ve 280 ada 41 sayılı parsel sayılı taşınmazın (D) harfi ile gösterilen 1.203,20 metrekare yüzölçümündeki bölümlerinin hali arazi vasfıyla Hazine adına tapuya kayıt ve tesciline, karar verilmiş; hüküm, davalı Hazine vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Mahkemece bozma ilamına uyulduğu halde, bozma ilamının gerekleri tam olarak yerine getirilmemiştir. Bozma ilamına uyulmakla taraflar yararına usuli kazanılmış hak oluşur. Bu hakkın zedelenmemesi için bozma ilamının gereklerinin tam ve eksiksiz olarak yerine getirilmesi gerekir. Bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonucunda, her ne kadar temyize konu taşınmaz bölümleri üzerinde davacılar lehine tespit tarihine kadar zilyetlikle mülk edinme koşullarının gerçekleşmiş olduğu gerekçesi ile yazılı şekilde hüküm kurulmuş ise de, mahkemece hükmüne uyulan bozma ilamında, temyize konu taşınmaz bölümlerinin hava fotoğraflarının çekim tarihindeki niteliğinin ne olduğu, taşınmazlar üzerindeki imar-ihyanın ne zaman başladığı ve tamamlandığı hususunda hava fotoğrafları üzerinde stereoskop aleti ile inceleme yaptırılmak suretiyle jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişiden ayrıntılı rapor alınması gereğine değinildiği halde, jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişisi raporunda temyize konu taşınmaz bölümlerinin niteliği ayrı ayrı belirtilmemiş ve taşınmaz bölümleri üzerinde imar-ihyanın ne zaman başladığı ve tamamlandığı açıklanmamıştır. Ayrıca taşınmaz bölümlerine komşu taşınmazlara ilişkin kadastro tespit tutanakları ve varsa dayanaklarının tamamı getirtilmemiş ve ziraatçi bilirkişi raporunda, taşınmaz bölümlerinin, komşu parsellerle karşılaştırmalı biçimde, toprak yapısı, eğimi, bitki deseni ve diğer yönlerden komşu taşınmazlardan nasıl ayrıldığı hususları değerlendirilmemiştir. Bu şekilde eksik araştırma ve inceleme ile hüküm kurulmaz.
Hal böyle olunca doğru sonuca ulaşılabilmesi için mahkemece öncelikle, çekişmeli taşınmaz bölümlerini gösteren, tespit tarihinden 15-20-25 yıl öncesine ait üç ayrı tarihte çekilmiş stereoskopik hava fotoğrafları tarihleri açıkça yazılmak suretiyle Harita Genel Komutanlığından getirtilmeli, ayrıca temyize konu taşınmaz bölümlerine komşu tüm taşınmazların kadastro tutanakları ve varsa dayanaklarının onaylı örnekleri ilgili kurumlardan getirtilerek dosyasına konulmalı, dosya bu şekilde keşfe hazır hale getirildikten sonra da mahallinde yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek yerel bilirkişiler ve aynı yönteme göre tespit edilecek taraf tanıkları ile üç ziraat mühendisi üç jeodezi ve fotogrametri mühendisi ve fen bilirkişisinden oluşturulacak bilirkişi kurulunun katılımıyla yapılacak keşifte, dinlenilecek yerel bilirkişi ve tanıklardan, taşınmaz bölümlerinin ayrı ayrı öncesinin kime ait olduğu, kimden intikal ettiği ve ne şekilde kullanıldığı, taşınmazın imar-ihyaya konu edilip edilmediği, edilmiş ise imar-ihyanın hangi tarihte başlayıp hangi tarihte bitirildiği etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı, dinlenen bilirkişi ve tanık beyanlarında çelişki doğduğu takdirde gerektiğinde yüzleştirme yapılmak suretiyle çelişkilerin giderilmesine çalışılmalı, bilirkişi ve tanık sözleri bilirkişi raporları, komşu parsel tutanak ve dayanakları ile denetlenmeli; ziraat mühendisi bilirkişi kurulundan, taşınmaz bölümlerinin her birinin ayrı ayrı toprak yapısını ve niteliğini, zirai durumunu, üzerinde sürdürülen zilyetliğin şeklini ve süresini, taşınmaz bölümü üzerindeki bitki örtüsünü, taşınmaz bölümü imar-ihyaya konu edilmişse, imar-ihyanın tamamlandığı tarihi bildirir ve komşu parsellerle karşılaştırmalı değerlendirmeyi ve taşınmazların değişik yönlerden çekilmiş renkli fotoğraflarını içerir, bilimsel esaslara ve somut verilere dayalı, ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı; jeodezi ve fotogrametri uzmanı harita mühendisi bilirkişi kurulundan, hava fotoğrafları üzerinde stereoskop aletiyle inceleme yaptırılmak suretiyle çekişme konusu taşınmaz bölümlerinin her birinin ayrı ayrı hava fotoğrafında gösterilmesi istenilmeli ve bu yerlerin önceki ve şimdiki niteliğinin ne olduğunun, arazinin ekonomik amacına uygun olarak tarım arazisi niteliğiyle zilyetliğine ne zaman başlanıldığının ve zilyetliğin ne şekilde sürdürüldüğünün belirlenmesine çalışılmalı; fen bilirkişisine ise, keşfi takibe ve denetlemeye imkan verir rapor ve kroki düzenlettirilmeli ve bundan sonra toplanan ve toplanacak tüm deliller birlikte değerlendirilerek 3402 sayılı Yasa'nın 14. ve 17. maddesinde öngörülen koşulların taşınmazların tespit tarihine kadar davacılar yararına gerçekleşip gerçekleşmediği kesin olarak belirlenmeli ve varılan sonuca göre karar verilmelidir. Mahkemece bu hususlar gözetilmeksizin yazılı şekilde hüküm verilmesi isabetsiz olup, temyiz itirazları açıklanan nedenlerle yerinde bulunduğundan kabulüyle hükmün BOZULMASINA, yasal koşullar gerçekleştiğinde kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 11.03.2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.