16. Hukuk Dairesi 2020/2978 E. , 2020/4630 K.

[İctihat]

16. Hukuk Dairesi 2020/2978 E. , 2020/4630 K.


'İçtihat Metni'


MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
DAVA TÜRÜ : TESCİL
KANUN YOLU : TEMYİZ


Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün Yargıtay'ca incelenmesi istenilmekle; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu, GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
Yargıtay bozma ilamında özetle; 'mahkemenin kabulüne konu olup (B) harfi ile gösterilen taşınmazın bulunduğu Kırbaşı Köyü çalışma alanında kadastro tespitlerinin hangi tarihte yapıldığının ve kesinleştiğinin araştırılmadığı, taşınmaza komşu parsellerin kadastro tutanakları ve dayanağı olan belgelerin getirtilmediği, dava tarihinden 15-20-25 yıl öncesine ilişkin yüksek çözünürlüklü hava fotoğrafları getirtilerek stereoskopik inceleme yaptırılmadığı ve 1985 ve 1999 yıllarına ait hava fotoğraflarının zirai ve jeolog bilirkişiler tarafından yapılan değerlendirilmesiyle yetinildiği açıklanarak, (B) harfiyle gösterilen taşınmazın bulunduğu Kırbaşı Köyü çalışma alanında kadastro tespitlerinin hangi tarihte yapıldığının ve kesinleştiğinin araştırılması, dava tarihinden geriye doğru en az 15-20-25 yıl öncesine ait üç ayrı evreye ilişkin yüksek çözünürlüklü hava fotoğraflarının ve komşu taşınmazların tamamının kadastro tutanaklarının ve dayanağı olan belgelerin ilk tesislerinden itibaren tüm tedavülleriyle birlikte getirtilerek dosyanın ikmal edilmesi, bundan sonra taşınmaz başında yeniden keşif yapılarak, keşif sırasında dinlenilecek yerel bilirkişiler ve taraf tanıklarına, taşınmazın öncesinin ne olduğu, taşınmaz üzerinde zilyetliğin bulunup bulunmadığı, varsa hangi tarihte başladığı, zilyetliğin sürdürülüş biçimi, kimden kime ve nasıl intikal ettiği, imar-ihya edilip edilmediği, edilmişse imar-ihyanın hangi tarihte tamamlandığı hususlarının etraflıca sorularak maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılması, komşu taşınmazların dayanak kayıtlarının nizalı taşınmaz yönünü mera okuduğu tespit edildiği takdirde yöntemine uygun mera araştırmasının yapılması; üç kişilik jeodozi ve fotogrametri mühendislerinden oluşturulacak bilirkişi heyetine hava fotoğrafları ve uydu fotoğrafları üzerinde streoskopik inceleme yaptırılması ve Ziraat Fakültesi Toprak bölümü Öğretim Üyelerinden seçilecek üç kişilik bilirkişi kurulundan çekişmeli taşınmazların imar-ihya öncesi ve sonrası nitelikleri ile imar ihyalarının hangi tarihte başlayıp, hangi tarihte tamamlandığını, zilyetliğin başlangıcını, sürdürülüş biçimini ve kullanım durumunu kuşkuya yer bırakmayacak biçimde belirleyen raporlar alınması ve sonucuna göre karar verilmesi' gereğine değinilmiştir. Mahkemece, bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonunda davanın kısmen kabulüne, fen bilirkişilerinin 16.12.2015 tarihli raporunda (B) harfi ile gösterilen 33.154,72 metrekare miktarındaki taşınmazın ve (D) harfi ile gösterilen 21.282,71 metrekare miktarındaki taşınmazın davacı ... adına tapuya kayıt ve tesciline, fazlaya ilişkin talebin reddine, davalı Hazinenin tescil talebinin kısmen kabulü ile aynı raporda (A) harfi ile gösterilen 5.713,20 metrekare miktarındaki ve (C) harfi ile gösterilen 1.821,78 metrekare miktarındaki taşınmazın davalı Hazine adına tapuya kayıt ve tesciline, fazlaya ilişkin talebin reddine karar verilmiş; hüküm, davalı Hazine temsilcisi ile dahili davalı ... vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1- Hükme esas alınan fen bilirkişi raporunda (C) harfi ile gösterilen bölüme ilişkin hükme yönelik temyiz itirazlarının incelenmesinde; Mahkemece, bu bölüm yönünden, davacının davasının reddi ve davalı Hazine’nin tescil isteğinin kabulü ile bu kısmın Hazine adına tesciline karar verilmiştir.
Davacı ... tarafından, Hazine ve Köy Tüzel Kişiliğine husumet yöneltilerek, dava dilekçesinde sınırları gösterilen tescil harici taşınmaz bölümlerine yönelik olarak dava açılmış, mahallinde icra edilen 10.01.2014 tarihli keşif sonucunda dosyaya ibraz edilen teknik bilirkişi raporunda, davacının iddiasına konu taşınmaz bölümleri (A), (B) ve (C) harfleri ile gösterilmiş, ayrıca rapor içeriğinde (C) harfi ile gösterilen bölümün kadastral 71 parsel sayılı taşınmaz içerisinde kaldığı belirtilmiş, mahkemenin ilk kararında da, davacının fazlaya ilişkin taleplerinin reddine karar verilmek sureti ile bu bölüm hakkındaki talep reddedilmiş ve iş bu karar temyize konu edilmemekle bu kısım yönünden kesinleşmiştir. Diğer taraftan, sözü edilen taşınmaz bölümünün içerisinde bulunduğu 71 parsel sayılı taşınmazın kadastro tutanağı ve sicil kaydının incelenmesinden, taşınmazın 15.8.1974 tarihinde kamu orta malı-mera vasfıyla sınırlandırıldığı ve tespitin 26.11.1974 tarihinde kesinleştiği ve halen bu niteliği ile özel sicilinde kayıtlı olduğu anlaşılmaktadır.
Tüm bu hususlar birlikte değerlendirildiğinde, sözü edilen taşınmaz bölümüne yönelik olarak usulünce açılmış bir dava bulunmadığı gibi, önceki tarihli ret kararı da temyize konu edilmemekle kesinleştiği; ayrıca Hazine’nin 713/6. maddesine dayalı olan tescil istemi tescil davasının konusu olan yere ilişkin olup, 71 parsel sayılı taşınmaza yönelik bir istemi bulunmadığı halde Mahkemece, (C) harfi ile gösterilen bölüm yönünden davalı Hazine adına tesciline karar verilmesi isabetsiz olup, davalı ...’nın temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde bulunduğundan, kabulüyle hükmün BOZULMASINA,
2- Hükme esas fen bilirkişi raporunda (B) harfi ile gösterilen bölüme ilişkin hükme yönelik (ve aynı bölüm içerisinde kalan ve (D) harfi ile gösterilen bölüme yönelik) temyiz itirazlarının incelenmesine gelince; Bozma ilamına uyulmakla taraflar yararına usuli kazanılmış hak oluşur. Bu hakkın zedelenmemesi için bozma ilamının gereklerinin tam ve eksiksiz olarak yerine getirilmesi gerekir. Mahkemece bozma ilamına uyulduğu halde, gerekleri tam olarak yerine getirilmemiştir. Hükmüne uyulan bozma ilamında; dava tarihinden en az 15-20-25 öncesine ait hava fotoğrafları üzerinde 3 kişilik jeodezi ve fotogrametri bilirkişi kuruluna inceleme yaptırılarak ve ziraat mühendisi bilirkişi kurulundan rapor alınarak taşınmazın imar-ihyasının hangi tarihte başlayıp tamamlandığının ve zilyetliğin başlangıcı ile sürdürülüş biçiminin kuşkuya yer burakmayacak şekilde belirlenmesi gereğine değinildiği halde, 3 kişilik jeodezi bilirkişi kurulunun yalnızca 1999 tarihli hava fotoğrafı üzerinde yaptığı değerlendirme ile yetinilmiş; 1985 tarihli hava fotoğrafı okunaklı olmadığından değerlendirme yapılmadığı belirtilmesine karşın renkli orijinal nüshaları temin edilip, bu fotoğraflar üzerinde yöntemince inceleme yaptırılmamış; zirai bilirkişi kurulu tarafından hazırlanan raporda taşınmazın niteliği ve kullanım durumu hususunda hava fotoğrafına dayalı değerlendirme yapıldığı halde bu rapor ile yetinilmiş; diğer yandan komşu parsel tutanak ve dayanakları getirtilerek dava konusu taşınmaz yönününü ne gösterdikleri üzerinde de durulmamıştır. Bu şekilde eksik inceleme ve araştırmaya dayanılarak hüküm kurulamaz.

Hal böyle olunca; sağlıklı sonuca varılabilmesi için Mahkemece öncelikle, dava tarihinden 15-20-25 yıl öncesine ait en az üç ayrı zaman dilimine ilişkin stereoskopik hava fotoğrafları ile çekişmeli taşınmaz bölümüne komşu parsel tutanakları ve varsa dayanakları getirtilerek dosya ikmal edilmeli, bundan sonra mahallinde, yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen ve davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek yerel bilirkişiler ve taraf tanıkları ile 3 kişilik ziraat mühendisi bilirkişi kurulu, 3 kişilik jeodezi ve fotogrametri mühendisi kurulu ve fen bilirkişisinin katılımıyla yeniden keşif yapılmalı, yapılacak bu keşif sırasında dinlenilecek mahalli bilirkişi ve tanıklardan, taşınmaz bölümünün öncesinin ne olduğu, imar-ihya edilip edilmediği, edilmişse imar-ihyanın hangi tarihte tamamlandığı, taşınmazın kim tarafından ne zamandan beri hangi tasarruflarla kullanıldığı etraflıca sorularak maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı, mahalli bilirkişi ve tanık beyanlarının doğruluğu komşu parsel tutanak ve dayanakları ile denetlenmeli, beyanlar arasındaki çelişkilerin gerektiğinde yüzleştirme yapılmak suretiyle giderilmesine çalışılmalı; diğer taraftan komşu parsel tutanak ve dayanaklarının dava konusu taşınmaz yönünü ne gösterdiği üzerinde durulmalı; ziraat mühendisi bilirkişi kurulundan, çekişmeli taşınmazın toprak yapısını ve niteliğini, zirai durumunu, üzerinde sürdürülen zilyetliğin şeklini ve süresini, taşınmaz üzerindeki bitki örtüsünü, taşınmazın imar-ihyaya konu olmaya başladığı ve imar-ihyanın tamamlandığı tarihi bildirir, somut verilere ve bilimsel esaslara dayanan, ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı; jeodezi ve fotogrametri mühendisi kurulundan yukarıda belirtilen tarihlere ait stereoskopik üç adet hava fotoğrafı ile dosya arasında bulunan hava fotoğraflarının stereoskop aletiyle incelemesi yaptırılarak, taşınmazın önceki ve şimdiki niteliğinin, imar-ihyasına ne zaman başlanıldığının ve imar ve ihyanın hangi tarihte tamamlandığının belirlenmesine çalışılmalı; fen bilirkişisine ise, keşfi ve uygulamayı denetlemeye elverişli, ayrıntılı rapor ve harita düzenlettirilmeli, bundan sonra toplanan ve toplanacak deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir hüküm kurulmalıdır. Mahkemece bu hususlar gözetilmeksizin, eksik inceleme ile yazılı olduğu şekilde hüküm kurulması isabetsiz olduğu gibi, davaya konu olup, hükme esas fen bilirkişi raporunda (A) harfi ile gösterilen bölüme yönelik olarak, mahkemenin ilk kararında, davacının davası reddedilip, Hazine’nin tescil isteği yerinde görülerek bu kısmın Hazine adına tesciline karar verildiği ve bu kısım temyize konu edilmediğinden kesinleştiği halde, bu kısım yönünden yeniden hüküm kurulması ve bilirkişi raporunda (B) harfi ile gösterilen kısım, aynı raporda (D) harfi ile gösterilen bölümü içine aldığı halde bu kısımlar yönünden, ayrı ayrı tescil hükmü kurulmak sureti ile mükerrer şekilde karar verilmesi dahi isabetsiz olup, davalı Hazine temsilcisi ile davalı ... vekili’nin temyiz itirazları açıklanan nedenlerle yerinde bulunduğundan kabulüyle hükmün BOZULMASINA, peşin yatırılan temyiz karar harcının talep halinde temyiz eden ...'na iadesine, yasal koşullar gerçekleştiğinde kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 22.10.2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.