17. Hukuk Dairesi 2018/6016 E. , 2018/12717 K.

[İctihat]

17. Hukuk Dairesi 2018/6016 E. , 2018/12717 K.


'İçtihat Metni'

MAHKEMESİ : Asliye Hukuk Mahkemesi


Taraflar arasındaki trafik kazası nedeniyle maddi ve manevi tazminat davası üzerine yapılan yargılama sonunda, kararda yazılı nedenlerle davanın kısmen kabulüne ilişkin verilen hüküm, davacı ve davalılar vekilleri tarafından süresi içinde temyiz edilmekle, dosya incelendi, gereği düşünüldü:

-K A R A R-


Davacı vekili asıl dava dilekçesinde; davacıların murisi ... 'ın davalı ...'in kusuru ile meydana gelen trafik kazası nedeniyle İsmail'in aracında yolcu olduğu sırada vefat ettiğini belirterek Fatma için 3.000,00 TL maddi, 7.000,00 TL manevi, Arif için 2.500,00 TL maddi, 5.000,00 TL manevi, Kaize için 2.500,00 TL maddi, 5.000,00 TL manevi tazminatın davalılardan kaza tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte müştereken ve müteselsilen
tahsilini, Birleşen ... Asliye Hukuk Mahkemesi'nin ... Esas sayılı dosyasında Fatma için 3.000,00 TL maddi, 7.000,00 TL manevi, Arif için 2.500,00 TL maddi, 5.000,00 TL manevi, Kaize için 2.500,00 TL maddi, 5.000,00 TL manevi tazminatın davalılardan kaza tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte müştereken ve müteselsilen tahsilini, Birleşen ... Asliye Hukuk Mahkemesi'nin ... Esas sayılı dosyasında Fatma için 59.500,00 TL, Kaize için 5.500,00 TL maddi tazminatın davalılardan kaza tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte müştereken ve müteselsilen tahsilini talep etmiştir.
Davalılar davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece asıl dava açısından Fatma için 3.000,00 TL maddi, 4.500,00 TL manevi, Kaize için 2.500,00 TL maddi, 2.750,00 TL manevi, Arif için maddi tazminat talebinin reddi ile 2.750,00 TL manevi tazminatın kaza tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte müştereken ve müteselsilen tahsiline, Birleşen ... Asliye Hukuk Mahkemesi'nin ... Esas sayılı dosyasında; Fatma için 3.00,00 maddi, 4.500,00 TL manevi, Kaize için 2.500,00 TL maddi, 2.750,00 TL manevi, Arif için maddi tazminat talebinin reddi ile 2.750,00 TL manevi tazminatın kaza tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte müştereken ve müteselsilen tahsiline,Birleşen ... Asliye Hukuk Mahkemesi'nin ... Esas sayılı dosyasında Fatma için 38.650,00 TL maddi tazminatın davalılardan müştereken ve müteselsilen, bakiye 17.850,00 TL'nin davalılar Sadık ve Kamil Koç Otobüs işletmeciliğinden, Kaize için 1.350,00 TL maddi tazminatın davalılardan müştereken ve müteselsilen, bakiye 1.650,00 TL'nin davalılar Sadık ve Kamil Koç Otobüs işletmeciliğinden kaza tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmiş, hüküm süresi içerisinde davacı ve davalılar vekillerince temyiz edilmiştir.
1-Dosya içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp değerlendirilmesinde bir usulsüzlük bulunmamasına göre,davalı ... vekilinin tüm temyiz itirazlarının, davacı vekili, davalı ... Otobüs işletmeciliği vekili, Davalı ... ve Elif vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2-Dava Trafik kazasından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat istemine ilişkindir.
-Hatır taşımaları bir menfaat karşılığı olmadığı cihetle, bu gibi taşımalarda BK'nın 43. maddesi uyarınca tazminattan uygun bir indirim yapılması, gerek öğretide gerekse Yargıtay İçtihatlarında benimsenmiş ve yerleşmiş bulunmaktadır. Hatır taşımasından ya da kullanmadan sözedebilmek için yaralanan ya da ölen karşılıksız taşınmış olmalıdır. Taşınan veya kullananın yararının sözkonusu olduğu durumda hatır taşıması ilişkisi gündeme geleceğinden işletenin sorumluluğu genel hükümlere göre değerlendirilecek ve ödenceden indirim yapılacaktır. Bu bakımdan hatır taşıma ilişkisinin değerlendirilmesinde taşıma ya da kullanmanın kimin çıkar ve yararına olduğunun saptanması önemlidir. Yarar ekonomik olabileceği gibi, ortak toplumsal değerleri de ilgilendirebilir. Ancak taşıma ve kullanmada işletenin veya eylemlerinden sorumlu olduğu kişilerin bir çıkarı veya yararının bulunması halinde hatır taşımasından sözedilemeyecektir. Ayrıca Hakim tazminattan mutlaka indirme yapmak zorunda değilse de bunun dahi gerekçesini kararında tartışması ve nedenlerini göstermesi gerekir. O halde mahkemece, bu savunma üzerinde durularak, taşımanın hatır için olup olmadığı, tarafların yakınlığı, varsa hatır için taşımanın kimin arzusu ve ne amaçla yapıldığı gibi olayın özel şartları göz önüne alınarak araştırma ve inceleme yapılması gerekmektedir.
Somut olayda, davacıların Murisi ile davalı ...'in arkadaş oldukları ve birlikte Balıkesir'e giderek araç içerisinde alkol aldıklarından dolayı hatır taşımasının var olduğunun kabulü doğru olsa da, hatır indiriminin %30 oranında yapılması Daire uygulamasına uygun değildir. Dairemizin yerleşik uygulamasına göre de hatır indirimi oranı %20'yi geçemeyecektir.
3-Borçlar Kanunu'nun 'tazminat miktarının tayini' başlıklı 43. maddesinde (6098 sayılı TBK 51. md); hakimin, tazminatın türü ve kapsamının derecesini, durum ve mevkiinin gereğine ve hatanın ağırlığına göre belirleyeceği belirtilmiş; 'Tazminatın tenkisi' başlıklı 44. maddesinde (6098 sayılı TBK 52. md)ise; zarar gören taraf, zarara razı olduğu veya kendisinin eylemi zararın doğmasına ya da zararın artmasına yardım ettiği ve zararı yapan kişinin durum ve mevkiini ağırlaştırdığı takdirde hakimin, zarar ve ziyan tutarını indirebileceği veya zarar ve ziyanı hüküm altına almaktan vazgeçebileceği açıklanmıştır.
Somut olayda; davalı sürücü İsmail'in sevk ve idaresindeki araçta yolcu olduğu, kazanın gerçekleşmesinde davalı ...'in %75 oranında kusurlu olduğu, dosya içerisinde bulunan ... Cumhuriyet Başsavcılığı soruşturma dosyasındaki belgelerden ve araçta yolcu olarak bulunan Özkan'ın ifadesinden, davacıların murisinin, araç sürücüsü İsmail'in aşırı miktarda alkollü olduğunu bilerek araca bindiği anlaşılmaktadır. Hal böyleyken, davacının sürücü İsmail'in alkollü olduğunu bilerek araçta yolculuk yapması nedeniyle müterafik kusur indiriminin tartışılmadan karar verilmesi doğru görülmemiştir.
Dairemizin yerleşik uygulamasına göre B.K. 44. Maddesinin uygulanması halinde de müterafik kusur indirim oranı 20'yi geçemeyecektir.
4-Davacı vekili ... Esas sayılı birleşen dosyada davacı ... için 59.500,00 TL, davacı ... için ise 5.500,00 TL'nin davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsilini talep etmiştir. Mahkemece esas dosya kapsamında alınan bilirkişi raporunda ise davacı ...'nın 120.028,93 TL davacı ...'nin ise 10.594,49 TL destek tazminatı alabileceği belirlenmiştir. Mahkemece ... Esas sayılı birleşen dosyada karar verilirken, talep edilen miktarlar üzerinden hatır indirimi yapıldığı ve elde edilen bedel üzerinden ise ... Esas sayılı birleşen dosyada hükmedilen davacı ... için 3.000,00 TL, davacı ... için 2.500,00 TL'lik bedelin mahsup edildiği anlaşılmaktadır. Davacıların 2011/266 Esas sayılı birleşen dosyada talep ettikleri miktarın, bilirkişi raporunda belirlenen bedelden düşük olduğu, dolayısıyla her iki dosyada hükmedilen toplam bedelin bilirkişi raporunda belirlenen bedellerden düşük olduğu ve mükerrer bir ödeme söz konusu olmayacağı gözetildiğinde, 2011/266 Esas sayılı birleşen dosyada hükmedilecek bedel belirlenirken, 2008/83 Esas sayılı birleşen dosyada hükmedilen bedellerin mahsup edilmesi doğru görülmemiştir.
5-Manevi tazminat zenginleşme aracı olmamakla beraber, bu yöndeki talep hakkındaki hüküm kurulurken olay sebebiyle duyulan acı ve elemin kısmen de olsa giderilmesi amaçlanmalı ve bu sebeple tarafların sosyal ve ekonomik durumları ile birlikte olayın meydana geliş şekli de gözönünde tutularak, hak ve nasafet kuralları çerçevesinde bir sonuca varılmalıdır. Zira, M.K'nun 4.maddesinde, kanunun takdir hakkı verdiği hallerde hakimin hak ve nasafete göre hükmedeceği öngörülmüştür.
Yukarıda belirtilen hususlar ve tarafların sosyal ve ekonomik durumu dikkate alındığında, takdir olunan manevi tazminat miktarlarının düşük olduğu görülmüş ve hakkaniyete uygun bir manevi tazminata hükmedilmek üzere kararın bozulması gerekmiştir.
6-Bozma ilamının kapsam ve şekline göre; davacı ve davalılar İsmail ve Elif vekilinin, yargılama giderleri ve vekalet ücretine ilişkin sair temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik gerek görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda 1 nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı ... vekilinin tüm temyiz itirazlarının, davacı vekili, davalı ... Otobüs işletmeciliği vekili ile Davalı ... ve Elif vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine, 2, 3, 4 ve 5 nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı ... Otobüs İşletmeciliği ve davacı vekillerinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, 6 nolu bentte açıklanan nedenlerle davacı ve davalılar Elif ve İsmail vekilinin sair temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, aşağıda dökümü yazılı 5.872,95 TL kalan onama harcının temyiz eden davalı ...'den alınmasına, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davacı ve davalılar Kamil Koç Otobüs İşletmeciliği, ... ve ...'e geri verilmesine 25/12/2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.