17. Hukuk Dairesi 2015/7553 E. , 2018/6570 K.

[İctihat]

17. Hukuk Dairesi 2015/7553 E. , 2018/6570 K.


'İçtihat Metni'

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki, trafik kazası sonucu oluşan cismani zarar nedeniyle maddi ve manevi tazminat davası üzerine yapılan yargılama sonunda, kararda yazılı nedenlerle, davanın kısmen kabulüne ilişkin verilen hüküm, davalı ... Tur. Tes. İşl. A.Ş. vekili tarafından süresi içinde temyiz edilmekle, dosya incelendi, gereği düşünüldü:

-K A R A R-

Davacılar vekili, davalıların işleteni, sürücüsü, trafik ve ferdi kaza sigortacısı olduğu aracın, davacıların yolcu o...k bulunduğu araca tam kusurlu o...k çarpmasıyla oluşan kazada davacıların ağır biçimde yaralandığını, ilk tedavileri...'da yapıldıktan sonra Almanya'ya dönen davacıların tedavilerinin bu ülkede halen devam ettiğini, yaralanmaları nedeniyle Hastalık Kasası tarafından ödenenler dışında da tedavi gideri yapan ve malul kalan davacıların zararından davalıların sorumlu olduğunu belirterek fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 29.542,32 TL. maddi ve 20.000,00 TL. manevi tazminatın davalılardan müteselsilen tahsilini talep etmiştir.
Davalı ... şirketi vekili, davaya konu edilen alacakların zamanaşımına uğradığını, davacıların yaralanmasına ilişkin o...k Alman Hastalık Kasası'nın rücu başvurusu üzerine 36.000,00 TL. ödeme yaptıklarını ve poliçeden doğan sorumluluklarının son bulduğunu belirterek davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, iddia, savunma, yapılan yargılama ve toplanan delillere göre; davanın kısmen kabulü ile 7.772,72 TL. maddi tazminatın davalılar ... ve ... Tur. Tes. İşl. A.Ş'den müştereken ve müteselsilen tahsili ile
davacı... verilmesine; 270,24 TL. maddi tazminatın davalılar ... ve ... Tur. Tes. İşl. A.Ş'den müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacı ...'e verilmesine; 5.000,00 TL. manevi tazminatın davalılar ... ve ... Tur. Tes. İşl. A.Ş'den müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacı... verilmesine; 5.000,00 TL. manevi tazminatın davalılar ... ve ... Tur. Tes. İşl. A.Ş'den müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacı ...'e verilmesine; davalı ... şirketi hakkında açılan dava geri alındığından, bu davalı hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiş; hüküm, davalı ... Tur. Tes. İşl. A.Ş. vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-Dava, trafik kazası sonucu oluşan cismani zarar nedeniyle işgöremezlik tazminatı, tedavi gideri ve manevi tazminat istemine ilişkindir.
Davacı taraf, davaya konu kazaya karışan aracın işleteni olduğu gerekçesiyle ve davaya konu zararlardan sorumlu olduğu iddiası ile diğer davalılarla birlikte davalı ... Tur. Tes. İşl. A.Ş. aleyhine de dava açmıştır. Yargılama kapsamında, dava dilekçesi ve bilirkişi raporları, davalının... ilindeki adresine tebliğe çıkartılmış; çıkartılan tüm tebligatlar, şirketin adresten taşındığı gerekçesiyle bila tebliğ iade dönmüş; dava boyunca, sadece müracaata kalan davanın yenilenmesi üzerine verilen yeni duruşma günü Tebligat Kanunu'nun 35. maddesine göre davalı şirketin... adresine tebliğ edilmiş ve davalıya başkaca tebligat yapılmamıştır. Mahkemece yürütülen yargılama ve yapılan tebliğ işlemleri, birçok yönden usul hükümlerine aykırı olup savunma haklarının kısıtlanması mahiyeti taşımaktadır.
7201 sayılı Tebligat Kanunu'nun 35. maddesine göre yapılacak tebliğin şartları, anılan maddede ayrıntılı biçimde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre bir kimseye tebligat yapılabilmesi için evvela o dava veya takipte muhataba sözkonusu tebligattan önce usulüne uygun o...k bir tebligat yapılmış olması gerekir. Diğer bir anlatımla muhataba daha öncesinde usulüne göre herhangi bir tebligat yapılmamışsa sonraki tebligatların 35. madde kapsamında yapılması mümkün değildir. Kaldı ki, aynı maddenin ikinci fıkrası gereğince muhataba daha önce usulüne uygun yapılmış bir tebligat olsa dahi, tebligat esnasında muhatabın adres kayıt sisteminde yerleşim yeri adresinin de tespit edilememesi gerekir. Muhatabın adres kayıt sisteminde adresinin bulunması halinde
sonraki tebligatların 35. madde kapsamında yapılması mümkün değildir. TK'nun 35. maddesinin 4. fıkrasında, 'daha önce tebligat yapılmamış olsa bile, tüzel kişiler bakımından resmî kayıtlardaki adresleri esas alınır ve bu madde hükümleri uygulanır' denilmek suretiyle, maddenin tüzel kişiler bakımından uygulanma esası özel o...k düzenlenmiştir.
Somut olayda; davalı ... Tur. Tes. İşl. A.Ş'nin ticaret sicil müdürlüğü kayıtlarındaki adresinin 2001 yılına kadar... ilinde olduğu; bu tarihten sonra ise, şirket merkezinin ... iline taşındığı gelen yazı cevapları ile sabit olduğu halde, dava tarihi ve sonrasındaki adresi ... olan davalı şirket adına TK 35'e göre yapılan tebligatın... ilindeki adreste yapıldığı dikkate alındığında; dosya kapsamında davalıya yapılan tek tebligatın da usule uygun olmadığı görülmektedir.
Diğer yandan, yargılama kapsamında yapılan usul işlemlerinden haberdar edilmesi ve savunma haklarını kullanmasının sağlanması gereken davalı şirkete, dava dilekçesi, bilirkişi raporları ve duruşma gününün tebliği hiç yapılmamıştır. Bu suretle, T.C. Anayasası'nın 36/1. ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 27. maddesinde düzenlenen adil yargılanma ve savunma yapma hakları kısıtlanmış; anılan hükümlerin yansıması mahiyetindeki HMK'nun 280/1. maddesi ile 122. maddelerindeki, bilirkişi raporları ve dava dilekçesinin tebliğine ilişkin düzenlemeler ihlal edilmiştir.
Açıklanan maddi ve hukuksal olgu... göre davalı şirkete usulüne uygun biçimde dava dilekçesi tebliğ edilip, davaya karşı savunma ve itirazları alınmak ve delilleri toplanmak suretiyle yargılamaya devam edilip karar verilmesi gerekirken, usul hükümlerine aykırı biçimde yargılamanın yürütülmesi ve yazılı olduğu şekilde hüküm tesisi bozmayı gerektirmiştir.
2-Dava dilekçesinde davacı o...k gösterilen Reacher Werner Roahner için, davaya konu kaza sonucu uğradığı cismani zarar nedeniyle maluliyet tazminatı, tedavi gideri ve manevi tazminat isteminde bulunulmuş; bu kişinin dava açılmadan önce (31.10.2006) öldüğü dava sırasında anlaşılmıştır. Davadan önce ölen kişi adına davanın açıldığı ve tazminat isteminde bulunulduğu anlaşılmış olmasına rağmen; usule aykırı biçimde, bu kişinin hak kazanacağı kabul edilen tazminatlar, mirasçısı olan dava dışı kızı Anjha Schorsch davacı o...k kabul edilmek suretiyle bu mirasçı lehine ve dava içindeki mirasçı ... lehine hüküm altına alınmıştır.
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 27/1. maddesi gereğince, gerçek kişiler yönünden maddi hukuk bakımından hak ehliyeti ve usul hukuku bakımından da taraf ehliyeti ölümle son bulur. Bu nedenle, davadan önce ölmüş olan kişi adına ya da davadan önce ölmüş kişiye karşı dava açılmasına imkan yoktur. Yalnız öleni ilgilendiren, yani mirasçı... geçmeyen hak... ilişkin davalar, tarafın ölümü ile konusuz kalır. Yalnız ölen tarafı ilgilendirmeyen ve mirasçıların malvarlığı haklarını etkileyen davalar ise tarafın ölümü ile konusuz kalmaz, bu dava..., ölen tarafın mirasçıları tarafından veya ölen tarafın mirasçılarına karşı devam edilir. Ancak bunun için de ölüm olayının dava devam ederken gerçekleşmiş olması gerekir.
İfade olunan bu hususlar karşısında mahkemece; dava açılmadan önce ölmüş olan Reacher Werner Roahner'in davada taraf olma ehliyetinin bulunmadığı, taraf ehliyeti olmayan kişi adına açılmış davaya sonradan mirasçıları ad ve hesabına devam edilemeyeceği gözetilerek, bu kişi için talep edilen tazminatlar yönünden red kararı verilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirmeyle yazılı biçimde hüküm tesisi doğru görülmemiştir.
3-Bozma ilamının kapsam ve şekline göre; davalı ... Tur. Tes. İşl. A.Ş. Vekilinin diğer temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik gerek görülmemiştir.
SONUÇ : Yukarıda (1) ve (2) nolu bentlerde açıklanan nedenlerle, davalı ... Tur. Tes. İşl. A.Ş. vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA; (3) nolu bentte açıklanan nedenlerle, davalı... ... Tur. Tes. İşl. A.Ş. vekilinin diğer temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına; peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davalı... ... Tur. Tes. İşl. A.Ş.'ye geri verilmesine 02/07/2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.