17. Hukuk Dairesi 2016/3444 E. , 2018/4556 K.

[İctihat]

17. Hukuk Dairesi 2016/3444 E. , 2018/4556 K.


'İçtihat Metni'

MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi

Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda; kararda yazılı nedenlerden dolayı davanın davalı ... Gıda San. ve Tic. A.Ş. yönünden husumet nedeniyle reddine, diğer davalılar yönünden kabulüne dair verilen hükmün süresi içinde davacı vekili ile davalı ... vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği düşünüldü:

-K A R A R-

Davacı vekili; davalı ... şirketine zorunlu mali mesuliyet sigortası ile sigortalı olan ... plakalı aracın, davacının içerisinde yolcu olarak bulunduğu ... plakalı araca, çarpması sonucunda, davacının yaralanıp, bedensel zarara uğradığını ileri sürerek, belirsiz alacak davası olarak açtıkları davada, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 300,00 TL maddi (tedavi ve bakım giderleri, bununla ilgili yan giderler, kazanç kaybı, geçici iş göremezlik, çalışma gücünün kaybı, sürekli iş göremezlik, ekonomik geleceğin sarsılması), 50.000,00 TL manevi tazminatın davalılardan (sigorta şirketi yönünden maddi tazminata ilişkin poliçe limiti ile sınırlı sorumlu olmak kaydı ile) müştereken ve müteselsilen olay tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsiline karar verilmesini talep etmiş, 18/09/2015 tarihli artırım dilekçesiyle maddi tazminat yönünden talebini 98.252,55 TL'ye yükseltmiştir.
Davalı ... Anonim Sigorta A.Ş. vekili; görev itirazında bulunarak, davanın belirsiz alacak davası olarak açılamayacağını, tedavi giderleri ile ilgili tazminatın 6111 sayılı yasa gereği ...'nın sorumluluğunda ve kazanç kaybına ilişkin talebin pıliçe teminatı kapsamı dışında olduğunu belirterek, davanın reddi gerektiğini savunmuştur.
Davalı ... Gıda San. ve Tic. A.Ş. vekili; 27 R 7852 plakalı aracın müvekkili şirket tarafından 36 ay süreli olarak dava dışı ... Teknoloji Hiz. San. Ve Tic. Ltd. Şti.'ne uzun süreli kiralanarak, zilyetliğinin devrolunduğunu, bu nedenle davanın husumet yönünden reddine karar verilmesini istemiştir.
Davalı ...; kazanın oluşumunda kusurunun bulunmadığını öne sürerek, davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, davanın davalı ... Gıda San. ve Tic. A.Ş. yönünden husumet nedeniyle reddine, diğer davalılar yönünden kabulü ile, 98.252,55 TL maddi tazminatın davalı ... yönünden kaza tarihinden davalı ... Anonim Sigorta A.Ş. yönünden dava tarihinden itibaren yasal faizi ile müteselsilen alınarak davacıya verilmesine; davanın manevi tazminat yönünden kısmen kabulü ile, 20.000,00 TL manevi tazminatın kaza tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalı ...'dan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine, karar verilmiş; hüküm, davacı vekili ve davalı .... vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-Dosya içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde, dayanılan delillerin tartışılıp değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre, davalı .... vekilinin tüm, davacı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir.
2-Dava, trafik kazasından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat istemine ilişkindir.
2918 sayılı ... hükümlerine göre, trafik kaydı 'işleteni' kesin olarak gösteren bir karine değilse de, onun kim olduğunu belirleyen güçlü bir kanıt niteliğindedir. Ancak, trafik kaydına rağmen işletenliğin 3. kişi üzerinde bulunmasını engelleyen bir yasa hükmü yoktur. Aynı yasanın 3. maddesinde, 'İşleten: Araç sahibi olan veya mülkiyeti muhafaza kaydıyla satışta alacı sıfatıyla sicilde kayıtlı görülen veya aracın uzun süreli kiralama, ariyet veya rehin gibi hallerde kiracı, ariyet veya rehin alan kişidir. Ancak, ilgili tarafından başka bir kişinin aracı kendi hesabına ve tehlikesi kendisine ait olmak üzere işlettiği ve araç
üzerinde fiili tasarrufu bulunduğu ispat edilirse, bu kimse işleten sayılır.' şeklinde tanımlanmıştır. Aynı kanunun 85. maddesinde ise, 'Bir motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa, motorlu aracın bir teşebbüsün ünvanı veya işletme adı altında veya bu teşebbüs tarafından kesilen bilet ile işletilmesi halinde, motorlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi, doğan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olurlar.' hükmüne yer verilmiştir.
Bu yasal düzenleme karşısında, kazaya karışan araçların meydana getirdikleri zararlardan araç sahiplerinin hukuken sorumlu olacağı ilkesi benimsenmiş ise de, araç malikleri tarafından herhangi bir sebeple yararlanılması için bir başka kimseye devir edilmesi halinde (kısa bir süre için kiralanmaması kaydıyla) artık üzerindeki fiili hakimiyeti kalmaması ve bu sebeple ekonomik yönden de bir yararlanma olanağının kalktığı durumlarda, o araca kaza sırasında fiili hakimiyeti altında bulunduran ve ondan iktisaden yararlanan kimsenin işleten sıfatıyla meydana gelen zarardan sorumlu tutulması gerekir. Bunun sonucu olarak da, araç maliki sorumlu tutulmamalıdır. Gerek doktrinde, gerekse Yargıtay'ın uygulamalarında, kiracının işleten sıfatının belirlenmesinde, kira sözleşmesinin uzun süreli olması, araç üzerinde fiili hakimiyet ve ekonomik yararlanma unsurlarının birlikte bulunması gerekmektedir.
Bu durumda, mahkemece yukarıda açıklanan yasal düzenlemeler de göz önünde bulundurularak, davalı ... Gıda San. ve Tic. A.Ş. adına trafikte kayıtlı araç dava dışı ... Teknoloji Hiz. San. Ve Tic. Ltd. Şti. kiralandığına göre, tanzim edilen kira sözleşmesinin 3. kişileri bağlayacak güçte bir kira sözleşmesi olup olmadığı, aracın teslim edilip edilmediği, araç üzerinde fiili hakimiyet ve ekonomik yararlanma olup olmadığı, kira sözleşmesinin ve kira bedelinin maliye ve vergi dairelerine bildirilip bildirilmediği gerektiğinde işleten ve kiracının ticari defter ve kayıtları üzerinde bilirkişi marifetiyle inceleme yaptırılmak suretiyle kira sözleşmesinin, fatura, ruhsat ve cari hesap hareketleri gibi yan delillerle desteklenip desteklenmediği, davalı ... Gıda San. ve Tic. A.Ş.'nin işletenlik sıfatının devam edip etmediği hususları tartışılarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile yazılı olduğu biçimde hüküm kurulması doğru görülmemiştir.
3-Kabule göre de; davalı ... Gıda San. ve Tic. A.Ş. aleyhindeki dava, trafik kaydına dayanılarak açılmış olup, adı geçen davalının 'aracı uzun süreli kira sözleşmesi ile kiraladığına' ilişkin savunması üzerine davanın husumet yönünden reddine karar verilmiş, lehine vekalet ücreti takdir edilmiştir. Trafik kaydına göre davanın adı geçen davalıya yöneltilmesinde davacının bir kusuru bulunmamaktadır. Bu halde davalı lehine vekalet ücretine hükmedilmemesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalı ....vekilinin tüm, davacı vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine, (2) ve (3) numaralı bentlerde açıklanan nedenlerle davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün HUMK'nun 428.maddesi gereğince davacı yararına BOZULMASINA, aşağıda dökümü yazılı 5.116,63 TL kalan harcın temyiz eden davalı ...'den alınmasına, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davacıya geri verilmesine, 26/04/2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.