17. Hukuk Dairesi 2017/3998 E. , 2019/11689 K.

[İctihat]

17. Hukuk Dairesi 2017/3998 E. , 2019/11689 K.


'İçtihat Metni'

MAHKEMESİ : Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
İLK DERECE
MAHKEMESİ : Mersin 3. Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki tasarrufun iptali davasının yapılan yargılaması sonunda verilen hükmün duruşmalı olarak temyizen tetkiki davalı ... vekilince istenmiş olmakla duruşma için tayin edilen 03.12.2019 Salı günü dava vekili Av. ... ile davalı ... vekili Av. ... geldiler. Diğer davalılar tarafından gelen olmadı. Temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşıldıktan ve hazır bulunan taraf vekilleri dinlendikten sonra vaktin darlığından dolayı işin incelenerek karara bağlanması başka güne bırakılmış olup dosya incelendi, gereği düşünüldü:

-K A R A R-

Davacı vekili; açtıkları dava sonucunda ... aleyhine Mersin 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 17/05/2011 tarih ve 2010/151 Esas, 2011/143 Karar sayılı ilamı ile 567.924,00 TL'nın davacıya ödenmesine karar verildiğini, davalı ...'ın ... Bölgesi 370 ada 1 parsel, 434 ada 7 parsel, 434 ada 8 parsel, ... Köyü 181 parsel ve 75 parsel sayılı taşınmazlarını ihtiyati haciz mahiyetinde tedbir talepleri hakkında karar verilmemiş olması nedeniyle yargılama safhasında bu bedeli ödememek için mal kaçırma kastı ile anlaşmalı ve kötü niyetli olarak eşi ve yakınları olan diğer davalılara devrettiğini, ilama konu olan 567.924,00 TL'nın tahsili için 5. İcra Müdürlüğünün 2011/4246 sayılı dosyasında icra takibi yaptıklarını belirterek; İİK'nun 277, 278, 279, 280 ve 281. maddeleri gereğince satışa ilişkin bu tasarrufların iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalılar; davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, davalı ... ve davalı ... hakkında açılan davanın reddine, davalı ..., ... ve ... hakkında açılan davanın kabulüne, karar verilmiş; hüküm, davalı ... vekili tarafından istinaf edilmiştir.
Antalya Bölge Adliye Mahkemesince, tüm dosya kapsamına göre, davalı ...'nın istinaf başvurusunun kabulüne, İlk derece mahkemesince alınması gereken karar ve ilam harcı yönünden Mahkeme kararının HMK'nun 353/1-b-2 maddesi uyarınca kaldırılmasına, hükmün yeniden tesisine karar verilmiş, Bölge Adliye Mahkemesi kararı, davalı ... vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-Dosyadaki yazılara toplanan delillere hükmün dayandığı gerektirici sebeplere göre davalı ... vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2-Dava, İİK'nun 277 ve devamı maddelerine dayalı tasarrufun iptal istemine ilişkindir.
Tasarrufun iptali davalarında amaç, borçlunun haciz yada iflasından önce yaptığı ve aslında geçerli olan bazı tasarrufların geçersiz ya da 'iyiniyet kurallarına aykırılık'nedeniyle alacaklıya karşı sonuçsuz kalmasını ve dolayısıyla o mal üzerinden cebri icraya devamla alacağın tahsilini sağlamaktır. Davacı, iptal davası sabit olduğu takdirde, tasarruf konusu mal üzerinde cebri icra yolu ile hakkını almak yetkisini elde eder ve tasarruf konusu taşınmaz mal ise, davalı üçüncü şahıs üzerindeki kaydın düzeltilmesine gerek olmadan o taşınmazın haciz ve satışını isteyebilir (İİK.md.283/1). Bu yasal nedenle iptal davası, alacaklıya alacağını tahsil olanağını sağlayan, nispi nitelikte, yasadan doğan bir dava olup; tasarrufa konu malların aynı ile ilgili değildir.
Bu tür davaların dinlenebilmesi için, davacının borçludaki alacağının gerçek olması, borçlu hakkındaki icra takibinin kesinleşmiş olması, iptali istenen tasarrufun takip konusu borçtan sonra yapılmış olması ve borçlu hakkında alınmış kesin veya geçici aciz belgesinin (İİK.nun 277 md) bulunması gerekir. Bu ön koşulların bulunması halinde ise İİK.nun 278, 279 ve 280. maddelerinde yazılı iptal şartlarının bulunup bulunmadığı araştırılmalıdır. Özellikle İİK.nun 278.maddesinde akdin yapıldığı sırada kendi verdiği şeyin değerine göre borçlunun ivaz olarak pek aşağı bir fiyat kabul ettiği ve yasanın bağışlama hükmünde olarak iptale tâbi tuttuğu tasarrufların iptali gerektiğinden mahkemece ivazlar arasında fark bulunup bulunmadığı incelenmelidir. Aynı maddede sayılan akrabalık derecesi vs. araştırılmalıdır. Keza İİK.nun 280.maddesinde malvarlığı borçlarına yetmeyen bir borçlunun alacaklılarına zarar vermek kastıyla yaptığı tüm işlemler, borçlunun içinde bulunduğu mali durumu ve zarar verme kastının işlemin diğer tarafınca bilindiği veya bilinmesini gerektiren açık emarelerin bulunduğu hallerde tasarrufun iptal edileceği hususu düzenlendiğinden yapılan işlemde mal kaçırma kastı irdelenmelidir. Öte yandan İİK.nun 279.maddesinde de iptal nedenleri sayılmış olup bu maddede yazılan iptal nedenlerinin gerçekleşip gerçekleşmediği de takdir olunmalıdır.
Mahkemece; taşınmazların gerçek değerinden çok düşük bedeli ile satılmış olması nedeni ile bu işlemin bağışlama niteliğinde olduğu ve bu sebep ile batıl olduğu kabul edilmiş bu parsellerin ...'ya satışına ilişkin tasarruf işleminin iptaline karar verilmiştir. ...’nın kararı istinafı üzerine Bölge Adliye Mahkemesince İvazlar arasında resmi kayıtlara göre 7 kat; davalı savunmasına göre 2,5 kat daha düşük bedelle satış işleminde, satış yapan kişinin alacaklılarına zarar vermek kastıyla hareket ettiği ve alıcının da borçlunun içinde bulunduğu mali durumu ve zarar verme kastını bildiği veya bilmesini gerektiren açık emarenin bulunduğu belirtilmişse de; hem mahkemece hem de Bölge Adliye Mahkemesince varılan sonuç dosya kapsamı ve mevcut delil durumuna uygun düşmemektedir.
İİK’nın 278. maddesi hükmüne göre mutad hediyeler müstesna olmak üzere, hacizden veya haczedilecek mal bulunmaması sebebiyle acizden yahut iflasın açılmasından haczin veya aciz vesikası verilmesinin sebebi olan yahut masaya kabul olunan alacaklardan en eskisinin tesis edilmiş olduğu tarihe kadar geriye doğru olan müddet içinde yapılan bütün bağışlamalar ve ivazsız tasarruflar batıldır. Ancak, bu müddet haciz veya aciz yahut iflastan evvelki iki seneyi geçemez. Somut olayda icra takibi sırasında 25/11/2011 tarihinde fiili haciz yapılmış ve haczi kabil ekonomik değeri olan mahcuz bulunamadığı belirlenmiştir. 09/02/2012 tarihinde de icra dosyasında aciz vesikası düzenlenmiştir. Davalı ...’ya yapılan taşınmaz devri ise 14/07/2009 tarihli olup haciz tarihinden geriye doğru 2 yıl içinde kalmamaktadır. Bu durumda bedel farkından dolayı tasarrufun iptaline karar verilemez. Ancak davacı tarafından İİK.nun 278, 279 ve 280.maddelerden birine dayanılmış olsa dahi, mahkeme bununla bağlı olmayıp, diğer maddelerden birine göre iptal kararı da verilebilir. (Y.H.G.K.25.11.1987 Tarih, 1987/15-380 Esas ve 1987/872 Karar sayılı ilamı). Dosya kapsamında; davalılar arasında İİK'nun 280./1 maddesine göre arkadaşlık, akrabalık, ticari ilişki veya komşuluk tespit edilememiş, üçüncü kişi ...’nın borçlu davalının mali durumu ile alacaklıları ızrar kastını bilen veya bilmesi gereken kişilerden olduğu ispatlanamamıştır. Bu maddi ve hukuki olgular dikkate alınarak davanın reddine karar verilmesi gerekirken Bölge Adliye Mahkemesince hatalı değerlendirme ile İvazlar arasında resmi kayıtlara göre 7 kat; davalı savunmasına göre 2,5 kat fark bulunduğu gerekçesiyle alıcının salt bu nedenle borçlunun içinde bulunduğu mali durumu ve zarar verme kastını bildiği veya bilmesini gerektiren açık emare olarak görülüp yazılı şekilde davanın kabulüne karar vermesi usul ve yasaya aykırıdır.
SONUÇ:Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı ... vekilinin diğer temyiz itirazlarının REDDİNE, (2) nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı ... vekilinin temyiz itirazının kabulü ile Bölge Adliye Mahkemesi Kararının BOZULMASINA, 6100 sayılı HMK.nın 373/2 maddesi uyarınca dosyanın karar veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 2.037,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak duruşmada vekille temsil olunan davalı ...'ya verilmesine, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davalı ...'ya geri verilmesine 09/12/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.