17. Hukuk Dairesi 2018/789 E. , 2019/12170 K.

[İctihat]

17. Hukuk Dairesi 2018/789 E. , 2019/12170 K.


'İçtihat Metni'

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki tasarrufun iptali davasının yapılan yargılaması sonunda; kararda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine dair verilen hükmün süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya olarak incelendi, gereği düşünüldü:

-K A R A R-

Davacı alacaklı vekili, borçlu şirket aleyhinde yürütülen icra takibinde borçlunun haczi kabil malvarlığının tespit edilemediğini, borçlunun alacaklıdan mal kaçırmak amacıyla iki adet aracını akrabası olan diğer davalıya satarak devir ettiğini ileri sürerek, muvazaalı satış işlemlerinin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı 3.kişi ... vekili, davanın yetkili ve görevli mahkemede açılmadığını, borçlu şirketin aciz durumu içinde bulunmadığını, devirlerin muvazaalı olmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
Davalı borçlu ... Yapı Makine ve Metal Sanayi ve Ticaret A.Ş., davaya cevap vermemiştir.
Mahkemece, davalı borçlu şirketin faaliyet adresinin ve davalının mernis adresinin Kocaeli'de bulunduğunu, davalı ...'ın süresi içinde yetki itirazında bulunduğu, davalılar arasında zorunlu dava arkadaşlığı bulunduğu, davaya yetkili Kocaeli Mahkemelerinde bakılması gerektiğinden bahisle mahkemenin yetkisizliğine karar verilmiş; hüküm, davacı vekilince temyiz edilmiş ve Dairemizin 05/11/2015 tarih 2015/12305-11599 E-K sayılı kararı ile görev hususunun yetkili mahkemede değerlendirilmesi gerektiği belirtilerek hükmün yargılama giderine ilişkin bölümü düzeltilmek suretiyle hükmün onanmasına karar verilmiş ve dosyanın gönderildiği Kocaeli Asliye Ticaret Mahkemesince, görülmekte olan dava bakımından Dairemizin yazılı onama kararındaki değerlendirmeler dikkate alınarak görevsizlik kararı verildiği ve bu kararın kesinleşmesiyle de dosyanın Kocaeli 1. Asliye Hukuk Mahkemesi’ne gönderildiği ve bu mahkeme tarafından İİK 280 maddesindeki yazılı koşullar bulunmadığından davanın reddine karar verilmiş; hüküm, davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava İİK'nun 277 ve devamı maddelerine göre açılmış tasarrufun iptali istemine ilişkindir.
İptal davasından maksat, İİK.nun 278, 279 ve 280. maddelerinde yazıldığı gibi alacağın tahsilini temin için borcun doğumundan sonra yapılan tasarruflarının iptaline hükmettirmektir. Bu davanın ön koşulu ise, borçlu hakkında alınmış kesin veya geçici aciz belgesinin (İİK.nun 277 md) bulunmasıdır. Ön koşulun bulunması halinde ise İİK.nun 278, 279 ve 280. maddelerinde yazılı iptal şartlarının bulunup bulunmadığı araştırılmalıdır. Özellikle İİK.nun 278. maddede akdin yapıldığı sırada kendi verdiği şeyin değerine göre borçlunun ivaz olarak pek aşağı bir fiyat kabul ettiği ve yasanın bağışlama hükmünde olarak iptale tâbi tuttuğu tasarrufların iptali gerektiğinden mahkemece ivazlar arasında fark bulunup bulunmadığı incelenmelidir. Aynı maddede sayılan akrabalık derecesi vs. araştırılmalıdır. Keza İİK.nun 280.maddesinde malvarlığı borçlarına yetmeyen bir borçlunun alacaklılarına zarar vermek kastıyla yaptığı tüm işlemler, borçlunun içinde bulunduğu mali durumu ve zarar verme kastının işlemin diğer tarafınca bilindiği veya bilinmesini gerektiren açık emarelerin bulunduğu hallerde tasarrufun iptal edileceği hususu düzenlendiğinden yapılan işlemde mal kaçırma kastı irdelenmelidir. Öte yandan İİK.nun 279.maddesinde de iptal nedenleri sayılmış olup bu maddede yazılan iptal nedenlerinin gerçekleşip gerçekleşmediği de takdir olunmalıdır.
Öte yandan, tasarrufun iptali davalarında 3. kişinin borçludan satın aldığı malı elinden çıkarması ve satın alan dördüncü kişinin davaya dahil edilmemesi ya da davaya dahil edilmekle birlikte iyi niyetli olduğunun anlaşılması halinde İİK’nın 283/2 maddesi uyarınca bedele dönüşen davada üçüncü kişinin dava konusu malı elinden çıkardığı tarihteki gerçek değeri oranında bedelle sorumlu tutulması gerekir.
Somut olayda; aracı satın alan dördüncü kişilerin iyiniyetli oldukları, davacı ile davalı şirket arasındaki ticari ilişkiyi bilmedikleri, davacının iptalini talep ettiği tasarrufa konu araçları devralan 4. kişiler davaya dahil etmediği gibi davasını davalı ...'ya karşı tazminata dönüştürmediği, davalı ...'nın şirket borçlularını bildiği iddiasının kanıtlanamadığı, davalı tarafın araçlarının hasarlı olduğu, satış bedellerinin rayiçe uygun olduğu savunmasının çürütülemediği gerekçesi ile davanın reddine karar verilmişse de dosya kapsamı ve içeriğine göre varılan sonuç dosya kapsamına uygun düşmemektedir.
Mahkemece aldırılan bilirkişi raporu doğrultusunda, her ne kadar araçlara ilişkin satış bedellerinin rayice uygun olmasından dolayı ortada bedel farkı bulunmasa da davalı borçlu şirketi temsile yetkili ... ile davalı 3. kişi ... arasında nüfus kayıtlarına göre amca çocukları oldukları anlaşılmaktadır. Bununla birlikte, davacı vekilinin 27/09/2016 tarihli duruşma sırasında, tasarrufa konu araçların 4. kişilere devredilmesi sebebiyle davalarını tazminata dönüştürdükleri görülmektedir. Bu durumda davalılar arasındaki akrabalık ilişkisi dikkate alınıp, İ.İ.K 280., 283/2 maddeleri hükümlerine göre mahkeme tarafından davalı 3. kişi olan ...’ nın tasarrufları elden çıkardığı tarihteki değerinin belirlenerek tazminatla sorumluluğuna karar verilmesi gerekirken yazılı olduğu üzere hüküm tesisi isabetli olmamıştır.
SONUÇ:Yukarıda açıklanan nedenlerle davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA ve peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davacıya geri verilmesine, 18/12/2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.