17. Hukuk Dairesi 2016/19527 E. , 2019/7401 K.

[İctihat]

17. Hukuk Dairesi 2016/19527 E. , 2019/7401 K.


'İçtihat Metni'

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasında görülen tazminat davasının yapılan yargılaması sonucunda; kararda yazılı nedenlerden dolayı asıl ve birleşen davanın kabulüne dair verilen hükmün süresi içinde davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği düşünüldü:

K A R A R

Asıl davada davacılar vekili, sürücü ... idaresindeki otomobil ile sürücü ... idaresindeki ve davalı ... şirketine kasko sigortası ile sigortalı otomobilin çarpışması sonucu meydana gelen kazada, aracın kullanılamaz ve tamiratı yapılamaz hale geldiğini, kaza tespitinde karşı aracın sürücüsü ...'ın tam kusurlu bulunduğunu, davalıya yapılan başvurunun sonuçsuz kaldığını belirterek fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 50.000,00 TL'nin kaza tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Birleşen 2016/110 Esas sayılı dosyada davacılar vekili, bilirkişi raporunda muadil bir aracın kaza tarihindeki 2. El rayiç değerinin 57.000,00 TL olduğunun belirlendiğini belirterek fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla bakiye 7.000,00 TL'nin kaza tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, görevli mahkemenin Tüketici Mahkemesi olduğunu, davanın yetkisiz mahkemede açıldığını, aracın kasko poliçesi ile sigortalı olduğunu, araç için ağır hasar işlemi yapılması hususunun davacılara bildirilmesine rağmen ÖTV düşülerek hesaplanan tutarın davacılar tarafından kabul edilmediğini, sigortalının aracı ilk alırken engelli aracı ÖTV muafiyeti kapsamında almasına rağmen kaza sonrası sigorta şirketlerinden rayiç değeri talep etmesinin sebepsiz zenginleşme yaratacak nitelikte olduğunu, sigortalının kasko genel şartlarına göre pert total işlemine tabi tutulan araçlar için aranan şartlara uymadığını, müvekkili şirketin temerrüde düşürülmediğini belirterek davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, iddia, savunma, yapılan yargılama, toplanan deliller ve benimsenen bilirkişi raporuna göre; asıl ve birleşen davanın kabulü ile 2015/77 esas sayılı dosya yönünden 50.000,00 TL'nin 24/10/2014 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, ... plakalı araç hurdasını davalı sigortacıya bırakılmasına, 2016/10 esas sayılı dosya yönünden 7.000,00 TL'nin 24/10/2014 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, dair karar verilmiş; hüküm, davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-Dosya içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre davalı vekilinin yerinde görülmeyen aşağıdaki bentlerin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2-Dava, kasko sigorta sözleşmesi nedeniyle tazminat istemine ilişkindir.
Davacılar vekili, davalıya kasko sigortalı aracın meydana gelen kazada hasarlandığını ve kullanılamaz hale geldiğini açıklayıp tazminat talebinde bulunmuş, davalı tarafça ÖTV indirimi ile tazminatın ödenmesi teklifinin davacılar tarafından kabul edilmediği savunulmuş, mahkemece bilirkişi raporuna göre asıl ve birleşen davanın kabulüne karar verilmişse de varılan sonuç dosya kapsamına ve mevcut duruma uygun düşmemiştir.
Taraflar arasında düzenlenen kasko poliçesinde aracın engelli aracı olduğu belirtilmemiş, mahkemece alınan bilirkişi raporlarında da aracın engelli aracı olduğu hususu değerlendirilmeksizin rapor düzenlenmiş ve tazminat buna göre hesaplanmıştır.
4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununun 7.maddesine göre; 'Bu Kanuna ekli;
1-(I) sayılı listede yer alan malların;
a) Milli Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı ve Milli İstihbarat Teşkilatının ihtiyacı için bu kuruluşlara veya bunların gerek göstermeleri üzerine ve işlemlerin bu kuruluşlar adına yapılması koşuluyla akaryakıt ikmalini yapanlara teslimi,
b) 6326 sayılı Petrol Kanunu hükümlerine göre petrol arama ve istihsal faaliyetlerinde kullanılmak üzere bu faaliyetleri yapanlara teslimi,
c)(Değişik bent: 28/03/2013-6455 S.K./32. md) 4458 sayılı Gümrük Kanunu uyarınca tasfiyelik hale gelenlerinin tabii afetler, bulaşıcı hastalıklar ve benzeri olağanüstü durumlarda genel ve özel bütçeli idarelere, il özel idarelerine, belediyelere, köylere ve bunların teşkil ettikleri birliklere bedelsiz teslimi ile 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununun 16/A maddesi uyarınca tasfiyelik hale gelenlerinin bu bentte sayılanlara bedelsiz teslimi,
2-(Değişik bend: 16/07/2004 - 5228 S.K./21.mad) *1* (II) sayılı listede yer alan kayıt ve tescile tâbi mallardan;
a) 87.03 (motor silindir hacmi 1.600 cm'ü aşanlar hariç), 87.04 (motor silindir hacmi 2.800 cm'ü aşanlar hariç) ve 87.11 G.T.İ.P. numaralarında yer alanların, sakatlık derecesi %90 veya daha fazla olan malûl ve engelliler tarafından,
b)(Ek alt bent: 06/02/2014-6518 S.K./56. md) 87.03 G.T.I.P. numarasında yer alan (motor silindir hacmi 2.800 cm3’ü aşanlar, bütün tekerlekleri motordan güç alan veya alabilenler, sürücü dâhil 8 kişiye kadar oturma yeri olan binek otomobilleri, yarış arabaları, arazi taşıtları hariç), yük taşımasında kullanılıp azami ağırlığı 3,5 tonu aşmayan ve yolcu taşıma kapasitesi istiap haddinin %50’sinin altında olanlar ile sürücü dâhil 9 kişilik oturma yeri olanların engellilik durumlarının araçları bizzat kullanamayacak ve sürekli olarak tekerlekli sandalye veya sedye kullanmalarını gerektirecek nitelikte olduğunu ilgili mevzuat çerçevesinde alınan engelli sağlık kurulu raporuyla tevsik eden ve engellilik derecesi % 90 veya daha fazla olup tekerlekli sandalye veya sedye ile binilmesine ve seyahat edilmesine uygun tertibat yaptıran malûl ve engelliler tarafından,
c) 87.03 (motor silindir hacmi 1.600 cm'ü aşanlar hariç), 87.04 (motor silindir hacmi 2.800 cm'ü aşanlar hariç) ve 87.11 G.T.İ.P. numaralarında yer alanların, bizzat kullanma amacıyla sakatlığına uygun hareket ettirici özel tertibat yaptıran malûl ve engelliler tarafından,
d) (Değişik alt bent: 06/02/2014-6518 S.K./56. md) Bu bendin (a), (b) ve (c) alt bentleri kapsamındaki araçların aynı alt bentlerde belirtilen malûl ve engelliler tarafından ilk iktisabından sonra deprem, heyelan, sel, yangın veya kaza sonucu kullanılamaz hâle gelmesi nedeniyle hurdaya çıkarılmasında, bu alt bentler kapsamındaki araçları hurdaya çıkaran malûl ve engelliler tarafından, beş yılda bir defaya mahsus olmak üzere ilk iktisabı,
3-(Değişik fıkra: 16/06/2009-5904 S.K./15.mad)
a) (II) sayılı listede yer alan mallardan; uçak ve helikopterlerin Türk Hava Kurumu tarafından ilk iktisabı,b) (II) sayılı listede yer alan malların, Başbakanlık merkez teşkilatı tarafından ilk iktisabı,c) (Ek alt bent: 30/05/2013-6491 S.K./27. md) (II) sayılı listedeki 8701.20, 87.04, 87.05 ve 87.09 G.T.İ.P. numaralarında yer alan malların, münhasıran petrol arama faaliyetinde kullanılmak üzere ilk iktisabı,
4-(IV) sayılı listedeki 9302.00 ve 93.03 tarife pozisyonunda yer alan malların Milli Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı, Milli İstihbarat Teşkilatı, Emniyet Genel Müdürlüğü ve Gümrükler
Muhafaza Genel Müdürlüğüne teslimi veya bunlar tarafından ithali,
5-(IV) sayılı listede yer alan malların genel ve katma bütçeli dairelere, il özel idarelerine, belediyelere, köylere ve bunların teşkil ettikleri birliklere bedelsiz teslimi veya bunlar tarafından bedelsiz olarak ithali,
6-Kanuna ekli listelerdeki mallardan 4458 sayılı Gümrük Kanununun 167 nci maddesi [(5)numaralı fıkrasının (a) bendi ile (7) numaralı fıkrası hariç], geçici ithalat ve hariçte işleme rejimleri ile geri gelen eşyaya ilişkin hükümleri kapsamında gümrük vergisinden muaf veya müstesna olan eşyanın ithali (Bu Kanunun 5 inci maddesinde düzenlenen ihracat istisnası ile 8 inci maddesinin (2) numaralı fıkrasında düzenlenen ihraç kaydıyla teslimlerde verginin tecil ve terkin edilmesi uygulamasından yararlanılarak ihraç edilen, ancak 4458 sayılı Gümrük Kanununun 168, 169 ve 170 inci maddelerinde belirtildiği şekilde geri gelen eşyanın ithalat istisnasından faydalanabilmesi için, bu eşya ile ilgili olarak ihracat istisnasından veya tecil-terkin uygulamasından faydalanılan miktarın gümrük idaresine ödenmesi veya bu miktar kadar teminat gösterilmesi şarttır.)
7-4458 sayılı Gümrük Kanununun transit, gümrük antrepo, dahilde işleme, gümrük kontrolü altında işleme rejimlerine tabi tutulanlar ile serbest bölgeler ve geçici depolama yerleri hükümlerinin uygulandığı mallar, vergiden müstesnadır.' hükmünü içermektedir.
Özel Tüketim Vergisi Yönetmeliğinin Geçici Madde 3'e göre; 'Bu maddenin yayımı tarihinden 31.12.2004 tarihine kadar 4760 sayılı Kanuna ekli (II) sayılı listedeki [(87.11), (88.02), (8901.10.10.00.11), (8901.10.90.00.11) ve (89.03) G.T.İ.P. numaralı araçlar hariç] kayıt ve tescile tâbi 20 ve daha büyük yaştaki taşıt araçları adına kayıtlı olan gerçek veya tüzel kişiler tarafından, bu araçların bir daha kullanılmamak üzere hurdaya çıkartılarak, hurdaya çıkarılan araçla aynı cinsten [(87.03) G.T.İ.P. numaralı araçlardan sadece motor silindir hacmi 1600 cm3'ü geçmeyen] bir aracın ilk iktisabında özel tüketim vergisi 3.500.000.000 (2004 yılı için 4.500.000.000) lira eksik hesaplanır. Verginin bu tutarın altında olması halinde özel tüketim vergisi hesaplanmaz.'
30/04/2010 tarih ve ÖTV-2/ 2010-3 Sayılı Özel Tüketim Vergisi Sirküleri/12 'İstisnadan Yararlanılan Aracın Hurdaya Ayrılması' başlıklı 3/g maddesinde; 'Kanunun 7 nci maddesinin 2 numaralı bendi kapsamında düzenlenen istisnadan yararlanılarak ilk iktisabı yapılan araçları, 5766 sayılı Kanunun 19/c maddesinin yürürlüğe girdiği 1/7/2008 tarihinden önce veya sonra deprem, heyelan, sel, yangın veya kaza sonucu hurdaya çıkaran malul ve engelliler, istisnadan yararlanılan aracın ilk iktisabından itibaren 5 yıl geçmemiş olsa dahi, 1/7/2008 tarihinden itibaren yeni bir aracı iktisap etmeleri halinde ÖTV istisnasından yararlanabileceklerdir.'
Buna göre; Özel Tüketim Vergisi Kanununun 7/2-d maddesinde 'ilk iktisabından sonra ...kaza sonucu hurdaya çıkarılmasında... beş yılda bir defaya mahsus olmak üzere ilk iktisabı'nın ÖTV'den muaf olduğu belirtilmiştir. Yani, aracın trafik kaydının silinip aracın hurdaya ayrıldıktan sonra, aynı cinsten aracın beş yıl içindeki ilk iktisabında muafiyet hakkı devam etmektedir.
Bu durumda, yukarıda anılan maddeler uyarınca; mahkemece, bilirkişiden ek rapor alınarak sonucuna göre, ÖTV düşülerek tazminata hükmedilmesi gerekirken, yazılı şekilde karar verilmiş olması isabetli olmamıştır.
3-Kasko Sigortası Genel Şartları'nın (KSGŞ) B.3.3.2.1. ve 2.2. maddesi uyarınca 'onarım masraflarının sigortalı taşıtın rizikonun gerçekleştiği tarihteki değerini aşması ve aynı zamanda eksper raporu ile taşıtın onarım kabul etmez bir hale geldiğinin tespit edilmesi durumunda araç tam hasara uğramış sayılır. Aracın tam hasara uğraması halinde sigortacının azami sorumluluk haddini geçmemek üzere hasar anındaki sigorta değeri ödenir. Bu durumda aracın Karayolları Trafik Yönetmeliğinin ilgili maddesi hükümleri doğrultusunda hurdaya ayrıldığına dair hurda tescil belgesi sigorta şirketine ibraz edilmeden araç sahibine sigorta tazminatı ödenmez. Değeri tamamen ödenen araç ve aksamı, talep ettiği takdirde sigortacının malı olur. Onarım masraflarının sigortalı taşıtın rizikonun gerçekleştiği tarihteki değerini aşsın veya aşmasın ağır hasarlı aracın onarımının mümkün olduğunun eksper raporu doğrultusunda tespit edilmiş olması durumunda aracın Karayolları Trafik Yönetmeliğinin ilgili maddesi hükümleri doğrultusunda trafikten çekildiğine dair 'trafikten çekilmiştir' kaşeli tescil belgesi sigorta
şirketine ibraz edilmeden araç sahibine sigorta tazminatı ödenmez' Bu hükümden açıkça anlaşılacağı üzere davalı ... meydana gelen hasar bedelini tamamen poliçe limitleri içerisinde ödeme yükümlülüğü altında olup, sigortalı araç hurdasını sigorta ettirenin kendisine verilmesi istenmedikçe sigortacı tarafından davacı ... ettirenin uhdesinde bırakıp hurda bedelini tazminattan düşmesi olanaklı değildir. Zira kasko sigortasında aslolan araç zarar bedelinin tamamen karşılanmasıdır.
Dosyada hükme esas alındığı anlaşılan 07/03/2016 havale tarihli bilirkişi ek raporunda sigortalı aracın onarım masraflarının piyasa rayiç değerlerine ulaşması nedeni ile tamirinin ekonomik olmadığı belirtilerek pert total olarak kabul edilmesi gerektiğine değinilmiş ve aracın kazasız halde rayiç değerinin 57.000,00 TL, sovtaj değerinin 17.000 TL olduğu değerlendirilmiştir.
Mahkemece yukarıda açıklanan bilirkişi raporu hükme esas alınarak sigortalı aracın pert total kabul edilmesi gerektiği, sigortalı aracın hurdasının sigorta şirketinde kalması gerektiği gerekçesi ile araçların hurda değerleri mahsup edilmeksizin rayiç değerlerine hükmedilmiştir.
Bu durumda mahkemece, yukarıda açıklanan Kara Araçları Kasko Sigortası Genel Şartları B.3.3.2.2 gereğince kaşeli tescil belgesi sigorta şirketine ibraz edilmeden araç sahibine sigorta tazminatının ödenemeyeceğine dair hüküm göz önüne alınarak 52 KG 332 plakalı aracın hurdasının davalı ... şirketine bırakılmasına dair karar verilirken araca ait trafikten çekme belgeli hurda tescil belgesinin davacı tarafından davalı ... şirketine teslimine karar verilmemesi doğru görülmemiştir.
4-Bozma neden ve şekline göre davalı vekilinin yargılama giderine ilişkin sair temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik gerek görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı vekilinin sair temyiz itirazlarının REDDİNE, (2) ve (3) nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, (4) nolu bentte açıklanan nedenlerle bozma neden ve şekline göre davalı vekilinin yargılama giderine ilişkin sair temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davalıya geri verilmesine 12/06/2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.