19. Hukuk Dairesi 2017/5271 E. , 2018/6341 K.

[İctihat]

19. Hukuk Dairesi 2017/5271 E. , 2018/6341 K.


'İçtihat Metni'

19. HUKUK DAİRESİ
YARGITAY KARARI
MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi

Taraflar arasındaki itirazın iptali davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne kısmen reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.

- KARAR -

Davacı vekili, davacının hamili olduğu 22 adet çekin karşılığının çıkmadığını, muhatap banka olan davalı bankanın bu çeklerin her biri için ödemesi gereken zorunlu tutarları davacıya ödemediğini, alacağın tahsili için başlatılan icra takibine davalı tarafça haksız olarak itiraz edildiğini ileri sürerek itirazın iptalini, takibin devamını ve icra inkar tazminatının davalıdan tahsilini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, takip konusu çeklerin davalı bankanın şubesine değil takas odasına ibraz edildiğini, 3167 sayılı Kanun’un 6.maddesi gereğince takas odasına ibraz edilen çeklere karşılık zorunlu tutarların ödenemeyeceğini savunarak davanın reddini ve kötü niyet tazminatının davacıdan tahsilini istemiştir.
Mahkemece yapılan yargılama ve benimsenen bilirkişi raporuna göre, dava konusu çeklerin keşide ve takas ibraz tarihleri dikkate alınarak değerlendirme yapılması gerektiği, buna göre keşide tarihleri 3167 sayılı Kanun döneminde olan çekler yönünden bankanın ödeme yapmamakta haklı olduğu, keşide ve ibraz tarihi 5941 sayılı Kanun’un yürürlük dönemi içinde olan çekler yönünden ise bankanın ödeme yükümlülüğü olduğu gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne, icra takibinin 7.860 TL asıl alacak yönünden devamına, inkar tazminatının davalıdan tahsiline karar verilmiş, hüküm davalı vekilince temyiz edilmiştir.
3167 sayılı Çekle Ödemelerin Düzenlenmesi ve Çek Hamillerinin Korunması Hakkındaki Kanunun 4814 sayılı Yasayla eklenen 6/4 maddesi uyarınca; “takas odaları aracılığıyla ibraz edilmiş çekler için, 10. maddede belirlenen sorumluluk miktarı dahil kısmi ödeme yapılmaz.” 20.12.2009 tarih ve 27438 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 5941 sayılı Çek Kanunu'nun 8/4. maddesinde ise:” takas odaları aracılığıyla ibraz edilmiş çekler için, 3. maddenin 3. fıkrasında belirlenen sorumluluk miktarı dahil kısmi ödeme yapılamaz. Bu durum, muhatap bankanın sorumluluk tutarını ödeme yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz.” hükmüne yer verilmiştir.
Görüldüğü gibi her iki yasada da takas odaları aracılığıyla ibraz edilmiş çekler için belirlenen sorumluluk miktarı dahil kısmi ödeme yapılamayacağı hüküm altına alınmıştır. Ancak 3167 sayılı Yasanın değişik 6/4. maddesinde mevcut olmayan bir hüküm 5941 sayılı Yasanın 8/4 maddesine konularak kısmi ödeme yapılmayacağına ilişkin bu durumun muhatap bankanın sorumluluk tutarını ödeme yükümlülüğünü ortadan kaldırmayacağı düzenlemesine yer verilmiştir.
Bu durumda somut olay bakımından hangi yasa hükmünün uygulanacağının saptanması gerekmektedir. Zira 3167 sayılı Yasanın 6/4.maddesi hükmünün uygulanması gerektiği sonucuna varıldığı takdirde başkaca hiçbir araştırma yapılmasına gerek bulunmaksızın takas odaları aracılığıyla ibraz edilmiş çekler için yasada belirlenen sorumluluk miktarı dahil kısmi ödeme yapılamayacağı ve bankanın bu şekilde ibraz edilmiş çekler yönünden sorumluluk miktarını ödeme yükümü altına sokulamayacağının kabulü gerekir.
5941 sayılı Yasanın 8/4 maddesi hükmünün uygulanması gerektiği sonucuna varılması halinde ise çeklerin takas odaları aracılığıyla ibraz edilmesinin muhatap bankanın sorumluluk tutarını ödeme yükümlülüğünü ortadan kaldırmayacağı hükmünden hareketle aynı yasanın 3/6. maddesi uyarınca bankanın sorumluluk tutarını ödemekle yükümlülüğünün çek aslının bankaya bırakılması halinde söz konusu olabileceği yönündeki Yargıtayın kararlı uygulaması da gözetilerek yapılacak araştırma ve inceleme sonucunda bir karar verilmesi gerekecektir.
5941 sayılı Yasanın geçici 1.maddesinin 3.fıkrasında; “bankaların müşterilerine verdikleri eski çek defterleriyle ilgili olarak, 3167 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanmasına devam olunacağı” öngörülmüştür. Somut olayımıza gelince, her ne kadar mahkemece anılan hüküm gerekçede tartışılmış ise de bu çeklerin hangi yasa zamanında verilen çeklerden olduğu araştırılmamış, mahkemece dava konusu çeklerin ibraz tarihleri ve bu tarihte yürürlükte olan kanun hükümleri dikkate alınarak bir karar verilmiştir. Somut olayda dava konusu tüm çeklerin takas odalarına ibraz edildiği, bir kısım çeklerin 3167 sayılı kanun döneminde bir kısım çeklerin 5941 sayılı kanun döneminde ibraz edildiği, 5941 sayılı kanun döneminde ibraz edilen çeklerin karnelerinin hangi kanun döneminde verildiğinin araştırılmadığı anlaşılmış olup, bu durumda banka tarafından 3167 sayılı kanun döneminde verilen eski çek karneleri ile ilgili takas odasına sunulan çek yapraklarından dolayı bankanın sorumluluk miktarı ödeme yükümlülüğünün bulunmadığı da gözetilerek bir karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir.
SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle yerel mahkeme hükmünün BOZULMASINA, bozma nedenine göre davalının diğer temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, peşin harcın istek halinde temyiz eden davalıya iadesine, 05/12/2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.