20. Hukuk Dairesi 2019/5259 E. , 2019/7152 K.

[İctihat]

20. Hukuk Dairesi 2019/5259 E. , 2019/7152 K.

'İçtihat Metni'
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Evlilik birliği içinde satın alınan ve muvazaa yolu ile 3. kişiye satılan taşınmazların satışının iptaline karar verilmesi istemine ilişkin olarak açılan davada ..... Asliye Hukuk (Aile Mahkemesi Sıfatıyla) ve .... Asliye Hukuk (Aile Mahkemesi Sıfatıyla) Mahkemelerince ayrı ayrı yetkisizlik kararı verilmesi nedeni ile dosyada son karar bölge adliye mahkemelerinin faaliyete geçmesinden sonra verilmiş ise de iki farklı bölge adliye mahkemesinin yargı çevresinde kalan mahkemelerce karşılıklı olarak yetkisizlik kararı verilmiş olması ve 5235 sayılı Kanunun 36/3. maddesi gereğince bölge adliye mahkemeleri hukuk dairelerinin görevinin yargı çevresi içerisinde bulunan adlî yargı ilk derece hukuk mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarını çözmek olduğundan yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü:
K A R A R
Dava, evlilik birliği içinde satın alınan ve muvazaa yolu ile 3. kişiye satılan taşınmazların satışının iptaline karar verilmesi istemine ilişkindir.
.... Asliye Hukuk (Aile Mahkemesi Sıfatıyla) Mahkemesince; HMK 12/(1) 'Taşınmaz üzerindeki ayni hakka ilişkin veya ayni hak sahipliğinde değişikliğe yol açabilecek davalar ile taşınmazın zilyetliğine yahut alıkoyma hakkına ilişkin davalarda, taşınmazın bulunduğu yer mahkemesi kesin yetkilidir.' şeklinde düzenlenmekle, taşınmazın aynına ilişkin davaların taşınmazın bulunduğu yer mahkemesinde açılması hakkındaki bu yetki kuralı, kamu düzenine ilişkin olup kesin olması sebebi ile yetkisizlik kararı verilmiştir.
... Asliye Hukuk (Aile Mahkemesi Sıfatıyla) Mahkemesi ise tasarrufun iptali davalarında, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanununda ve HMK'da özel bir yetki kuralı öngörülmemiştir. Hal böyle olunca, yetkili mahkemenin tayininde 6100 sayılı HMK'nın yetkiye ilişkin hükümlerinin olaya uygulanması gerekecektir. İptal davasının konusunu taşınmaz oluştursa bile, bu dava nitelik itibariyle aynî bir dava olmayıp, şahsî bir davadır. Bu nedenle, iptal davasında HMK'nın 12. madde hükmü uygulanamaz. Bu durumda, genel kural olan HMK'nın 6. madde hükmü olaya uygulanmalıdır. 6100 sayılı HMK'nın 6. maddesine göre, genel yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesidir. Öyleyse, tasarrufun iptali davalarında yetkili mahkeme, davalı veya davalıların yerleşim yeri mahkemesidir. Borçlu ile üçüncü kişinin yerleşim yerleri farklı ise, iptal davası, davalılardan birinin yerleşim yerinde de açılabilir. Buradaki yetki kesin yetki olmayıp, mahkemece re'sen nazara alınmaz. HMK'nın 116 . maddesi gereğince yetki itirazı ilk itiraz olarak cevap dilekçesi ile ileri sürülmelidir. .... Asliye Hukuk Mahkemesinin 2017/272 E.-2018/79 K. nolu dosyasının incelenmesinde, davalıların yetki itirazında bulunmadıkları, görüldüğü gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
Somut olayda, davacının davalı ile birlikte evlilik birliği içinde edindiği uyuşmazlık konusu taşınmazın mal kaçırmak kastıyla muvazaa yoluyla 3. kişiye devrettiği iddiasıyla İİK'nın 283. maddesi gereği tasarrufun iptalini talep ettiği anlaşılmıştır. Davacı, iptal davası sabit olduğu takdirde, tasarruf konusu mal üzerinde cebri icra yolu ile hakkını almak yetkisini elde eder ve tasarruf konusu taşınmaz mal ise, davalı üçüncü şahıs üzerindeki kaydın düzeltilmesine gerek olmadan o taşınmazın haciz ve satışını isteyebilir (İİK.md.283/1). Bu yasal nedenle iptal davası, alacaklıya alacağını tahsil olanağını sağlayan, nisbi nitelikte yasadan doğan bir dava olup; tasarrufa konu malların aynı ile ilgili değildir. Bu nedenle uyuşmazlığın .... Asliye Hukuk Mahkemesinde (Aile Mahkemesi Sıfatıyla) çözümlenmesi gerekmektedir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle; 6100 sayılı HMK’nın 21 ve 22. maddeleri ve 5235 sayılı Kanunun 36/3. maddesi gereğince .... Asliye Hukuk (Aile Mahkemesi Sıfatıyla) Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE 05/12/2019 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.