20. Hukuk Dairesi 2016/14618 E. , 2019/5399 K.

[İctihat]

20. Hukuk Dairesi 2016/14618 E. , 2019/5399 K.

'İçtihat Metni'
MAHKEMESİ:Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki davanın yapılan duruşması sonunda kurulan hükmün Yargıtayca incelenmesi davalılar Hazine temsilcisi ve Orman Yönetimi vekili tarafından istenilmekle, süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya incelendi, gereği düşünüldü:
K A R A R
Davacılar, 29.12.2006 günlü dava dilekçeleriyle, murisleri .... tarafından satın alınan, tapulu ve zilyetliklerinde bulunan bir kısım yerlerin .... köyü, 101 ada 160, 164, 165, 166, 167, 168 ve 169 parsel numarası ve ham toprak niteliğiyle, 101 ada 161,162 ve 163 parsel numarası ve orman niteliğiyle tespit ve tapuya tescil edilen taşınmazlar içerisinde kaldığını belirterek bu kısımların tapularının iptali ile ....mirasçıları adına tescilini istemiş, yargılama sırasında 101 ada 160, 162 ve 168 nolu parseller dışında kalan taşınmazlar yönünden davalarından feragat etmişlerdir.
Mahkemece davanın kısmen kabulüne ve dava konusu 101 ada 60 nolu taşınmaz üzerinde bulunan 10.12.2009 günlü fen bilirkişi raporuna ekli krokide (A) ile gösterilen 9900,73 m², (B) ile gösterilen 3685,88 m², 101 ada 68 nolu taşınmaz üzerinde bulunan 10.12.2009 günlü fen bilirkişi raporuna ekli krokide (C) ile gösterilen 2676,23 m², (E) ile gösterilen 24125,78 m², (H1) ile gösterilen 336,03 m², ( H2) ile gösterilen 558,28 m², (M) ile gösterilen 3210,42 m², 101 ada 162 parsel üzerinde bulunan (D) ile gösterilen 4071,68 m², (E1) ile gösterilen 2114,99 m², (F) ile gösterilen 5279,12 m², (G) ile gösterilen 4362,41 m², (L) ile gösterilen 5473,78 m², (M1) ile gösterilen 2260,93 m²'lik bölümler yönünden davanın kabulü ile bu yerlerin tapusunun iptaline ve muris .....mirasçıları adına payları oranında tapula tesciline, 101 ada 162 parsel üzerinde bulunan (H), (I), (J), (J1) ve (K) yönünden davanın reddine karar verilmiş, davacı gerçek kişiler ile davalılar Hazine ve Orman Yönetimi tarafından temyiz edilmesi üzerine 20. Hukuk Dairesinin 27.10.2011 tarihli ve 2011/13846 E. 2011/12165 K. sayılı ilamıyla hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
Hükmüne uyulan bozma ilamında; ‘‘Mahkemece; çekişmeli taşınmazlardan (A), (B) ve (C) ile gösterilen bölümlerin davacıların dayandığı 60, 61 ve 62 nolu tapu kayıtları sınırları içerisinde kaldıkları, diğer taşınmazlar yönünden zilyetlik koşulları oluştuğu, reddedilen bölümlerin ise orman sayılan yerlerden olduğu gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiş ise de mahkemenin hükmü yerinde değildir. Şöyle ki; mahkemece, davacıların dayandıkları tapu kayıtları ilk oluşumundan itibaren tüm gittileri ile birlikte varsa revizyon kayıtları getirtilip, yapılan keşifte taraf tanıkları ve tespit bilirkişilerinden sorularak uygulanmamış, dört sınır itibarıyla taşınmazlara uyup uymadıkları saptanmamış, eski ve yeni hava fotoğrafları ile bu fotoğraflardan elde edilmiş memleket haritaları ile topoğrafik fotoğrametri yöntemiyle düzenlenmiş kadastro paftası örneği getirtilerek uygulanıp taşınmazların niteliği ile konumu ve tasarruf edilen yerlerden olup olmakları saptanmamıştır. Eksik araştırma ve incelemeye, yetersiz bilirkişi raporuna dayanılarak hüküm kurulamaz.
Bu nedenle; mahkemece, davacıların tutunduğu tapu kayıtları ilk oluştuğu günden itibaren tüm gittileri, kadastro sırasında başka parsellere revizyon görüp görmediği sorularak, görmüş ise bu parsellere ait tutanak örnekleri ile davalı olanlara ilişkin dava dosyaları, eski tarihli memleket haritası ve hava fotoğrafları ile tespit tutanağının düzenlendiği tarihten 15-20 yıl öncesine ait hava fotoğrafları ve bu fotoğraflardan elde edilmiş memleket haritaları, topoğrafik fotoğrametri yöntemiyle düzenlenmiş kadastro paftası örneği ilgili yerlerden getirtildikten sonra önceki bilirkişiler dışında halen.... ve bağlı birimlerinde görev yapmayan bu konuda uzman yüksek orman mühendisleri arasından seçilecek bir mühendis, bir ziraat mühendisi ve bir harita mühendisinden veya olmadığı takdirde bir tapu fen memurundan oluşturulacak bilirkişi kurulu aracılığıyla yeniden yapılacak keşifte eski tarihli memleket haritası ile hava fotoğrafları ile tespit tutanağının düzenlendiği tarihten 15-20 yıl öncesine ait hava fotoğrafları ile fotoğraflara dayanılarak üretilmiş orijinal renkli memleket haritaları, fotoğrametri yöntemiyle düzenlenen 1/5000 ölçekli arazi kadastro paftasının orijinal fotokopi örneği, dava konusu taşınmaz ile çevresine uygulanıp taşınmazların bu belgelerde niteliğinin ne şekilde görüldüğü, imar, ihya ve zilyetliğinin hangi tarihte başlanılıp tamamlandığı, zilyetlik ve tasarruf edilen yerlerden olup olmadıkları taşınmazların bitki örtüsü toprak yapısı ve eğimleri belirlenmeli orijinal renkli memleket haritasının ölçeği kadastro paftası ölçeğine, kadastro paftası ölçeği de memleket haritası ölçeğine çevrildikten sonra, her iki harita komşu ve yakın komşu parselleri de içine alacak şekilde bir biri üzerine aplike edilmek suretiyle, çekişmeli taşınmazların konumunun çevre parsellerle birlikte haritalar üzerinde gösterecekleri, bilirkişilerin onayını taşıyan krokili bilimsel verileri bulunan yeterli rapor alınmalı, taraf tanıkları ve tespit bilirkişiler dinlenerek dayanak tapu kayıtları yöntemince zemine uygulanmalı, tüm deliller birlikte değerlendirip, oluşacak sonuç çerçevesinde bir karar verilmelidir. Açıklanan hususlar gözetilmeksizin, eksik inceleme ve yetersiz bilirkişi raporuna dayanılarak yazılı biçimde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırıdır.
Kabule göre de; dava konusu taşınmazlar 101 ada 160, 162 ve 168 sayılı parseller olduğu halde kısa karar ve gerekçeli kararda dava dışı 101 ada 60 ve 68 nolu parseller hakkında hüküm kurulmuş olması da doğru değildir.’’ hususlarına değinilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyulduktan sonra yapılan yargılama sonunda, davanın kısmen kabulü ile.....101 ada 168 parselin fen bilirkişi raporunda (C) ile gösterilen 2.676,23 m2, (E) ile gösterilen 24.125,78 m2, (M) ile gösterilen 2.751,42 m2, (M2) ile gösterilen 459,00 m2, 101 ada 162 parselin fen bilirkişi raporunda (D) ile gösterilen 4.071,68 m², (E1) ile gösterilen 2.114,99 m², (F) ile gösterilen 5.279,12 m², (G) ve (G1) ile gösterilen 5.514,00 m², (M1) ile gösterilen 2.260,93 m²lik bölümlerinin tapusunun iptali ile ..... mirasçısı davacılar adına payları oranında tesciline, dava konusu 101 ada 160 parselin (A) ve (B) ile gösterilen, 101 ada 162 parselin (H), (K1), (K), (L), (J), (J2), (I) ile gösterilen ve 101 ada 168 parselin (H1), (H2), (H3), (J1) ile gösterilen bölümlerine yönelik davanın reddine karar verilmiş, hüküm davalılar Hazine temsilcisi ve Orman Yönetimi temsilcisi tarafından temyiz edilmiştir.
Dava, tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
Çekişmeli taşınmazların bulunduğu yerde orman kadastrosu 3402 sayılı Kanunun 5304 sayılı Kanun ile değişik 4. maddesine göre yapılmıştır.
Mahkemece bozma kararına uyulmuşsa da bozma gerekleri tam olarak yerine getirilmemiştir. Şöyle ki; davacıların tutunduğu tapu kayıtları ilk oluşumundan itibaren tüm gitti kayıtları ve varsa revizyon kayıtlarıyla getirtilip keşifte uygulanmadan, hava fotoğrafları ve memleket haritaları incelenerek taşınmazların öncesinin hukuki niteliği ile davacıların zilyetlik nedenine dayandıkları taşınmazlar bakımınından zilyetliğin başlayıp tamamlandığı tarih belirlenmeden karar verilmiştir.
Öte yandan davacıların delil listesinde dayandığı ve 20.10.2007 tarihli keşifte uygulanan tapu kayıtları ile 11.09.2014 tarihli keşifte uygulanan tapu kayıtları farklı olduğu halde nedeni açıklanmamış, mahekemece davacıların hangi tapu kayıtlarına tutundukları net biçimde belirlenmeden yargılamaya devam edilmiştir.
Ayrıca 6831 sayılı Orman Kanunun 17/2 maddesi gereğince orman içi açıklık niteliğindeki taşınmazların kişiler adına tescil edilemeyeceğine dair yasa maddesi gereğince gerekli olduğu halde orman niteliği ile tescil edilmiş 101 ada 162 parsel kaspamında kalan ve fen bilirkişi raporunda (D), (F), (G) harfleriyle gösterilen bölümlerin orman içi açıklık durumu ile ilgili değerlendirme yapılmamıştır.
Bu nedenle; mahkemece, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunun 31. maddesinde düzenlenmiş hakimin davayı aydınlatma ödevi gereğince davacılara hangi tapu kayıtlarına tutunduklarını bildirme imkanı tanınıp davacılar tarafından bildirilen tapu kayıtları ilk oluştuğu günden itibaren tüm gittileri, kadastro sırasında başka parsellere revizyon görüp görmediği sorularak, görmüş ise bu parsellere ait tutanak örnekleri ile davalı olanlara ilişkin dava dosyaları, eski tarihli memleket haritası ve hava fotoğrafları ile tespit tutanağının düzenlendiği tarihten 15-20 yıl öncesine ait hava fotoğrafları ve bu fotoğraflardan elde edilmiş memleket haritaları, topoğrafik fotoğrametri yöntemiyle düzenlenmiş kadastro paftası örneği ilgili yerlerden getirtildikten sonra önceki bilirkişiler dışında halen Çevre ve Orman Bakanlığı (Orman ve Su İşleri Bakanlığı) ve bağlı birimlerinde görev yapmayan bu konuda uzman orman mühendisleri arasından seçilecek bir mühendis, bir ziraat mühendisi ve bir harita mühendisinden veya olmadığı takdirde bir tapu fen memurundan oluşturulacak bilirkişi kurulu aracılığıyla yeniden yapılacak keşifte eski tarihli memleket haritası ile hava fotoğrafları ile tespit tutanağının düzenlendiği tarihten 15-20 yıl öncesine ait hava fotoğrafları ile fotoğraflara dayanılarak üretilmiş orijinal renkli memleket haritaları, fotogrametri yöntemiyle düzenlenen 1/5000 ölçekli arazi kadastro paftasının orijinal fotokopi örneği, dava konusu taşınmaz ile çevresine uygulanıp taşınmazların bu belgelerde niteliğinin ne şekilde görüldüğü, imar, ihya ve zilyetliğinin hangi tarihte başlanılıp tamamlandığı, zilyetlik ve tasarruf edilen yerlerden olup olmadıkları taşınmazların bitki örtüsü toprak yapısı ve eğimleri belirlenmeli orijinal renkli memleket haritasının ölçeği kadastro paftası ölçeğine, kadastro paftası ölçeği de memleket haritası ölçeğine çevrildikten sonra, her iki harita komşu ve yakın komşu parselleri de içine alacak şekilde bir biri üzerine aplike edilmek suretiyle, çekişmeli taşınmazların konumunun çevre parsellerle birlikte haritalar üzerinde gösterecekleri, bilirkişilerin onayını taşıyan krokili bilimsel verileri bulunan yeterli rapor alınmalı, taşınmazların orman içi açıklık niteliğinde olup olmadıkları duraksamaya yer vermeyecek biçimde belirlenmelidir.
Yapılacak araştırma sonucu çekişmeli taşınmazların orman sayılan yerlerden olduğu belirlendiği takdirde, davacıların dayandığı tapu kaydının 3116, 4785 ve 5658 sayılı kanunlar karşısında hukukî kıymetinin olup olmadığı tartışılmalıdır. Şayet orman sayılan yerlerden olmadığı belirlendiği takdirde ise bu kez davacıların dayandığı tapu kaydının kapsamında kalıp kalmadığı belirlenmelidir. Bu cümleden hareketle; taşınmazların bulunduğu yöreyi iyi bilen, elverdiğince yaşlı, yansız, yerel bilirkişi, tespit bilirkişileri ve aynı yönteme göre belirlenecek taraf tanıkları huzuru ile dava konusu taşınmazlar başında yapılacak keşifte 3402 sayılı Kadastro Kanununun 20. maddesi hükmü uyarınca öncelikle davacı tarafın dayanağını oluşturan tapu kaydı yerel bilirkişi yardımı ile zemine uygulanmalı, uygulamada tapu kaydının haritası; haritası yoksa tapu kaydında tarif edilen sınır yerleri esas alınmalı; yerel bilirkişice bilinemeyen sınırlar yönünden taraflara tanık dinletme olanağı sağlanmalı, uzman bilirkişiye tapu kaydında tarif edilen sınır yerleri düzenleyeceği haritada ayrı ayrı işaret ettirilmeli, 3402 sayılı Kanunun 20/B ve C bentleri dikkate alınarak kaydın sabit sınırlı sayılıp sayılmayacağı ve kullanılan yerlerden olup olmadığı değerlendirilerek buna göre tapu kaydının kapsamı kesin olarak belirlenmeli, taşınmazların tapu kaydı kapsamında kaldığı belirlendiği takdirde, tutunulan tapu kayıt miktarı gözetilmeli, tapu kayıt miktarını aşan bölümü için davacıların zilyetlik yolu ile
kazanma koşulları araştırılmalıdır. Taşınmazların tapu kaydı dışında kalan bölümleri var ise 6831 sayılı Kanunun 17/2. maddesi kapsamında orman içi açıklık vasfında olup olmayacağı değerlendirilmelidir.
Açıklanan yöntemle yapılacak araştırma sonucu tapu kaydı kapsamı dışında kaldığı belirlenen bölümler yönünden yapılacak keşifte, tarım uzmanı bilirkişi olarak ziraat mühendisine inceleme yaptırılıp, taşınmazların zilyetlikle kazanılabilecek kültür arazisi niteliğinde olup olmadığı belirlenip, bu yolda rapor alınmalı; komşu parsellerin tutanak ve dayanakları getirtilip uygulanarak, bu taşınmazları sınır olarak nasıl nitelendirdikleri araştırılmalı; varsa, zilyetlik tanıkları taşınmazlar başında dinlenmeli; zilyetliğin ne zaman başladığı, kaç yıl süreyle ne şekilde devam ettiği sorulup, kesin tarih ve olgulara dayalı, açık yanıtlar alınıp; tesbit tarihine kadar davacılar yararına zilyetlikle kazanma koşullarının oluşup oluşmadığı belirlenmeli; 3402 sayılı Kanunun 14. maddesi uyarınca, davacılar adına aynı çalışma alanı içerisinde kayıtsız ve belgesizden başkaca taşınmaz mal tesbit ya da tescil edilip edilmediği tapu müdürlüğü ve ilgili kadastro müdürlüğü ile hukuk mahkemeleri yazı işleri müdürlüğünden sorulup, aynı Kanunun 3/7/2005 tarihli ve 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu ile değiştirilen 14/2. maddesi hükmü gözetilerek sulu ve susuz olarak kazanılmış toprak miktarı belirlenip, Kanunun getirdiği sınırlamanın aşılıp aşılmadığı saptanmalı, dava konusu taşınmazlardan 101 ada 162 parsel numaralı orman parseli içerisinde kalan ve fen bilirkişi raporunda (D) ve (F) harfleriyle gösterilen bölümlerin davacıların tutundukları tapu kaydı kapsamında kalmadığının belirlenmesi durumunda orman içi açıklık durumu değerlendirilmeli, tüm delillerin birlikte değerlendirilmesi sonucu oluşacak sonuç çerçevesinde bir karar verilmelidir.
Açıklanan hususlar gözetilmeksizin, eksik inceleme ve yetersiz bilirkişi raporuna dayanılarak yazılı biçimde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırıdır.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle; davalılar Hazine ve Orman Yönetimi temsilcisinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde iadesine 01.10.2019 günü oy birliği ile karar verildi.