21. Hukuk Dairesi 2016/18290 E. , 2018/4947 K.

[İctihat]

21. Hukuk Dairesi 2016/18290 E. , 2018/4947 K.

'İçtihat Metni'
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi


Davacılar, murisi Kamil Başkan'ın davalılardan işverene ait işyerinden 01/02/2005-07/02/2008 tarihleri arasında çalıştığının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün taraf vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okundu, sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar verildi.
K A R A R
Dava, davacıların murisi ...'ın 01/02/2005-07/02/2008 tarihleri arasında davalı işverene ait iş yerinde geçen ve Kuruma bildirilmeyen sigortalı çalışmalarının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, Dairemizin 13/06/2013 tarih 2012/5605 Esas ve 2013/12537 Karar sayılı Bozma İlamı üzerine davanın kısmen kabulü ile davacının 02.12.2005 - 07.02.2008 tarihleri arasında davalı şirket nezdinde asgari ücretle çalıştığının tespitine karar verilmiştir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden, davacıların murisi ...'ın dava konusu dönemde sigortalı hizmet bildiriminin bulunmadığı, davalı şirketin Ticaret Sicil Müdürlüğüne 02/12/2005 tarihinde tescil edildiği, davalı şirkete ait işyerinin 29/04/2008 tarihinde kanun kapsamına alındığı, ... Başkan'ın 07/02/2008 tarihinde davalı şirket adına kayıtlı ... plakalı aracı kullandığı esnada geçirdiği trafik kazası neticesinde vefat ettiği, davacı ve davalı tanıklarının beyanlarının alındığı anlaşılmaktadır.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa'nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa'nın 86/9. maddeleri bu tip hizmet tespiti davaları için özel bir ispat yöntemi öngörmemiş ise de, davanın niteliğinin kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay'ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir.
Bu tür davalarda öncelikle davacının çalışmasına ilişkin belgelerin işveren tarafından verilip verilmediği yöntemince araştırılmalıdır. Bu koşul oluşmuşsa işyerinin gerçekten var olup olmadığı kanun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlenmeli daha sonra çalışma olgusunun varlığı özel bir duyarlılıkla araştırılmalıdır.
Çalışma olgusu her türlü delille ispat kazanabilirse de çalışmanın konusu niteliği başlangıç ve bitiş tarihleri hususlarında tanık sözleri değerlendirilmeli, dinlenen tanıkların davacı ile aynı dönemlerde işyerinde çalışmış ve işverenin resmi kayıtlara geçmiş bordro tanıkları yada komşu işverenlerin aynı nitelikte işi yapan ve bordrolarına resmi kayıtlarına geçmiş çalışanlardan seçilmesine özen gösterilmelidir. Bu tanıkların ifadeleri ile çalışma olgusu hiçbir kuşku ve duraksamaya yer vermeyecek şekilde belirlenmelidir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 16.9.1999 gün 1999/21-510-527, 30.6.1999 gün 1999/21-549-555- 3.11.2004 gün 2004/21- 480-579 sayılı kararları da bu doğrultudadır.
Somut olayda, beyanları hüküm kurmaya elverişli ve yeterli olmayan davacı ve davalı tanıklarının ifadeleri doğrultusunda sonuca gidilmek suretiyle eksik araştırma ve inceleme ile sonuca hatalı olmuştur.
Yapılacak iş, Sosyal Güvenlik Kurumu, zabıta, maliye, meslek odası aracılığı ve muhtarlık marifetiyle söz konusu işyerine komşu işyerlerini tespit edip bu işyerlerinin uyuşmazlık konusu dönemde çalıştığı tespit edilen kayıtlı çalışanları, yoksa işyeri sahipleri araştırılıp tespit edilerek çalışmanın niteliği ile gerçek bir çalışma olup olmadığı yönünde yöntemince beyanlarını almak, davalı şirkete iliştin tüm kayıtları ve vergi kayıtlarını getirtmek, gerektiğinde alanında uzman bir bilirkişi vasıtasıyla söz konusu kayıtlar üzerinde inceleme yapmak, davacıların murisi Kamil Başkan'ın davalı şirket adına mal taşıma işi yaptığına dair kayıtlar bulunup bulunmadığını ve malların nereye nakledildiğini belirlemek, nakil işi yapılan yerlerden murisin çalışmasını gösteren kayıtlar bulunup bulunmadığını sormak ve bu yerlerde murisin çalışmasına dair bilgi ve görgüsü bulunan tanıkları tespit edip beyanlarını almak, murisin 07/02/2008 tarihinde geçirdiği ve ölümü ile sonuçlanan trafik kazası ile ilgili olarak ceza soruşturması yürütülüp yürütülmediğini araştırmak ve varsa buna ilişkin ceza dosyasını getirtmek, yine murisin geçirdiği kaza sonrasında Kuruma iş iş kazası bildirimi yapılıp yapılmadığını sormak ve tahkikat yapılmış ise buna ilişkin evrak ve kayıtları dosya arasına almak, ... Müdürlüğünden dava konusu dönemde muris adına bir işlem kaydı bulunup bulunmadığını sormak ve gerçek çalışma olgusunu somut ve inandırıcı bilgilere dayalı şekilde ortaya koyduktan sonra davacının çalışmasının sürekli çalışma olduğu anlaşılırsa sonucuna göre karar vermekten ibarettir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular gözönünde tutulmaksızın eksik araştırma ve inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, tarafların bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz edenlere iadesine, 17/05/2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.