21. Hukuk Dairesi 2016/18644 E. , 2018/4530 K.

[İctihat]

21. Hukuk Dairesi 2016/18644 E. , 2018/4530 K.

'İçtihat Metni'
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi


Davacı, davalılardan işverene ait işyerinde geçen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davalılar vekillerince temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okundu, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar verildi.
K A R A R
Davacı , davalıya ait iş yerinde muhasebe servisinde mali müşavir olarak 10/04/2007 ile 24/09/2012 tarihleri arasında kesintisiz şekilde kısmi süreli olarak çalıştığını belirterek ,davalı nezdinde geçen hizmetinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkemece,davanın kısmen kabulüne,davacının davalı iş verenlikte 10/07/2007 - 24/09/2012 tarihleri arasında kısmı süreli olarak haftada üç gün ve haftada 3 gün ve ( 3 gün * 3 saat =) 9 saat, ayda ( 9 saat * 4 hafta =) 36 saat olmak üzere ayda 5 gün olmak üzere toplam 208 gün sigortalı olarak ve hizmet akdi ile çalıştığının tespitine, fazlaya ilişkin istemin reddine karar verilmiştir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden ,davalı adına tescilli 1107628 sicil numaralı iş yerinin 03/05/2006 tarihinde dernek bürosu mahiyetinde kanun kapsamına alındığı,davacının tespitini talep ettiği tarihlerde davalı işyerinden bildirilen çalışması bulunmadığı,ancak 10/02/2010 tarihine kadar kesintisiz ve ayda 30 gün üzerinden 195876 sicil numaralı dava dışı ...Tic AŞ işyerinden çalışmalarının davalı Kuruma bildirildiği,10/02/2010 tarihli tahsis talebine istinaden davacıya 506 sayılı Yasa kapsamında yaşlılık aylığı bağlandığı,davalı ... Birliği Derneği işyerinin 2007-2012 dönem bordrolarının ve dava dışı ... AŞ dönem bordrolarının dosyada bulunduğu,bordro tanıklarının dinlendiği, davalı derneğin vergi dairesi,...,ticaret odası vs. kurumlarda gerekli işlemlerini yapmak için davacıya verilen 20/11/2006 noter onaylı vekaletname ve 10/04/2007 tarihinden itibaren muhasebe kayıt işlemleri,bilanço ve gelir tablosu düzenlemelerini fiilen sürdüren davacının 2007-2011 arası tüm defter ve belgeleri ... e teslim ettiğine dair 24/09/2012 tarihli davacı ve dernek yetkilisi ... tarafından imzalanmış tutanağın dosyada bulunduğu anlaşılmaktadır.
Sigortalılığın oluşması yönünden ilk koşul, taraflar arasında hizmet akdinin varlığıdır. Hizmet akdi B.K. 313. maddesinde belirlendiği üzere iş sahibi ile işçi arasında yapılan belli veya belli olmayan bir süre için görülen iş karşılığı ücret ödenmesini gerektiren bir sözleşmedir. Bu sözleşmede ana unsur iş ve ücrettir. 506 sayılı Yasa açısından hizmet akdini sadece bu unsurlara bağlı olarak kabul etmek mümkün değildir. Zaman ve bağımlılık unsurları hizmet akdinin ana koşulları olmak üzere 506 sayılı Yasa'nın öngördüğü hizmet sözleşmesi' bir veya birden fazla işveren ile çalıştırılan arasında oluşturulan, süreli veya süresiz belli bir zaman dilimi içerisinde, işveren emir ve gözetimi altında, iş görmeyi hüküm altına alan hukuksal ilişkidir. Sigortalılığın oluşumu yönünden ilk unsur iş görecek kişinin belli bir zaman dilimi içerisinde, hizmetini işverenin emrine hasretmesidir. Bu zaman dilimi günün tüm süresini kapsayabileceği gibi, günün veya haftanın belli saatlerine de hasredilebilir. Haftanın veya ayın belli gün ve saatlerinde dahi çalışma söz konusu olabilir.
Önemli olan düzenli bir çalışma ilişkisinin varlığıdır. Düzenli çalışma ilişkisinin varlığı iş akdinin zaman unsurunu ortaya koyar. Çalışanın, hizmetini belli zaman dilimi içerisinde, işveren emrinde ve onun vereceği direktif doğrultusunda gerçekleştirilmesi, hizmet akdinin ikinci unsuru olan bağımlılık unsurunu oluşturur. Hizmetin fiilen verilmesi her durumda, zorunlu değildir. İşverenin emir ve gözetim altında hazır beklemek durumunda dahi bağımlılık unsuru gerçekleşmiş sayılır. Öte yandan, işverence gösterilen işlerin, çalışan tarafından, işveren emir ve direktiflerine uygun olarak görülmesi gerekir.
Sigortalılığın ikinci koşulu 506 sayılı Yasa'nın 5. ve 8. maddelerinde öngörülen işin görüldüğü bir işyerinin bulunmasıdır. Bir işyerinin varlığının saptanamaması durumunda sigortalılığın gerçekleştiğinden söz edilemez.
Üçüncü koşul eylemli çalışmanın varlığıdır. Yasal sigortalılıktan söz edebilmek için sigortalının işveren emir ve direktifleri altında, bir fiil, gösterilen işi yapması zorunludur. Çalışmanın, kimi durumlarda, görülen işin, nitelik ve kapsamına göre devamla sürmesi mümkün olmayabilir. Sigortalının, işveren emir ve nezareti altında verilecek işi yapmaya hazır bir şekilde beklemesi dahi bu koşulun gerçekleşmesi için yeterlidir.
01/10/2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4., 5., 6. maddelerinde de benzer düzenlemeler yapılmıştır.
Davacının,davalı derneğin Sosyal Güvenlik Kurumu ile ilgili işlemlerini takip etmede yetkili muhasebeci,mali müşavir olduğu dosya kapsamında bulunan vekaletname ve diğer evraklardan anlaşılmaktadır. Dernekte sigortalı olarak çalışan personelin Kuruma bildirimlerinin davacı tarafından yapıldığı açıktır. O halde, davacının kendisinin sigortasının bildirilmediğinden haberdar olmadığı iddiası hayatın olağan akışına aykırıdır. Öte yandan,davacının davalı işyerinde hizmet akdiyle çalıştığını iddia ettiği dönemde,dava dışı işyerinden tam zamanlı hizmetinin bildirildiği görülmektedir. Her ne kadar, dava dışı şirket ile dernek arasında organik bağ olduğu belirtilmişse de hizmet tespitine ilişkin olarak şirketler arasında organik bağdan bahsedilebileceği,dernek ile şirket arasında organik bağ kurulamayacağı açıktır.
Somut olayda, davacı ile davalı dernek arasında hizmet akdinin varlığı için aranan bağımlılık unsurunun oluşmadığı anlaşıldığından Mahkemece davanın reddine karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O halde, davalıların bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA,temyiz harcının istek halinde ...'ne iadesine 07/05/2018 gününde oybirliğiyle ile karar verildi.