21. Hukuk Dairesi 2017/622 E. , 2018/9033 K.

[İctihat]

21. Hukuk Dairesi 2017/622 E. , 2018/9033 K.

'İçtihat Metni'
MAHKEMESİ :...... Mahkemesi


Davacılar murisinin, ...... kazası sonucu ......ünden doğan maddi ve manevi ......ın ödetilmesine karar verilmesini istem......tir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar verm......tir.
Hükmün davacılar ..., ..., ..., ... ve ..., davalılardan ... ile ... vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okundu, ......in gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar verildi.

K A R A R
1-Dosyadaki temyiz kapsam ve nedenlerine göre; temyiz eden taraf vekillerinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddine karar verilm......tir.
2-Dava, sigortalının 25.05.2010 tarihli ...... kazası sonucu ...... nedeniyle davacı ............lerinin maddi ve manevi zararlarının giderilmesi istemine il......kindir.
Mahkemece, davacı .........ya ...... Kurumu tarafından gelir bağlanmadığından bahisle destek olgusu ispat edilemediğinden maddi ...... istemlerinin reddine karar verildiği anlaşılmaktadır.
Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulu'nun 22/06/2018 tarih 2016/5 E - 2018/6 sayılı kararında, ......nın çocuğunun haksız fiil ve/veya akde aykırılık sonucu ölmesi nedeniyle açtığı destekten yoksun kalma ......ı davalarında, destek il......kisinin varlığının ispatı için ......'dan gelir bağlanması şartının aranmayacağı, destekten yoksun kalma ......ı davalarında ......ların ......ya destek olduklarının karine olarak kabulünün gerektiği kabul edilm......tir.
Destekten yoksun kalma ......ı; 6098 sayılı ......lar Kanunu’nun 53. maddesinin 3. bendinde düzenlenm...... olup, “...... halinde ölenin desteğinden yoksun kalan k......ilerin bu sebeple uğradıkları kayıpların tazmini gerekmektedir”. Bu maddeye göre, haksız fiilin doğrudan doğruya muhatabı olmayan, ancak bu haksız fiil nedeniyle ortaya çıkan ...... olayından zarar gören ya da ileride zarar görmesi güçlü olasılık içinde bulunan kimselere ...... hakkı tanınmıştır.
İçtihadı Birleştirme Kararının gerekçesine göre; ''Destekten yoksun kalma ......ının doğumu için destek ile ...... talebinde bulunan k......i arasında bir destek il......kisi bulunmalıdır. Burada bahsedilen destek il......kisi hukuksal bir il......kiyi değil, eylemli bir durumu hedef tutar. Destek il......kisinin varlığında destek olunanın ihtiyaçlarının sürekli ve düzenli olarak karşılanması yer almaktadır. Burada ifade edilmek istenen süreklilik ve düzenlilik hali yardımın belirlenen zamanlarda ve belirli miktarlarda yapılması değil, eğer destek ölmeseydi yardımların devam edeceğine dair bir beklentinin bulunmasıdır. Eğer yardım devamlı destek saiki ile değil de, tek seferlik, geçici, düzensiz ya da gel......igüzel zamanlarda yapılıyor ve ileride yardımın devam edeceğine dair bir beklenti yaratmıyorsa , bu durumda desteğin sürekli ve düzenli olduğundan bahsetmek mümkün olmayacaktır'.
......lar Kanununun ilgili hükümlerinden anlaşıldığı üzere; destekten yoksun kalma ......ının konusu, desteğin yitirilmesi nedeniyle yoksun kalınan yardımdır. Bu ......ın amacı, ...... olayı olmasaydı ölenin yardımda bulunduğu kimselere yardımda bulunmaya devam edeceğinin düşünülmesi ve ...... olayının bu süreci kesmesi sonucu destekten yararlanan kimselerin uğradıkları zararın peşin ve toptan şekilde tazmin edilmesi, bu kimselerin ...... olayından önceki durumlarına kavuşturulmasıdır. Eş dey......le amaç; destekten yoksun kalanların, desteğin ......ünden önceki yaşamlarındaki sosyal ve ekonomik durumlarının korunmasıdır.
Burada önemle üzerinde durulması gereken husus, sigortalının destek gücünün, ana ve/veya babanın destek ihtiyacı ile beklenilen destek şeklinin ve miktarının yaşam deneylerine uygun olması gereğidir.
Öte yandan; sigortalının ...... kazası ve meslek hastalığı nedeniyle ......ü hâlinde ......ya ...... geliri bağlanabilmesi için 5510 sayılı Kanunun 34/d maddesindeki koşulların gerçekleşm...... olması gerekir. Bu maddeye göre; “Hak sahibi eş ve ......lardan artan hisse bulunması halinde her türlü kazanç ve irattan elde etm...... olduğu gelirinin asgari ücretin net tutarından daha az olması ve diğer ......larından hak kazanılan gelir ve aylıklar hariç olmak üzere gelir ve/veya aylık bağlanmamış olması şartıyla ana ve babaya toplam % 25'i oranında; ana ve babanın 65 yaşın üstünde olması halinde ise artan hisseye bakılmaksızın yukarıdaki şartlarla toplam % 25'i, oranında aylık bağlanır”.
...... Kurumu tarafından ...... kazası veya meslek hastalığı sonucu sigortalının ......ü nedeniyle gelir bağlanması halinde; yapılan ödemeler ve bağlanan gelirin ......lar Kanununun 55. maddesine göre Kurum tarafından rücu edilebilen kısmı belirlenen destekten yoksun kalma zararından indirilecektir.
6098 sayılı ......lar Kanununun 50. maddesi hükmüne göre; 'Zarar gören, zararını ve zarar verenin kusurunu ispat yükü altındadır. Uğranılan zararın miktarı tam olarak ispat edilemiyorsa hâkim, olayların olağan akışını ve zarar görenin aldığı önlemleri göz önünde tutarak, zararın miktarını hakkaniyete uygun olarak belirler'.
......lar Kanununun 51. maddesine göre ise; 'Hâkim, ......ın kapsamını ve ödenme biçimini, durumun gereğini ve özellikle kusurun ağırlığını göz önüne alarak belirler'.
Ana ve babaya ...... geliri bağlanıp bağlanmaması, destek il......kisinin varlığı yönünden olmasa da ......ın belirlenmesi noktasında dikkate alınmalıdır. Zira asgari ücretin altında geliri bulunan ve ...... Kurumunca gelir bağlanan ......nın destek ihtiyacının bulunduğu ve ölen sigortalının maddi destekte bulunduğunun karine olarak kabulü gerektiği Dairemizin yerleşm...... görüşlerindendir.
Kurumca gelir bağlanmayan davacı ......ya sigortalının fiili desteği kanıtlanmadan, sigortalının gelirinden bir b......ünün pay olarak ayrılacağının kabulü, ölenin desteğinden fiilen yararlanan eş ve ......ların destek zararlarının karşılanamaması sonucunu doğurur.
Bakım gücü-bakım ihtiyacı; bu konuda önemli olan, kimlerin yardımcı, kimlerin yardım gören olabilmeye elver......li oldukları değildir; somut olaylar ve belirli k......iler bakımından geleceğe uzanacak ve gelecekte dahi mümkün olabilecek biçimde kimlerin gerçekten yardımcı, kimlerin yardım gören olduklarıdır. Yardımcı (=destek) kavramı, bakım gücünü; yardım gören kavramı ise bakım ihtiyacını gerektirdiğinden, şayet bakım gücü yoksa destekten; bakım ihtiyacı mevcut değilse, yardım görenden söz edilemez. Bundan başka aradaki sıkı il......ki dolayısıyla birinin yokluğu durumunda diğerinin varlığı da düşünülemez. Bu yönden, destekten yoksun kalma davasında davalı taraf, bakım gücü ve bakım ihtiyacının olayda var olmadığını savunabilir. Tazmin alacaklısı sıfatiyle dava açmış olan davacı, yaşam deneyimleri ve olayların olağan yürüyüşü nedeniyle ispat yükünün yer değ......tirmesi durumu söz konusu bulunmadıkça bakım gücünü ve bakım ihtiyacını ispat zorundadır (Mustafa Çenberci, ...... Kanunu Şerhi-1978 Ankara, shf 846 ve devamı).
Bu durumda; destekten yoksun kalınan zararın belirlenmesinde, ölen sigortalının elde ettiği gelirin miktarına göre destek gücünün kapsamının ne olduğu, sürekli ve düzenli destek olup olmadığı ve davacıların destek ihtiyacının bulunup bulunmadığı varsa bu ihtiyacın ne şekilde karşılandığının dikkate alınması gerekir.
İçtihadı Birleştirme Kararında söz edildiği gibi, bakma kavramı; 'Para ve para ile ölçülebilecek bir değer olabileceği gibi bir hizmet ifası ve yahut benzeri yardımlar şeklinde olabilir. Bu nedenle, desteğin yardımının yanızca parasal nitelikte olması bakım gücünün varlığı için koşul değildir'. Ancak aksi kanıtlanmadıkça, sigortalının ileride yapacağı farazi desteklerden olan; ana ve babasının bakım ihtiyacı ileride gerçekleşirse bakım ihtiyacını gidermek, bazen ziyaret etmek, evlerinde yardım etmek, kendilerine alışver...... yapmak, yemek yapmak vs. gibi destekler hesaplanabilir nitelikte değildir.
Somut olaya gelince; Davacı .........ya ...... Kurumunca ...... geliri bağlanmadığı açıktır. ......lar Kanununun 50. maddesi hükmüne göre; ölen sigortalının gelirinden sürekli destekte bulunduğu ileri sürülüp, ......lar Kanununun 55. maddesine göre maddi delillerle hesaplanabilir sürekli ve düzenli fiili bir desteğin varlığı da kanıtlanmamıştır.
Bu durumda; Mahkemece, farazi desteğin karine olduğu kabul edilerek, ......lar Kanununun 50. ve 51. Maddeleri uyarınca, somut olayın özelliğine göre davacı ......nın birbirlerine desteği ile varsa diğer ......larından alabilecekleri destek de dikkate alınarak hakkaniyete uygun makul bir maddi ......a hükmedilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurması isabetsizdir.
3- Gerek mülga 818 sayılı BK.'nun 101. maddesi ve gerekse yürürlükteki 6098 sayılı TBK’nun 117. maddesinde; “Muaccel bir borcun borçlusu, alacaklının ihtarıyla temerrüde düşer. Borcun ifa edileceği gün, birlikte belirlenm...... veya sözleşmede saklı tutulan bir hakka dayanarak taraflardan biri usulüne uygun bir bildirimde bulunmak suretiyle belirlem......se, bu günün geçmesiyle; haksız fiilde fiilin ......lendiği, sebepsiz zenginleşmede ise zenginleşmenin gerçekleştiği tarihte borçlu temerrüde düşmüş olur. Ancak sebepsiz zenginleşenin iyiniyetli olduğu hâllerde temerrüt için bildirim şarttır.” düzenlemelerine yer verilm......tir.
Sigortacının sorumluluğu haksız fiile dayanmadığı için, temerrüde düştüğü hallerde faizin başlangıç tarihi temerrüt tarihi olup, hak sahiplerinin sigortacıyı dava tarihinden önce temerrüde düşürdüğü kanıtlanamaz ise sigortacının faiz yükümlülüğü dava tarihinden itibaren başlar.
Hal böyle olunca, davacıların dava tarihinden önce davalı ... A.Ş.'ye kazayı ihbar edip etmedikleri ve hasar dosyası açılıp açılmadığı araştırılarak, tespiti halinde bu tarihten itibaren sigorta şirketinin temerrüte düştüğü kabul edilerek faiz ......letilmeye başlanması; aksi halde ise davalı ... şirketi açısından faizin başlangıç tarihi dava tarihi olarak kabul edilerek, dava tarihinden itibaren ......leyecek faiz ile birlikte sorumlu tutulması gerekirken, yazılı şekilde olay tarihinden itibaren ......leyecek faiz ile sorumlu tutulması hatalı olmuştur.
4- Mahkemece; 487.976,32 TL maddi ......ın davalılar Antalya Pegas Otelcilik Ltd. Şti., davalı Sergen Tur. Ltd. Şti., davalı ... mirasçıları ve ... A.Ş.'den (Sigorta şirketinden poliçe limitleri dahilinde) kaza tarihi olan 25.05.2010 tarihinden itibaren ......leyecek yasal faiziyle birlikte müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacı eş ...'e ödenmesine karar verildiği anlaşılmaktadır.
Dosyanın incelenmesinden; müteveffanın 19.11.2009 tarihinde eşi aleyhine şiddetli geçimsizlik iddiası ile Antalya 3. Aile Mahkemesi'nin 2009/1017 Esas sayılı davası üzerinden boşanma davası açtığı, eşi ...'in cevap dilekçesi ile birlikte açtığı karşı dava ile boşanma talebinin olduğu ve maddi ile manevi ...... isteminde bulunduğu, 08.06.2010 tarihinde davacı eşin Mahkemeye başvurarak eşinin vefat ettiği, davanın konusuz kaldığını bildirdiği, bu şekilde davanın açılmamış sayılmasına karar (2010/999 Karar) verildiği anlaşılmaktadır.
Karar tarihinde yürürlükte bulunan 6098 sayılı ......lar Kanunu'nun 50. maddesinde; “Zarar gören, zararını ve zarar verenin kusurunu ispat yükü altındadır. Uğranılan zararın miktarı tam olarak ispat edilemiyorsa hâkim, olayların olağan akışını ve zarar görenin aldığı önlemleri göz önünde tutarak, zararın miktarını hakkaniyete uygun olarak belirler.” düzenlemesine yer verilm......tir. Ancak Hâkime, ......ın kapsamı ve ödenme biçimini tespit ederken durumun gereğini ve özellikle kusurun ağırlığını göz önüne alma görevi verilm......tir. ......lar Kanunu'nun 52.maddesinde ise; “Zarar gören, zararı doğuran fiile razı olmuş veya zararın doğmasında ya da artmasında etkili olmuş yahut ...... yükümlüsünün durumunu ağırlaştırmış ise hâkim, ......ı indirebilir veya tamamen kaldırabilir. Zarara hafif kusuruyla sebep olan ...... yükümlüsü, ......ı ödediğinde yoksulluğa düşecek olur ve hakkaniyet de gerektirirse hâkim, ......ı indirebilir.” düzenlemesi yer almıştır.
Hakkaniyet, bazı şartların ve çözümlerin önceden kesinlikle saptanmasının doğuracağı düşünülen sakıncalarını ortadan kaldırmak için hukuk kurallarının esnek veya eksik bırakıldığı hallerde etkisini gösteren ve belli somut olayların özelliklerine uygun karar verilmesini emreden kurallar bütünü olarak tanımlanmakta olup, eski ...... Kanunu'nun 43.maddesinde, yeni ......lar Kanunu'nun ise 51 ve 52. maddelerinde yer edinm......tir. Bu şekilde Hâkimin, ...... miktarını ve şeklini belirlerken durumun gereğini göz önünde tutması gerektiği düzenlemeler içine alınmıştır.
Somut olaya gelince; ...... kazasının gerçekleşmesinden önce müteveffa eş tarafından açılan boşanma davasına karşı dava olarak davacı eşin de boşanma davası açtığı gözetildiğinde, ......lar Kanunu'nun 50. ve 51. Maddeleri uyarınca, somut olayın özelliğine göre davacı eş yararına hükmedilen maddi ...... yönünden hakkaniyete uygun makul bir indirim yapılması gerekirken yazılı şekilde hüküm kurması isabetsizdir.
Bu durumda; Mahkemece, hakkaniyet öğesinin kapsam belirlemede dikkate alınmamış olması sebebi ile davacı eş lehine hesaplanan ......tan karar tarihinde yürürlükte bulunan ......lar Kanunu'nun 51.maddesi (BK. m. 43) gereğince davalılar yararına uygun miktarda hakkaniyet indirimi yapılmak üzere kararın bozulması gerekm......tir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular nazara alınmaksızın yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, temyiz eden taraf vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz edenlere iadesine, 06.12.2018 gününde oy birliğiyle karar verildi.