21. Hukuk Dairesi 2016/20152 E. , 2018/4169 K.

[İctihat]

21. Hukuk Dairesi 2016/20152 E. , 2018/4169 K.

'İçtihat Metni'
MAHKEMESİ : ...... Mahkemesi

Davacı, ...... sonucu ölümünden doğan maddi ve manevi......n ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün taraf vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okundu, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar verildi.

K A R A R

1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere, hükmün dayandığı gerektirici nedenlerle temyiz kapsam ve nedenlerine göre; davalıların tüm, davacının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddine,
2-Dava, sigortalının ...... sonucunda vefatı nedeniyle annesinin maddi ve manevi zararlarının giderilmesi istemine ilişkindir.
Mahkemece, ...... edilen maddi tazminat bölümünün zamanaşımı nedeniyle reddine, 5.000,00 TL maddi, 4.000,00 TL manevi......n davalılardan tahsiline karar verilmiştir.
Dosya kapsamından, ...... tarihinin 15/01/2004, ...... tarihinin ise 29/08/2014 tarihi olduğu, ......nın meydana gelişinde ...... sigortalının %35, davalı şirketin %40, ...... davalı ...'un ise %25 oranında kusurlu oldukları anlaşılmaktadır.
3-Mülga 818 sayılı ...... Kanunu'nun 125-140. maddeleri ile 6098 sayılı Türk ...... Kanunu'nun 146-161. maddeleri arasında düzenlenen zamanaşımı hakkın ileri sürülmesini engelleyici niteliktedir. Alacak hakkı alacaklı tarafından, yasanın öngördüğü süre ve koşullar içinde talep edilmediğinde etkin bir hukuki himayeden, başka bir deyişle, dava yoluyla elde edilebilme olanağından yoksun bırakılmaktadır. Zamanaşımına uğrayan alacağın tahsili hususunda ...... kendi gücünü kullanmaktan vazgeçmekte, böylece söz konusu alacağın ödenip ödenmemesi keyfiyeti borçlunun iradesine bırakılmaktadır. Şu halde zamanaşımına uğrayan alacak ortadan kalkmamakla beraber, artık eksik bir borç haline gelmektedir. Ancak belirtmek gerekir ki, alacağın salt zamanaşımına uğramış olması, onun eksik bir borca dönüşmesi için yeterli olmayıp bunun için borçlunun, kendisine karşı açılmış olan alacak davasında alacaklıya yönelik bir def'ide bulunması gerekir.
Yargıtay’ın istikrar ......nmış uygulamalarına ve doktrine göre, zamanaşımı hukuki niteliği itibariyle, maddi hukuktan kaynaklanan bir def'i olup; usul hukuku anlamında ise, bir savunma aracıdır.
İş mahkemelerinde sözlü yargılama usulü uygulanmakta iken 6100 sayılı HMK’nın 447. maddesi ile diğer kanunların sözlü yahut seri yargılama usulüne atıf yaptığı hallerde bu Kanunun basit yargılama usulü ile ilgili hükümlerinin uygulanacağının düzenlenmesi karşısında iş mahkemelerinde artık basit yargılama usulü uygulanmaktadır. Basit yargılama usulü HMK’nın 316 vd. maddelerinde düzenlenmiş olup yasanın 322. maddesinde de basit yargılama usulü ile ilgili hüküm bulunmayan hallerde yazılı yargılama usulüne ilişkin hükümlerin uygulanacağı belirtilmiştir.
Buna göre;
Dilekçelerin verilmesi başlıklı 317. maddesi uyarınca “Dava açılması ve davaya cevap verilmesi dilekçe ile olur.
Cevap süresi, dava dilekçesinin davalıya tebliğinden itibaren iki haftadır. Ancak mahkeme durum ve koşullara göre cevap dilekçesinin bu süre içinde hazırlanmasının çok zor yahut imkansız olduğu durumlarda, yine bu süre zarfında mahkemeye başvuran davalıya, bir defaya mahsus ve iki haftayı geçmemek üzere ek bir süre verebilir. Ek cevap süresi talebi hakkında verilen karar taraflara derhal bildirilir.”
İddia ve savunmanın genişletilmesi veya değiştirilmesi yasağı başlıklı 319. maddesine göre de, “İddianın genişletilmesi veya değiştirilmesi yasağı dava açılmasıyla; savunmanın genişletilmesi veya değiştirilmesi yasağı cevap dilekçesinin mahkemeye verilmesiyle başlar.”
Dava konusunun ...... yoluyla arttırılması durumunda, 1086 sayılı HUMK hükümlerinin uygulandığı dönemde, ...... dilekçesinin tebliğini izleyen ilk oturuma kadar ya da ilk oturumda zamanaşımı defi ileri sürülebilirken, 6100 sayılı HMK'nın yürürlüğe girdiği 01.10.2011 tarihinden sonra, 317/2 ve 319. maddeler uyarınca, ...... dilekçesinin davalı tarafa tebliği üzerine davalının iki haftalık süre içinde ......a karşı zamanaşımı definde bulunulabileceği kabul edilmelidir.
1086 sayılı HUMK yürürlükte iken süre geçtikten sonra ileri sürülen zamanaşımı define davacı taraf süre yönünden hemen ve açıkça karşı çıkmamışsa zamanaşımı defi geçerli sayılmakta iken, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun uygulandığı dönemde süre geçtikten sonra yapılan zamanaşımı definin geçerli sayılabilmesi için davacının açıkça muvafakat etmesi gerekir. Başka bir anlatımla 01.10.2011 tarihinden sonraki uygulamalar bakımından süre geçtikten sonra ileri sürülen zamanaşımı define davacı taraf muvafakat etmez ise zamanaşımı defi dikkate alınmaz.
Somut olayda, mahkemece davalı şirket vekiline 04/03/2015 tarihli celsede davanın esası ve ......a karşı beyanda bulunmak üzere süre verilmesine karşın davalı şirket adına zamanaşımı definin süresinden sonra 06/04/2016 tarihinde ileri sürüldüğü, davacı tarafından, süresinden sonra ileri sürülen bu zamanaşımı define karşı açıkça muvafakat edilmediği anlaşıldığından davalı şirket açısından ...... edilen kısmın zamanaşımı nedeniyle reddine karar verilmesi hatalı olmuştur.
4-Gerek mülga BK’nun 47 ve gerekse yürürlükteki 6098 sayılı TBK’nun 56. maddesinde ...... bir kimsenin bedensel bütünlüğünün zedelenmesi durumunda, olayın özelliklerini göz önünde tutarak, ölenin yakınlarına da...... olarak uygun bir miktar paranın ödenmesine karar verebileceği öngörülmüştür. ...... manevi zarar adı ile ölenin yakınlarına verilmesine karar vereceği para tutarı adalete uygun olmalıdır. Hükmedilecek bu para, zarara uğrayanda manevi huzuru doğurmayı gerçekleştirecek tazminata benzer bir fonksiyonu olan özgün bir nitelik taşır. Bir ...... olmadığı gibi, mamelek hukukuna ilişkin zararın karşılanmasını da amaç edinmemiştir. O halde, bu......n sınırı onun amacına göre belirlenmelidir. Takdir edilecek miktar, mevcut halde elde edilmek istenilen tatmin duygusunun etkisine ulaşmak için gerekli olan kadar olmalıdır. 26.06.1966 günlü ve 7/7 sayılı Yargıtay...... Kararı’nın gerekçesinde takdir olunacak manevi......n tutarını etkileyecek özel hal ve şartlar da açıkça gösterilmiştir. Bunlar her olaya göre değişebileceğinden hakim bu konuda takdir hakkını kullanırken ona etkili olan nedenleri de karar yerinde objektif ölçülere göre isabetli bir biçimde göstermelidir.
Manevi......n tutarını belirleme görevi ...... takdirine bırakılmış ise de hükmedilen tutarın uğranılan manevi zararla orantılı, duyulan üzüntüyü hafifletici olması gerekir.
...... bu takdir hakkını kullanırken, ülkenin ekonomik koşulları tarafların...... durumları paranın satın alma gücü, tarafların kusur durumu olayın ağırlığı olay tarihi gibi özellikleri göz önünde tutması, bunun yanında olayın işverenin işçi sağlığı ve güvenliği önlemlerini yeterince alınmamasından kaynaklandığı da gözetilerek gelişen hukuktaki yaklaşıma da uygun olarak tatmin duygusu yanında caydırıcılık uyandıran oranda ...... takdir edilmesi gerektiği açıkça ortadadır. ( HGK 23.6.2004, 13/291-370)
Bu ilkeler gözetildiğinde, davacı yararına hükmedilen 4.000,00 TL...... azdır.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular nazara alınmaksızın yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davacının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ:Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden taraflardan davacıya iadesine, aşağıda yazılı temyiz harcının temyiz eden taraflardan davalılara yükletilmesine, 24/04/2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.