21. Hukuk Dairesi 2016/17353 E. , 2018/3836 K.

[İctihat]

21. Hukuk Dairesi 2016/17353 E. , 2018/3836 K.

'İçtihat Metni'
MAHKEMESİ : ......... Mahkemesi

Davacı, davalılardan işverene ait işyerinde geçen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra düzenlenen raporla dosyadaki ...... okundu, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar verildi.

K A R A R

Dava, davacının 1996 yılı ...... ayından 30.12.2007 tarihine kadar davalı işverene ait iş yerinde geçen ve Kuruma bildirilmeyen ...... çalışmalarının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kabulüne,davacının davalı ............ Tic.Ltd.Şti.ye ait işyerinde 01.01.1996 yılından 30.12.2007 tarihine kadar asgari ücretle çalıştığının tespitine karar verilmiştir.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa'nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa'nın 86/9. maddeleri bu tip hizmet tespiti davaları için özel bir ispat yöntemi öngörmemiş ise de, davanın niteliği kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay'ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir.
Bu tür davalarda öncelikle davacının çalışmasına ilişkin belgelerin işveren tarafından verilip verilmediği yöntemince araştırılmalıdır. Bu koşul oluşmuşsa işyerinin gerçekten var olup olmadığı kanun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlenmeli daha sonra çalışma olgusunun varlığı özel bir duyarlılıkla araştırılmalıdır.
Çalışma olgusu her türlü delille ispat edilebilirse de çalışmanın konusu niteliği başlangıç ve bitiş tarihleri hususlarında tanık sözleri değerlendirilmeli, dinlenen tanıkların davacı ile aynı dönemlerde işyerinde çalışmış ve işverenin ...... kayıtlara geçmiş ...... tanıkları yada komşu işverenlerin aynı nitelikte işi yapan ve ......larına ...... kayıtlarına geçmiş çalışanlardan seçilmesine özen gösterilmelidir. Bu tanıkların ifadeleri ile çalışma olgusu hiçbir kuşku ve duraksamaya yer vermeyecek şekilde belirlenmelidir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 16.9.1999 gün 1999/21-510-527, 30.6.1999 gün 1999/21-549-555- 3.11.2004 gün 2004/21- 480-579 sayılı kararları da bu doğrultudadır.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; davalı işyerinden davacı adına Kuruma bildirilen çalışma bulunmadığı,uyuşmazlık konusu dönem ......larının dosyada olduğu, tüp alım satımı işi mahiyeti ile 10.05.1995 tarihinde kanun kapsamına alınan davalı işyerinde ...... olarak çalıştığını beyan eden davacının sürücü belgesini 12.11.2001 tarihinde aldığı,davacının ...... süresinin araştırılmadığı ve hüküm bölümünde dışlanmadığı,bir kısım tanıkların davacının 1996 yılından beri sürekli çalıştığını beyan etmesine rağmen,bir kısmının davacının çalışmasının sürekli ve düzenli olmadığını belirttiği, dönem ......sunda uyuşmazlık konusu dönemde çalışması bulunan ...... tanıklarının ve komşu iş yerlerinin kayıtlı çalışanları ile işverenlerinin tespit edilerek dinlenmediği buna göre, mahkemece karar altına alınan şekilde çalışmanın kanıtlanamadığı anlaşılmaktadır.
Yapılacak iş,davacının sürücü belgesini 12.11.2001 tarihinde aldığı sabit olduğundan bu tarihten önce çalışmasının tespitine karar verilemeyeceğini göz önünde bulundurarak,davalı işveren adına kayıtlı araçlarda davacı adına kesilmiş ...... cezası olup olmadığını araştırmak,davacının askere sevk ve terhis tarihlerini ilgili ...... şubesinden sorarak,buna göre ...... dönüşü çalışmasının ne zaman başladığını tanık beyanları ile saptamak, ihtilaflı döneme ilişkin dönem ......larında kayıtlı ve tarafsız tanıklar saptanarak bunların bilgilerine başvurmak, bordolarda adı geçen kişilerin adreslerinin tespit edilememesi veya beyanları ile yetinilmediği takdirde, ............... ..................odası aracılığı ve muhtarlık marifetiyle işyerine o tarihte komşu olan diğer işyerlerinde uyuşmazlık konusu dönemde çalıştığı tespit edilen kayıtlı komşu işyeri çalışanları; yoksa işyeri sahipleri araştırılıp tespit edilerek çalışmanın niteliği ile gerçek bir çalışma olup olmadığı yönünde yöntemince beyanlarını almak ve gerçek çalışma olgusunu somut ve inandırıcı bilgilere dayalı şekilde ortaya koyduktan sonra sonucuna göre karar vermekten ibarettir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalıların bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden davalılardan .... 'ye iadesine 16/04/2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.