21. Hukuk Dairesi 2016/7360 E. , 2018/1701 K.

[İctihat]

21. Hukuk Dairesi 2016/7360 E. , 2018/1701 K.

'İçtihat Metni'
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi

Davacı, davalılardan işverene ait işyerinde geçen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okundu, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar verildi.
K A R A R
Dava, davacının davalı işyeri nezdinde 01/01/1998-01/06/2013 tarihleri arasında tarihleri arasında geçen hizmetlerinin tespitini istemiştir.
Mahkemece, davanın kabulü ile “davacının davalı ...'ya ait ... sicil numaralı işyerinde hizmet akdine dayalı ve asgari ücretli olarak 01.01.1998 - 14.08.1995 tarihleri arasında 584 gün, 01.03.2001 - 10.07.2006 tarihleri arasında 1930 gün, 04.10.2006 - 30.11.2006 tarihleri arasında 57 gün süreyle çalışmış olduğunun tespitine karar verilmiştir.
Uyuşmazlık, somut olayda sigortalı hizmet sürelerinin tespitine yönelik Mahkemece yapılan inceleme ve araştırmanın hükmün kurulmasında yeterli olup olmadığı noktasında toplanmaktadır.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa'nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa'nın 86/9. maddeleri bu tip hizmet tespiti davaları için özel bir ispat yöntemi öngörmemiş ise de, davanın niteliği kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay'ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir.
Bu tür davalarda, öncelikle davacının çalışmasına ilişkin belgelerin işveren tarafından verilip verilmediği yöntemince araştırılmalıdır. Bu koşul oluşmuşsa işyerinin gerçekten var olup olmadığı, kanun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlenmeli daha sonra çalışma olgusunun varlığı özel bir duyarlılıkla araştırılmalıdır. Çalışma olusu her türlü delille ispat kazanabilirse de çalışmanın konusu niteliği başlangıç ve bitiş tarihleri hususlarında tanık sözleri değerlendirilmeli, dinlenen tanıkların davacı ile aynı dönemlerde işyerinde çalışmış ve işverenin resmi kayıtlara geçmiş bordro tanıkları ya da komşu işverenlerin aynı nitelikte işi yapan ve bordrolarına resmi kayıtlarına geçmiş çalışanlardan seçilmesine özen gösterilmelidir. Bu tanıkların ifadeleri ile çalışma olgusu hiçbir kuşku ve duraksamaya yer vermeyecek şekilde belirlenmelidir.Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 16.9.1999 gün 1999/21-510-527, 30.6.1999 gün 1999/21-549-555- 3.11.2004 gün 2004/21- 480-579 sayılı kararları da bu doğrultudadır.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; 11.07.2006, 01.10.2007, 01.12.2006 tarihli davacı adına davalı işyerince düzenlenmiş işe giriş bildirgelerinin Kurum kayıtlarına intikal ettiği, davacı adına 11/7/2006 – 3/10/2006 tarihleri arasında davalıya ait 1007172 sicil sayılı işyerince, 01/12/2006 -30/9/2007 tarihleri arasında davalıya ait ... sicil sayılı işyerince, 01/10/2007 – 24/6/2013 tarihleri arasında davalıya ait 1009140 sicil sayılı işyerince Kurum’a 30 gün üzerinden, kesintili olarak hizmet bildiriminde bulunulduğu, davacının 22.08.1999-22.02.2001 tarihleri arasında askerlik görevini yerine getirdiği, 01.01.1977 tarihinden itibaren ... sicil sayılı davalı işyerinin Kanun kapsamında olduğu, işyerinin 10.02.1976 tarihinden itibaren düz cam toptan ticari faaliyetinden dolayı vergi kaydının bulunduğu, 2006/02-2014/1 dönem bordrolarının getirtildiği, yapılan zabıta araştırması ile davalı işyerine komşu işyeri çalışanlarının tutanağa bağlanmak suretiyle Mahkeme’ye bildirildiği, alınan bilirkişi raporunun dosyaya sunulduğu, duruşmalarda bir kısmı davalı işyerinin bordrolu çalışanı olan davacı ve davalı tanıkların dinlenildiği anlaşılmaktadır.
Somut olayda, duruşmalarda dinlenilen tanıkların ihtilaf konusu dönemin tamamında davalı işyerinin kayıtlı çalışanı oldukları denetlenemediğinden dinlenilen tanıkların Yargıtay'ın aradığı nitelikte tanıklardan olmadığı ve Mahkemece davacının çalışma olgusunu yeterli ve gerekli bir araştırmayla hiç bir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde tespit edilemediği anlaşılmaktadır.
Yapılacak iş, davalı işyerine ait ... s.s. no lu işyerine ait ihtilaf konusu dönem bordrolarını getirtmek, gerek bu sicil no lu işyerinden gerek ise diğer sicil no lu işyerlerinden ihtilaf konusu tüm dönemde çalışma kaydı bulunan davalı işyeri çalışanlarının re'sen tespit edilerek tanık olarak beyanlarına başvurmak, tanıkların beyanları ile yetinilmemesi, adreslerine ulaşılamaması veya dönem bordrolarının Kurum'a verilmemiş olması halinde ... Kurumu, zabıta, maliye, meslek odası aracılığı ve muhtarlık marifetiyle işyerine o tarihte komşu olan diğer işyerlerinde uyuşmazlık konusu dönemde çalıştığı tespit edilen kayıtlı komşu işyeri çalışanları; yoksa işyeri sahipleri araştırılıp tespit edilerek çalışmanın niteliği ile gerçek bir çalışma olup olmadığı yönünde yöntemince beyanlarına başvurmak ve Mahkemece toplanan tüm delilleri birlikte değerlendirmek suretiyle sonucuna göre bir karar vermekten ibarettir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı Kurum ve davalı işyeri vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ:Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalılardan ...'e iadesine, 22.02.2018 gününde oybirliği ile karar verildi.