22. Hukuk Dairesi 2017/14552 E. , 2018/21755 K.

[İctihat]

22. Hukuk Dairesi 2017/14552 E. , 2018/21755 K.

'İçtihat Metni'


MAHKEMESİ :Asliye Hukuk(...) Mahkemesi

DAVA TÜRÜ : ALACAK

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davacı ve davalı ... vekili tarafından istenilmekle, temyiz talebinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı vekili, müvekkilinin ... sözleşmesinin davalılar tarafından haklı sebep olmadan feshedildiğini ileri sürerek kıdem ve ihbar tazminatı ile bir kısım işçilik alacaklarının davalılardan tahsilini talep etmiştir.
Davalı ... - ... ... Üretim A.Ş. vekili, ihale makamı konumunda bulunduklarını belirterek davanın husumet ve esas yönünden reddi gerektiğini savunmuştur.
Davalı ... İnşaat ve Sanayi A.Ş. vekili, davacının fesih bildirim tebligatında tazminatlı olarak ... akdinin feshedileceğinin bildirildiğini, davacının da bunu imzalayarak kıdem ve ihbar tazminatının ödendiğini kabul ettiğini belirterek davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, toplanan deliller ve bilirkişi raporu doğrultusunda, davalı ... - ... ... Üretim A.Ş.'nin ihale makamı olduğu kabul edilerek son üç aylık dönem içerisinde ödenmeyen ücret alacağının tüm davalılardan, diğer alacakların davalılar ... İnşaat ve Sanayi AŞ -G....... M.B.H ortak girişiminden müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmiştir.
Karar, süresi içerisinde davacı ve davalı ... - ... ... Üretim A.Ş. tarafından temyiz edilmiştir.
Taraflar arasında öncelikle çözümlenmesi gereken uyuşmazlık davalı ... - ... ... Üretim A.Ş. ile diğer davalılar arasında asıl işveren - alt işveren ilişkisi kurulup kurulmadığı, anahtar teslimi ile ... verilip vermediği konusundadır.
4857 sayılı ... Kanunu'nun 2/6 maddesi uyarınca, “Bir işverenden, işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerinde veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde ... alan ve bu ... için görevlendirdiği işçilerini sadece bu işyerinde aldığı işte çalıştıran diğer işveren ile ... aldığı işveren arasında kurulan ilişkiye asıl işveren - alt işveren ilişkisi denir.
Alt işverene verilen ..., işyerinde mal veya hizmet üretiminin yardımcı işlerinden olmalıdır. Asıl işin bölünerek alt işverene verilmesi durumunda ise, verilen ... işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren bir ... olmalıdır.
Asıl işveren - alt işveren ilişkisinin gerçekleşmesi için, asıl işverenin mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işi yada asıl işin bir bölümünü alt işverene vermesi gerekir. Verilen ..., mal veya hizmet üretimine ilişkin olmayan bir ... ise, bu tür bir ilişki doğmaz.
Alt işveren - asıl işveren arasındaki ilişki, niteliğine göre, eser, taşıma, kira gibi sözleşmelere dayanır. Alt işveren üstlendiği işi sözleşme koşulları doğrultusunda, ama kendi adına ve bağımsız bir biçimde yürütür. Çalıştırdığı işçilerle kendi adına ... sözleşmesi yapar; gerekli talimatları verir; işçilere ücretlerini kendisi öder; ücret bordrolarını düzenler; ... primlerini yatırır.
Öncelikle asıl ..., yardımcı ... ve anahtar teslimi ... kavramları üzerinde durmak gerekir.
Asıl ..., mal ve hizmet üretiminin esasını oluşturan iştir ve bu ... doğrudan üretim organizasyonu içinde yer alır ve üretimin zorunlu unsurdur. Asıl işverenin faaliyet alanına göre belirlenir.
Yardımcı ..., işyerinde yürütülen mal veya hizmet üretimine ilişkin olmakla beraber, doğrudan üretim organizasyonu içerisinde yer almayan, üretimin zorunlu bir unsuru olmayan, ancak asıl ... devam ettikçe devam eden ve asıl işe bağımlı olan iştir. Anahtar teslimi işten bahsedilmesi için;
Alt işverenin asıl işverenden aldığı işin, Asıl işverenin sigortalı çalıştırdığı işe göre ayrı ve bağımsız bir nitelik taşıması, İşyerindeki üretimle ilgisinin olmaması veya asıl işin tamamlayıcısı niteliğinde bulunmaması, verilen işin asıl ... yada yardımcı ... niteliğinde olmayıp, başkaca bağımsız bir ... olması gerekir.
Burada önemli olan asıl işverene ait “...” kavramının hangi ... olduğudur. Asıl işverene ait olan ve alt işverenin yapacağı ..., asıl işverenin ürettiği mal ve hizmet süreci içinde veya tamamlayıcı olmalıdır.
İşin bir bölümünde işçi çalıştırmayan, işin tamamını anahtar teslimi ve ihale yolu ile başkasına devreden ve işten elini çeken kişi asıl işveren olarak nitelendirilemez.
Görüldüğü gibi anahtar teslimi işte, işverenin asıl faaliyet alanı olan mal ve üretim alanı dışında bir yapım işi söz konusudur.
Bu anlamda asıl işverenin faaliyet alanı olmadığı ve devamlılık göstermediği sürece anahtar teslimi sureti ile verilen yapım ve inşaat işleri, mal ve hizmet üretimine ilişkin işler olarak kabul edilemez. Zira bir kişinin faaliyet alanı yapım ve inşaat işi ise bu zaten asıl ... kapsamında değerlendirilir. Asıl ... için ise mal ve hizmet üretim unsuru aranmaz.
Temin edilen ticaret sicil kayıtlarına göre, ... - ... ... Üretim A.Ş.'nin temel amacı, üretim tesis ve entegre tesisleri kurarak şirket ortakları olan otoprodüktör grubu şirketlerin ihtiyacı olan ... ve ısıyı üretmektir.
28/03/2008 tarihli tadil metninde çalışma konusu, şirket ... üretim tesisi kurulması, işletmeye alınması, kiralanması, ... üretimi üretilen ... enerjisinin ve/veya kapasitesinin müşterilerarası satışı olarak belirtilmiştir.
... İnşaat ve Sanayi A.Ş.'nin faaliyet konusu ve yurt içi ve dışında hertürlü resmi ve özel inşaat, imalat tesisat ve montaj taahhütleri, şirketin ve üçüncü kişilerin maliki bulunduğu gayrimenkuller üzerinde hertürlü inşaat yapımı satımı işletilmesi vs olarak belirtilmiştir.
... - ... ... Üretim A.Ş. ile ... İnşaat ve Sanayi A.Ş. - G. ... M.B.H ortak girişimi arasında, 31/10/2011 tarihinde ... Regülatörü ve Hidroelektrik Santrali Projesi İnşaat ve Hidromekanik işlerinin yapılması konusunda anlaşma imzalanmıştır.
Dosya içeriğine göre, davacının ... Regülatörü ve ... Tesisleri inşaatında kamyon şoförü olarak çalıştığı anlaşılmaktadır. Mahkemece, ... - ... ... Üretim A.Ş.'nin ihale makamı olduğu kabul edilerek hüküm kurulmuştur. Ancak davalılar arasındaki ilişkinin açıklığa kavuşturulması konusunda yapılan araştırma ve inceleme hüküm kurmaya yeterli bulunmamaktadır.
İhale konusu işin, ... - ... ... Üretim A.Ş.'nin faaliyet alanına ilişkin asıl veya yardımcı ... kapsamında değerlendirilip değerlendirilmeyeceği ve işin tamamının anahtar teslimi ile verilip verilmediği, dosya kapsamında eksik olan davalılar arasındaki hizmet alım sözleşmeleri, tüm ihale dokümanları, davalıların faaliyet alanlarını ve iştigal konularını gösterir ... tescil bilgileri ve ayrıca 3 davalı şirketin de şirket ana sözleşme örnekleri getirtilerek incelendikten sonra bir karar verilmesi gerekirken taraflar arasındaki ilişkinin niteliğine yönelik yeterli gerekçe oluşturulmadan sonuca gidilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ : Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebeple BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine 10/10/2018 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.