22. Hukuk Dairesi 2018/8766 E. , 2018/17013 K.

[İctihat]

22. Hukuk Dairesi 2018/8766 E. , 2018/17013 K.

'İçtihat Metni'
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmekle, temyiz talebinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, davalı tarafça aleyhine ... 5. İş Mahkemesine açılan yevmiye tespit davası ile davalıya fazla ödemede bulunulduğunun tespit edildiğini ve yapılan ödemenin faizi ile birlikte iadesini talep etmiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili, davanın haksız olduğunu, ayrıca zamanaşımı süresinin dolduğunu, açılan davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, 27.12.2016 tarihli bozma ilamına uyulmasına karar verilmiş, yapılan yargılama sonunda davanın reddine karar verilmiştir.
Temyiz:
Karar, davacı vekilince temyiz etmiştir.
Gerekçe:
Bilindiği üzere; 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununda (keza mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununda) 'usuli kazanılmış hak' kavramına ilişkin açık bir hüküm bulunmamaktadır. Bu kurum, davaların uzamasını önlemek, hukuki alanda istikrar sağlamak ve kararlara karşı genel güvenin sarsılmasını önlemek amacıyla Yargıtay uygulamaları ile geliştirilmiş, öğretide kabul görmüş ve usul hukukunun vazgeçilmez, ana ilkelerinden biri haline gelmiştir. Anlam itibariyle, bir davada, mahkemenin ya da tarafların yapmış olduğu bir usul işlemi ile taraflardan biri lehine doğmuş ve kendisine uyulması zorunlu olan hakkı ifade etmektedir.
Mahkemenin, Yargıtayın bozma kararına uyması ile bozma kararı lehine olan taraf yararına bir usuli kazanılmış hak doğabileceği gibi, bazı konuların bozma kararı kapsamı dışında kalması yolu ile de usuli kazanılmış hak gerçekleşebilir. (Yargıtay İBK 9.5.1960 tarih 21/9, RG. 28.6.1960-10537) Hükmün bir kısmının bozma kapsamı dışında bırakılmasının amacı bu kısımların doğru olduğunu belirlemek, bozmanın sınırlarını çizmek ve bu şekilde usulü kazanılmış hakları oluşturup, korumaktır. Yargıtay tarafından bozulan bir hükmün bozma kararının kapsamı dışında kalmış olan kısımları kesinleşir. Kesinleşmiş bu kısımlar, lehine olan taraf yararına usuli kazanılmış hak oluşturur (04.02.1959 gün ve 13/5 sayılı YİBK).
Kazanılmış haklar hukuk devleti kavramının temelini oluşturan en önemli unsurlardandır. Kazanılmış hakları ortadan kaldırıcı nitelikte sonuçlara ... açan yorumlar Anayasanın 2. maddesinde açıklanan 'Türkiye Cumhuriyeti sosyal bir hukuk devletidir' hükmüne aykırılık oluşturacağı gibi toplumsal kararlılığı, hukuksal güvenceyi ortadan kaldırır, belirsizlik ortamına neden olur ve kabul edilemez.
Usuli kazanılmış hakkın hukuki sonuç doğurabilmesi için; bir davada, ya taraflar ya mahkeme ya da Yargıtay tarafından açık biçimde yapılmış olan ve istisnalar arasında sayılmayan bir usul işlemi ile taraflardan biri lehine doğmuş ve kendisine uyulması zorunlu olan bir hakkın varlığından söz edilebilmesi gerekir.
Somut olayda, Mahkemece Dairemizin bozma ilamına uyulmasına karar verilmesine rağmen bozma kararı doğrultusunda inceleme yapılıp yapılmadığının belirlenmesi gerekmektedir.
Dairemizin 27.12.2016 tarihli bozma ilamı ile yerel mahkeme kararının hesaplamaya ilişkin bozulduğu, Mahkemece 26.09.2017 tarihli celsede bozma ilamına uyulmasına karar verildiği ve devamında dosyanın bilirkişiye verildiği , bilirkişi raporunun ibrazından sonra ise ''davalı işçiye yapılan ödemeyi, davalı bu ücret üzerinden ödenmesi gerektiğini sanarak kabul ettiğinden iyiniyetli olduğunun kabulü gerekir. Davacı işveren ücreti hatalı hesaplasa da kendi hesaplaması ile karşı tarafa güven vermiştir. Dava açıldığında hatalı olarak ödenen miktarın iyiniyetli kabul eden davalı işçinin geri verme anında yedinde kaldığı da belirlenmemiştir. Diğer taraftan hatalı ödemeyi yapan davacı işveren ekonomik ve sosyal açıdan üstün, iyiniyetle zenginleşen işçi ise zayıf konumdadır. Güvenin korunması, hakkaniyet ilkeleri gereği bir borcu ifa etmek düşüncesiyle davacı işveren tarafından ücret ve ikramiye ödemelerinden fazla ödemenin istenmesi doğru değildir' gerekçesiyle davanın tümden reddine karar verildiği anlaşılmaktadır. Yukarıda da belirtildiği üzere, vermiş olduğu bir hüküm Yargıtay tarafından bozulan ve Yargıtayın bu bozma kararına gerek iradi ve gerekse kanuni şekilde uymuş olan yerel mahkeme, bozma kararı doğrultusunda inceleme yapmak ve hüküm kurmak zorundadır. Bozma ilamına uyulduğunda, bozma kararı lehine olan taraf için usuli kazanılmış hak oluşturduğundan, mahkemece bozma gereklerinin yerine getirilerek karar verilmesi zorunludur. Yerel Mahkemece bozmaya uyulmuş, ancak bozma doğrultusunda değerlendirme yapılmaksızın tamamen farklı bir gerekçe ile davanın reddine karar verilmiş ve davacının dava konusu alacağı talep etme hakkının olmadığı değerlendirilmiştir. Oysaki bozma içeriğinden de anlaşılacağı üzere 27.12.2016 tarihli ilamda davacının alacağı talep edebileceği kabulü doğrultusunda hesaplamaya ilişkin bozma sebeplerine yer verilmiştir. Mahkemece hatalı değerlendirme ile kazanılmış hak ilkesi ihlal edilerek karar verilmesi isabetsiz olup yeniden bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı nedenle BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 04.07.2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.