22. Hukuk Dairesi 2018/9279 E. , 2018/16180 K.

[İctihat]

22. Hukuk Dairesi 2018/9279 E. , 2018/16180 K.

'İçtihat Metni'
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi

DAVA TÜRÜ : ALACAK

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle, temyiz talebinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı, fazla çalışma ücreti, resmi ve dini bayramlarda çalışma ücreti ile hafta tatili ücreti alacaklarının davalıdan tahsilini talep etmiştir.
Davalı davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkemece, hükme esas alınan bilirkişi raporu doğrultusunda davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Karar davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-Dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2-Bilindiği üzere; 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununda (keza mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununda) 'usuli kazanılmış hak' kavramına ilişkin açık bir hüküm bulunmamaktadır. Bu kurum, davaların uzamasını önlemek, hukuki alanda istikrar sağlamak ve kararlara karşı genel güvenin sarsılmasını önlemek amacıyla Yargıtay uygulamaları ile geliştirilmiş, öğretide kabul görmüş ve usul hukukunun vazgeçilmez, ana ilkelerinden biri haline gelmiştir. Anlam itibariyle, bir davada, mahkemenin ya da tarafların yapmış olduğu bir usul işlemi ile taraflardan biri lehine doğmuş ve kendisine uyulması zorunlu olan hakkı ifade etmektedir.
Mahkemenin, Yargıtayın bozma kararına uyması ile bozma kararı lehine olan taraf yararına bir usuli kazanılmış hak doğabileceği gibi, bazı konuların bozma kararı kapsamı dışında kalması yolu ile de usuli kazanılmış hak gerçekleşebilir. (Yargıtay İBK 9.5.1960 tarih 21/9, RG. 28.6.1960-10537) Hükmün bir kısmının bozma kapsamı dışında bırakılmasının amacı bu kısımların doğru olduğunu belirlemek, bozmanın sınırlarını çizmek ve bu şekilde usulü kazanılmış hakları oluşturup, korumaktır. Yargıtay tarafından bozulan bir hükmün bozma kararının kapsamı dışında kalmış olan kısımları kesinleşir. Kesinleşmiş bu kısımlar, lehine olan taraf yararına usuli kazanılmış hak oluşturur (04.02.1959 gün ve 13/5 sayılı YİBK).
Kazanılmış haklar hukuk devleti kavramının temelini oluşturan en önemli unsurlardandır. Kazanılmış hakları ortadan kaldırıcı nitelikte sonuçlara yol açan yorumlar Anayasanın 2. maddesinde açıklanan 'Türkiye Cumhuriyeti sosyal bir hukuk devletidir' hükmüne aykırılık oluşturacağı gibi toplumsal kararlılığı, hukuksal güvenceyi ortadan kaldırır, belirsizlik ortamına neden olur ve kabul edilemez.
Usuli kazanılmış hakkın hukuki sonuç doğurabilmesi için; bir davada, ya taraflar ya mahkeme ya da Yargıtay tarafından açık biçimde yapılmış olan ve istisnalar arasında sayılmayan bir usul işlemi ile taraflardan biri lehine doğmuş ve kendisine uyulması zorunlu olan bir hakkın varlığından söz edilebilmesi gerekir.
Dosya içeriğine göre, bozma öncesi hükme esas alınan bilirkişi raporunda fazla çalışma hesabının haftalık çalışma sürelerinin ortalaması alınarak yapıldığı, bozma ilamının bu doğrultuda fazla çalışmanın haftalık yapılması yönünde olduğu ,bozma sonrası alınan bilirkişi raporunda iki haftada bir haftalık 26 saat fazla çalışma yapıldığı kabul edilmiş olup bozma sonrası ise bir hafta 16,25 saat bir hafta 26 saat fazla çalışma yapıldığı kabul edilmiş olup bozma sonrası iki haftalık fazla çalışma süresinin bozma sonrası 42,25 saat olarak belirlendiği bu doğrultuda fazla çalışma alacağının bozma ilamı davalı lehine olmasına karşın bozma sonrası alınan bilirkişi raporunda önceki miktarın iki katı olarak belirlendiği görülmektedir. Mahkemece davalı aleyhine usuli kazanılmış hak ilkesi gözetilmeden daha yüksek bir rakama hak kazanıldığının kabul edilmesi hatalıdır. Esasen ilk bilirkişi raporunda hafta sayısının yarısı kadar belirlenmesi hatalı olmuş ise de bu husus davacı tarafından temyize getirilmemiş ve davalı lehine kazanılmış hak oluşmuştur. Yeniden bilirkişi raporu alınarak, 01.10.2014 tarihli bilirkişi raporunda yer alan hesaplamadaki veriler bakımından ve belirlenecek toplam miktar bakımından davalı lehine oluşan kazanılmış hak gözetilerek alacağın bozma sebebi ile sınırlı olarak yeniden belirlenmesi ve hüküm altına alınması gerekir. Eksik inceleme ile hüküm tesisi hatalı olup bozma sebebidir.
Öte yandan, 17.05.2017 tarihli bozma ilamında hafta tatili ve ulusal bayram genel tatil alacaklarına ilişkin bir bozma sebebi bulunmamasına karşın bu alacakların yeniden hesaplanması ve Mahkemece bu alacaklar yönünden de 05.12.2017 tarihli bilirkişi raporunun kabulü ile hüküm tesisi hatalı olup bu husus da bir başka bozma sebebidir.
Sonuç:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 27.06.2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.