22. Hukuk Dairesi 2018/5739 E. , 2018/15362 K.

[İctihat]

22. Hukuk Dairesi 2018/5739 E. , 2018/15362 K.

'İçtihat Metni'
MAHKEMESİ : ... 9. Hukuk Dairesi


DAVA TÜRÜ : İŞE İADE

İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... 9. İş Mahkemesi

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmekle, temyiz talebinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, müvekkilinin davalı işverene ait işyerinde özel güvenlik görevlisi olarak çalıştığını ve iş sözleşmesinin haklı ve geçerli bir sebep olmadan işverence feshedildiğini ileri sürerek, feshin geçersizliğine ve işe iadesine karar verilmesini, işe başlatılmama halinde ödenmesi gereken tazminat ile boşta geçen süre ücret ve diğer haklarının belirlenmesini istemiştir.
Davalılar Cevabının Özeti:
Davalı şirket vekili, davacının iş sözleşmesinin nöbet sırasında uyuduğunun tespit edildiğini, iş sözleşmesinin 4857 sayılı İş Kanunu’nun 25. maddesinin (II). fıkrasının ( e), (h) ve (ı) bentleri gereğince haklı sebeple feshedildiğini savunarak, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel Müdürlüğü vekili, müvekkili idare ile hizmet alım ihalesini alan firmalar arasında asıl işveren alt işveren ilişkisinin mevcut olmadığını, bu nedenle davanın husumet yönünden reddi gerektiğini savunmuştur.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti:
Mahkemece, İşyeri Disiplin Yönetmeliğine göre böyle durumlar için uyarı ve kınama cezasının öngörüldüğü, bu cezadan sonra da iş sözleşmesine, İş Hukuku Mevzuatına, disiplin yönetmeliğine, mesleki ahlaka aykırı hareketlerin devam etmesi halinde feshe başvurulacağı düzenlenmiş olup, davacının sayılanlara aykırı davranışı bulunmadığı anlaşıldığından feshin geçersiz olduğuna ve davanın kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararına karşı her iki davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesi Kararının Özeti:
Bölge Adliye Mahkemesince, feshin haklı sebebe dayandığı gerekçesiyle, istinaf başvurusunun kabulüne karar verilmiş, ilk derecesi mahkemesinin kararı kaldırılarak davanın reddine dair hüküm kurulmuştur.
Temyiz Başvurusu:
Kararı davacı vekili temyiz etmiştir.
Gerekçe:
Davacının iş sözleşmesinin, işverence haklı sebeple feshedilip feshedilmediği noktasında taraflar arasında uyuşmazlık söz konusu olup, kanuni dayanak 4857 sayılı Kanun’un 25. ve devamı maddeleridir.
Davalı işveren feshin dayanağı olarak 4857 sayılı İş Kanunu'nun 25. maddesinin II. fıkrasının ( e) , (h) ve (ı) bentlerini göstermiştir.
4857 sayılı İş Kanunu'nun 25. maddesinin II. fıkrasında, ahlâk ve iyi niyet kurallarına uymayan haller sıralanmış ve belirtilen durumlarla benzerlerinin varlığı halinde, işverenin iş sözleşmesini haklı fesih imkânının olduğu açıklanmıştır. Bu düzenlemenin (e) bendinde, 'işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması'; (h) bendinde, 'işçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi'; (ı) bendinde, 'işçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücreti tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması' hallerinin işverene haklı fesih imkânı verdiği ifade edilmiştir.
İşçinin doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışları, sadakat borcuna aykırı davranışların özel bir görünümüdür. Hangi davranışların sadakat borcuna aykırı olduğunu önceden belirlemek mümkün değildir. Sadakat borcuna aykırılığın belirlenmesinde, işçinin işyerindeki konumu, işi, işyerinin özellikleri, iş yaşamanın gerekleri ve hatta çevrenin gelenekleri gibi objektif kriterlerden hareketle davranışın işverenin güvenini sarsıcı nitelikte olup olmadığı değerlendirilmelidir (Mollamahmutoğlu/Astarlı/Baysal, İş Hukuku, 2014, s. 846). İşçinin hatırlatıldığı halde, yapmakla ödevli bulunduğu görevlerini yapmamakta ısrar etmesi davranışının haklı fesih sebebi olarak değerlendirilmesi için, işçinin başta iş sözleşmesi olmak üzere, mevzuat, toplu iş sözleşmesi ve hatta örf adetin kendisine yüklemiş olduğu kurallar da dahil olmak üzere üstlendiği ödev ve görevleri, hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi gerekir. Burada hatırlatmanın şekli önemli olmamakla birlikte, mutlaka işçiyi ifaya yönlendiren bir hatırlatmanın varlığı aranmalıdır.
25. maddenin II. Fıkrasının (ı) bendindeki, işçinin kusuru ile işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işverene zarar vermesi davranışı ise işçinin özen borcuna aykırılığın iki şekli olarak karşımıza çıkar. Bunlardan ilki için işçinin iş güvenliği önlemlerine kusurlu olarak aykırı davranması ve bunun sonucu olarak iş güvenliğinin tehlikeye düşürülmesi gerekir. İkinci hal ise, işçinin işverene veya başkasına ait olmakla birlikte işverenin eli altında olan makine, tesisat, eşya ve diğer maddelere zarar vermesidir. Bu davranışın haklı fesih sebebi oluşturması için, işverene verilen bir zararın bulunması ve bu zarar miktarının işçinin otuz günlük ücretini aşması gerekir.

Feshin haklı sebebe dayandığını ispat yükü işverene aittir. İşverenin, dayandığı fesih sebebinin haklı veya geçerli olduğunu uygun delillerle inandırıcı bir biçimde ortaya koyması, ispat yükünü yerine getirmiş sayılması bakımından yeterlidir.
Somut olayda, dosyada mevcut fesih bildirimine göre, davacı işçinin nöbet sırasında uyuduğu gerekçesiyle, iş sözleşmesinin İş Kanunu'nun 25/2 ( e), (h), (ı) bentlerine göre feshedildiği ileri sürülmüş ise de; dosyadaki bilgi ve belgelere ve özellikle dinlenen tanıkların beyanlarına göre davacının nöbette olduğu sırada saat 04:00-05:00 sularında şefini arayarak rahatsızlandığını bildirdiği, şefinin, dayanabildiği kadar dayanmasını, dayanamadığı takdirde yanındaki arkadaşına görevi devrederek istirahat edebileceğini söylemesi üzerine davacının sıcak bir ortam olan kantine geçtiği ve orada uyuduğu ve saat 05:00 civarında uyuduğunun tespit edildiği anlaşılmaktadır. Davacının o gün rahatsız olduğunun ve durumu şefine bildirdiğinin sabit olması,aynı yerde nöbet tutan başka bir güvenlik görevlisinin daha bulunması,karşısında, davalı işverence yapılan feshin haklı ve geçerli nedene dayandığını kabul etmek mümkün değildir.Hal böyle olunca, davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken yazılı gerekçe ile reddi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
Diğer taraftan, tüm dosya kapsamına göre, davalılar arasında usulüne uygun olarak kurulmuş alt işverenlik ilişkisi bulunduğu anlaşılmaktadır. Bu nedenle, davacının alt işverene ait işyerindeki işine iadesine; işe iade kararının mali sonuçları yönünden her iki davalının müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulmalarına dair karar verilmek üzere bölge adliye mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılmasına karar verilmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda belirtilen nedenlerle;
1- Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararının BOZULARAK ORTADAN KALDIRILMASINA,
2-İşverence yapılan FESHİN GEÇERSİZLİĞİNE ve davacının davalı ... Koruma ve Güvenlik Hizmetleri Ltd. Şti.’ne ait işyerindeki İŞİNE İADESİNE,
3-Davacının kanuni sürede işe başvurmasına rağmen, işverenin süresi içinde işe başlatmaması halinde davalılar tarafından müştereken ve müteselsilen ödenmesi gereken tazminat miktarının fesih nedeni ve kıdemi dikkate alınarak 4 (dört) aylık ücreti olarak belirlenmesine,
4-Davacının işe iade için işverene süresi içinde başvurması halinde hak kazanılacak olan ve kararın kesinleşmesine kadar doğmuş bulunan en çok 4 (dört) aylık ücret ve diğer haklarının davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya ödenmesi gerektiğinin belirlenmesine, davacının işe başlatılması halinde varsa ödenen ihbar ve kıdem tazminatının bu alacaktan mahsubuna,
5-Karar tarihi itibariyle alınması gerekli olan 35,90 TL karar ve ilam harcından, peşin alınan 27,70 TL harcın mahsubu ile bakiye 8,20 TL karar ve ilam harcının davalıdan tahsili ile hazineye irad kaydına,
6-Davacı vekille temsil edildiğinden, karar tarihinde yürürlükte bulunan tarife uyarınca 2.180,00 TL vekalet ücretinin davalıdan alınıp davacıya verilmesine,
7-Davacı tarafça sarf edilen, 512,00 TL yargılama giderinin davalıdan alınıp davacıya verilmesine, davalının yaptığı yargılama giderinin üzerinde bırakılmasına,
8-Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, karardan bir suretin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
9-Taraflarca yatırılan gider avanslarından varsa kullanılmayan bakiyelerinin ilgili tarafa iadesine, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 20.06.2018 gününde oybirliği ile kesin olarak karar verildi.