22. Hukuk Dairesi 2016/8968 E. , 2019/14060 K.

[İctihat]

22. Hukuk Dairesi 2016/8968 E. , 2019/14060 K.

'İçtihat Metni'
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalılardan Başbakanlık Toplu Konut İdaresi vekili tarafından istenilmekle, temyiz talebinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, davacının 01.09.2006-25.04.2007 tarihleri arasında davalı şirketlerce üstlenilen inşaat işlerinde işçi olarak çalıştığını, davalılardan Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığının ihale makamı olduğunu, davalı işverenin iş sözleşmesini haksız olarak feshettiğini, davacının aylık ücretlerinin ödenmediğini, davalılardan Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığının sorumluluğunun İş Kanununun 36 maddesi ile sınırlı olduğu hususu da göz önüne alınarak davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsilini talep etmiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalılar davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, toplanan deliller ve bilirkişi raporu doğrultusunda davanın kabulüne karar verilmiştir.
Temyiz Başvurusu:
Kararı, davalılardan Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığı vekili temyiz etmiştir.
Gerekçe:
Taraflar arasında ihale makamı olan davalı ... Başkanlığının ücret alacağından sorumluluğu noktasında uyuşmazlık bulunmaktadır.
4857 sayılı İş Kanunu'nun 36. maddesinde, “Genel ve katma bütçeli dairelerle mahalli idareler veya kamu iktisadi teşebbüsleri yahut özel kanuna veya özel kanunla verilmiş yetkiye dayanılarak kurulan banka ve kuruluşlar, asıl işverenler müteahhide verdikleri her türlü bina, köprü, hat ve yol inşası gibi yapım ve onarım işlerinde çalışan işçilerden müteahhit veya taşeronlarca ücretleri ödenmeyenlerin bulunup bulunmadığının kontrolü ya da ücreti ödenmeyen işçinin başvurusu üzerine, ücretleri ödenmeyen varsa müteahhitten veya taşeronlardan istenecek bordrolara göre bu ücretleri bunların hak edişlerinden öderler” şeklinde kurala yer verilmiştir. Bu düzenlemeye göre ihale makamı, işçi ücretlerinin ödenip ödenmediğini kontrol etmek durumundadır. Yapılacak olan kontrol ya da işçinin başvurusu üzerine ödenmeyen ücretlerin bulunduğunun tespit edilmesi halinde, belli şartlarla ihale makamının sorumluluğu söz konusu olur. İhale makamının yapmış olduğu ilan üzerine işçilerin başvuruda bulunmamış olmaları, kamu kurumunun anılan madde kapsamındaki sorumluluğunu ortadan kaldırmayacaktır.
Aynı maddenin ikinci fıkrasında ise işçilerin her hak ediş dönemi için olan ücret alacaklarının üç aylık tutarından fazlası hakkında adı geçen idarelere herhangi bir sorumluluk düşmeyeceği öngörülmüştür. Maddede sözü edilen ücret her hak ediş dönemi için “son üç aylık temel ücret” olarak değerlendirilmelidir.
İhale makamı olan kamu kurumunun, her hak ediş dönemine ilişkin son üç aylık ücretten sorumluluğu, kanundan doğan bir sorumluluktur. İşverenle ihale makamının birlikte dava edilmesi durumunda, müştereken müteselsilen sorumluluğa dair karar verilmelidir. İhale makamının tek başına dava edildiği durumlarda, işçinin mükerrer yararlanmasını önlemek için işverence sözü edilen ücretlerin ödenip ödenmediği araştırılmalıdır.
Dosya içeriğine göre, davalı idarenin sorumluluğunun bulunup bulunmadığı ve hak ediş dönemleri açıklığa kavuşturulmamıştır. Davalı idare düzenlenen ilanların şantiyenin görünen bir yerine asıldığını, ilan askı tutanakları ve takip föylerinin mevcut olduğunu, ilgili belgelerin ... 13 İş Mahkemesinin 2010/1143 E. sayılı dosyasına sunulduğunu, bu belgelerin celbi gerektiğini, ayrıca idareye yapılan bir başvurunun bulunmadığını, davacının davalı şirketler bünyesinde Sosyal Güvenlik Kurumuna kayıtlı bir çalışmasının da tespit edilemediğini savunmuştur. Davalı İdareye başvurunun olmaması ihale makamı olan kamu kurumunun sorumluluğunu kaldırmaz ise de, somut olayda hak ediş dönemlerinin netleştirilmediği, yüklenicinin bordro düzenleyip düzenlemediği bunları idareye sunup sunmadığı ve bu kapsamda hak ediş ödemesi yapılıp yapılmadığı yönlerinden araştırma yapılmadığı anlaşılmaktadır. Hal böyle olunca, hükme esas alınan bilirkişi raporunda davalı ... Başkanlığının asıl işverene birden fazla ödeme hak ediş ödemesi yaptığı, böylece davacının 2006-2007 yılları arasındaki 7 aylık ücret alacağının tamamından sorumlu olduğunun belirtilmesi ile yetinilmesi yerinde görülmemiştir. Bu durumda, davalı idare tarafından bildirilen belgeler ilgili mahkemeden getirtilmeli, davalı idare ile yapılan tüm sözleşme ve ekleri ilgili şirketlerden celbedilmeli, yüklenici firma tarafından işçilerin ücret bordrolarının düzenlenip düzenlenmediği araştırılmalı, ücret bordroları düzenlenmiş ise ihale makamı olan davalı idareye verilip verilmediği, verilmiş ise ücret bordrolarının ihale makamı tarafından hak edişlerin ödenmesi sırasında değerlendirilip değerlendirilmediği ve talep konusu alacağın hangi hakediş dönemine rastladığı idare tarafından dayanılan belgelerle karşılaştırılarak tespit edilmeli, ihale makamı olan davalı idarenin 4857 sayılı Kanun'un 36. maddesi uyarınca davacının ücret alacağından sorumlu tutulmasını gerektirecek koşulların oluşup oluşmadığı ve oluşmuşsa miktarı duraksamaya yer vermeyecek şekilde tespit edilerek sonuca gidilmelidir. Tüm bu yönler gözetilmeden eksik inceleme ile karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Temyiz olunan hükmün yukarıda açıklanan sebeplerden BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 25.06.2019 tarihinde oybirliği ile karar verildi.