22. Hukuk Dairesi 2019/8888 E. , 2019/23836 K.

[İctihat]

22. Hukuk Dairesi 2019/8888 E. , 2019/23836 K.

'İçtihat Metni'
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davacı- birleşen dosya davacısı vekili ve davalı-birleşen dosya davalısı ... Enerji Madencilik San. İnş. Tic. A.Ş vekili tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı -Birleşen Dosya Davacısı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, müvekkili işçinin ... ... baz istasyonu işinde çalıştığını, davalılar arasında asıl işveren-alt işveren ilişkisinin bulunduğunu, iş sözleşmesinin haklı sebep olmadan işverence feshedildiğini ileri sürerek, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, yıllık izin, aylık ücret, fazla çalışma ve hafta tatili ücreti alacaklarının hüküm altına alınmasını talep etmiştir.

Davalılar-Birleşen Dosya Davalıları Cevabının Özeti:
Davalılar vekili davaya cevap dilekçesinde, ... ... baz istasyonu işinin davalı ... Elektrik A.Ş. tarafından yapılan bir proje olduğunu, davalı ... A.Ş.’nin projenin yapımı ile ilgili bir taahhüdü ya da çalışmasının olmadığını, davalılar arasında asıl işveren-alt işveren ilişkisi bulunmadığını, davacı ile davalı ... Elektrik A.Ş. arasında belirli süreli iş sözleşmesi yapıldığını, davacının iddia ve taleplerinde haksız olduğunu ileri sürerek, davanın reddini savunmuştur.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti:
İlk Derece Mahkemesince, toplanan deliller ve bilirkişi raporuna dayanılarak, yazılı gerekçeyle asıl davanın kısmen kabulüne, birleşen davanın ise kabulüne karar verilmiştir.İlk Derece Mahkemesinin kararına karşı, davacı vekili ve davalı ... Enerji Madencilik San. İnş. ve Tic. A.Ş. vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur. Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve kanuna uygun olduğu gerekçesiyle, istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir. Kararın, davacı vekili ve davalı ... Enerji Madencilik San. İnş. ve Tic. A.Ş. vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Dairemizin 13/02/2019 tarihi ilamı karar bozulmuş, bozma ilamına uyan Mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Temyiz Başvurusu:
Kararı, davacı-birleşen dosya davacısı vekili ve davalı-birleşen dosya davalısı ... Enerji Madencilik San. İnş. ve Tic. A.Ş. vekili temyiz etmiştir.
Gerekçe:
1-Dosya kapsamının birlikte değerlendirilmesiyle yapılan inceleme sonucunda, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kurallarına göre davacının tüm, davalı ... Enerji Madencilik San. İnş. ve Tic. A.Ş.’nin ise aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2-Bilindiği üzere; 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununda (keza mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununda) 'usuli kazanılmış hak' kavramına ilişkin açık bir hüküm bulunmamaktadır. Bu kurum, davaların uzamasını önlemek, hukuki alanda istikrar sağlamak ve kararlara karşı genel güvenin sarsılmasını önlemek amacıyla Yargıtay uygulamaları ile geliştirilmiş, öğretide kabul görmüş ve usul hukukunun vazgeçilmez, ana ilkelerinden biri haline gelmiştir. Anlam itibariyle, bir davada, mahkemenin ya da tarafların yapmış olduğu bir usul işlemi ile taraflardan biri lehine doğmuş ve kendisine uyulması zorunlu olan hakkı ifade etmektedir.
Mahkemenin, Yargıtayın bozma kararına uyması ile bozma kararı lehine olan taraf yararına bir usuli kazanılmış hak doğabileceği gibi, bazı konuların bozma kararı kapsamı dışında kalması yolu ile de usuli kazanılmış hak gerçekleşebilir. (Yargıtay İBK 9.5.1960 tarih 21/9, RG. 28.6.1960-10537) Hükmün bir kısmının bozma kapsamı dışında bırakılmasının amacı bu kısımların doğru olduğunu belirlemek, bozmanın sınırlarını çizmek ve bu şekilde usulü kazanılmış hakları oluşturup, korumaktır. Yargıtay tarafından bozulan bir hükmün bozma kararının kapsamı dışında kalmış olan kısımları kesinleşir. Kesinleşmiş bu kısımlar, lehine olan taraf yararına usuli kazanılmış hak oluşturur (04.02.1959 gün ve 13/5 sayılı YİBK).
Kazanılmış haklar hukuk devleti kavramının temelini oluşturan en önemli unsurlardandır. Kazanılmış hakları ortadan kaldırıcı nitelikte sonuçlara yol açan yorumlar Anayasanın 2. maddesinde açıklanan 'Türkiye Cumhuriyeti sosyal bir hukuk devletidir' hükmüne aykırılık oluşturacağı gibi toplumsal kararlılığı, hukuksal güvenceyi ortadan kaldırır, belirsizlik ortamına neden olur ve kabul edilemez.
Usuli kazanılmış hakkın hukuki sonuç doğurabilmesi için; bir davada, ya taraflar ya Mahkeme ya da Yargıtay tarafından açık biçimde yapılmış olan ve istisnalar arasında sayılmayan bir usul işlemi ile taraflardan biri lehine doğmuş ve kendisine uyulması zorunlu olan bir hakkın varlığından söz edilebilmesi gerekir.
Somut uyuşmazlıkta, 13.02.2019 tarihli bozma ilamı ile gerek dava gerekse de ıslah dilekçesinin talep sonuçlarında, tüm alacakların “brüt” tutarda hüküm altına alınması istenildiği, İlk Derece Mahkemesince, kıdem ve ihbar tazminatı alacakları dışındaki ücret cinsinden alacakların “net” tutar üzerinden hüküm altına alınması suretiyle 6100 sayılı Kanun’un 26. maddesinde düzenlenen taleple bağlılık ilkesine aykırı hareket edilmesinin hatalı olduğu, hesaplamalarda, ıslaha karşı zamanaşımı savunmasının değerlendirilmesinde ve hüküm sonucunun tesis edilmesinde bu yöne dikkat edilerek sonuca gidilmesinin gerektiği belirtilerek karar bozulmuş, Mahkemece bozma ilamına uyulmasına karşın bozma gereği yerine getirilmemiştir. Dairemizin 13.02.2019 tarihli bozma ilamında belirtildiği şekilde taleple bağlılık ilkesine uygun hüküm kurulmak ve ıslaha karşı zamanaşımı defi dikkate alınarak sonuca gidilmek üzere kararın yeniden bozulması gerekmiştir.
SONUÇ:Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebepten BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgililere iadesine, 19.12.2019 gününde oybirliğiyle kesin olarak karar verildi.