22. Hukuk Dairesi 2016/24659 E. , 2019/23162 K.

[İctihat]

22. Hukuk Dairesi 2016/24659 E. , 2019/23162 K.

'İçtihat Metni'
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle, temyiz talebinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, müvekkilinin iş sözleşmesini haklı nedenle sonlandırdığını öne sürerek kıdem ve ihbar tazminatları ile bir kısım işçilik alacaklarının davalıdan tahsilini talep etmiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili, davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece yapılan yargılama sonucunda, toplanan delillere göre bilirkişi raporu doğrultusunda, yazılı gerekçe ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Temyiz:
Kararı davalı vekili temyiz etmiştir.
Gerekçe:
1-Dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere ve özellikle temyiz nedenlerine göre, davalı vekilinin aşağıdaki bentlerin kapsamı dışında kalan tüm temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2- Davacının hafta tatili günlerinde çalışıp çalışmadığı konusunda uyuşmazlık bulunmaktadır.
Somut uyuşmazlıkta; Mahkeme gerekçesinde davacının yaz aylarında hafta tatili kullanmadan çalıştığı kabul edilmiş, ancak hüküm yerinde hafta tatili ücret alacağı talebinin reddine karar verilmiştir. Şu halde, Mahkemenin gerekçesi ile hüküm fıkrası arasında çelişki oluşturulması hatalı olmuştur.
Öte yandan, hafta tatili alacağının varlığını ispat bakımından tanık deliline dayanılmıştır. Dosya içerisindeki tanık anlatımları değerlendirildiğinde, davacı tanıklarından biri ile davalı tanığının davacının hafta tatili kullandığını beyan ettiği, iki davacı tanığının davacının hafta tatili kullandığını belirtmekle birlikte kullanmadığı zamanların da olduğunu ifade ettikleri, davacının hafta tatili kullanmadığı zamanlar olduğuna ilişkin beyanların somut ve yeterli olmadığı ve diğer tanıkların beyanı ve tüm dosya kapsamı ile birlikte değerlendirildiğinde inandırıcı da olmadığı anlaşıldığından davacının hafta tatili günlerinde çalıştığını yöntemince ispatlayamadığı kanısına varılmaktadır. Kaldı ki, davacının da hafta tatilinin reddine yönelik hükmü temyiz etmediği de görülmektedir.
Açıklanan nedenler gözönünde tutularak mahkemece dosya kapsamına uygun şekilde gerekçe oluşturulmalıdır.
3-Taraflar arasında davacının fazla çalışma yapıp yapmadığı konusunda da uyuşmazlık bulunmaktadır.
Fazla çalışma yaptığını iddia eden işçi bu iddiasını ispatla yükümlüdür. Ücret bordrolarına ilişkin kurallar burada da geçerlidir. İşçinin imzasını taşıyan bordro sahteliği ispat edilinceye kadar kesin delil niteliğindedir. Bir başka anlatımla bordronun sahteliği ileri sürülüp kanıtlanmadıkça, imzalı bordroda görünen fazla çalışma alacağının ödendiği varsayılır.
Fazla çalışmanın ispatı konusunda işyeri kayıtları, özellikle işyerine giriş çıkışı gösteren belgeler, işyeri iç yazışmaları delil niteliğindedir. Ancak, fazla çalışmanın yazılı belgelerle kanıtlanamaması durumunda tarafların, tanık beyanları ile sonuca gidilmesi gerekir. Bunun dışında herkesçe bilinen genel bazı vakıalar da bu noktada göz önüne alınabilir. İşçinin fiilen yaptığı işin niteliği ve yoğunluğuna göre de fazla çalışma olup olmadığı araştırılmalıdır.
İmzalı ücret bordrolarında fazla çalışma ücreti ödendiği anlaşılıyorsa, işçi tarafından gerçekte daha fazla çalışma yaptığının ileri sürülmesi mümkün değildir. Ancak, işçinin fazla çalışma alacağının daha fazla olduğu yönündeki ihtirazi kaydının bulunması halinde, bordroda görünenden daha fazla çalışmanın ispatı her türlü delille yapılabilir. Bordroların imzalı ve ihtirazi kayıtsız olması durumunda, işçinin bordroda belirtilenden daha fazla çalışmayı yazılı belge ile kanıtlaması gerekir.
İşçiye bordro imzalatılmadığı halde, fazla çalışma ücreti tahakkuklarını da içeren her ay değişik miktarlarda ücret ödemelerinin banka kanalıyla yapılması durumunda ise işçinin ihtirazi kayıt ileri sürmesi beklenemeyeceğinden, ödenenin üzerinde fazla çalışma yapıldığının her türlü delil ile ispatı mümkündür.
Somut uyuşmazlıkta, mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunda tanık anlatımlarından hareketle, davacının yaz aylarında ara dinlenme süresi haricinde günlük çalışmasının 14,5 saat, haftalık yedi günlük çalışmasının 101,5 saat olduğu ve haftada 56,5 saat fazla çalışma yaptığı, kış aylarında ise ara dinlenme süresinin düşülmesiyle günlük çalışmasının 12,5 saat, haftalık altı günlük çalışmasının 75 saat olduğu ve haftada 30 saat fazla çalışma yaptığı kabul edilmiştir. Davacının fazla çalışma alacağı talebinin yanı sıra hafta tatili alacağı talebi de bulunmaktadır. Mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunda hem yaz aylarında davacının haftanın yedi günü çalıştığı kabulüne göre fazla çalışma alacağı hesaplanmış, hem de ayrıca hafta tatili alacağı hesaplanmak suretiyle mükerrer hesaplama yapılmıştır. Rapor bu yönüyle hatalıdır.
Öte yandan; Mahkemece az yukarıda açıklandığı üzere hem davacının yaz aylarında hafta tatili gününde çalıştığı yönünde gerekçe oluşturulmuş hem de hafta tatili talebi reddedilmiştir.
Dosya içeriğine göre ise davacının hafta tatili günlerinde çalıştığını yöntemince ispatlayamadığı kanısına varılmaktadır. Şu halde, yaz aylarında da fazla çalışma hesabının haftanın 6 günü üzerinden yapılması gerekirken bu husus gözetilmeden karar verilmesi doğru olmamıştır.
4- Taraflar arasındaki bir diğer uyuşmazlık ise, işçinin kullandırılmayan yılık ücretli izin sürelerine ait alacağı bulunup bulunmadığı noktasında toplanmaktadır.
4857 sayılı Kanun'un 59. maddesinde, iş sözleşmesinin herhangi bir nedenle sona ermesi halinde, işçiye kullandırılmayan yıllık izin sürelerine ait ücretlerin son ücret üzerinden ödeneceği hükme bağlanmıştır. Yıllık izin hakkının ücrete dönüşmesi için iş sözleşmesinin feshi şarttır. Bu noktada, sözleşmenin sona erme şeklinin ve haklı nedene dayanıp dayanmadığının önemi bulunmamaktadır.
Yıllık izinlerin kullandırıldığı noktasında ispat yükü işverene aittir. İşveren yıllık izinlerin kullandırıldığını imzalı izin defteri veya eşdeğer bir belge ile kanıtlamalıdır.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 31. maddesinde, hakimin davayı aydınlatma ödevi düzenlenmiş olup, madde uyarınca, hakim uyuşmazlığın aydınlatılmasının zorunlu kıldığı durumlarda, maddi veya hukuki açıdan belirsiz yahut çelişkili gördüğü hususlar hakkında, taraflara açıklama yaptırabileceği, soru sorabileceği ve delil gösterilmesini isteyebileceği düzenlenmiştir.
Somut uyuşmazlıkta; davacının 70 gün yıllık ücretli izin hakkı olduğu, yıllık ücretli izin defterinde, kullandırılan yıllık ücretli izin sürelerinin belirtildiği buna göre davacının kullandığı 60 gün yıllık ücretli izin süresinin mahsubu ile bakiye 10 gün için yıllık ücretli izin alacağının hesaplanması gerektiği kabul edilmiştir. Sözü edilen yıllık ücretli izin defterinin alt kısmına, “ kalan yıllık iznimi ücret olarak aldım. ...” şeklinde tarihsiz şerh düşüldüğü ve davacı asilin imzası olduğu görülmekte ise de; ödemenin yapıldığına ilişkin dosya içinde herhangi bir kayıt ve belge bulunmadığı gerekçesiyle bu beyan dikkate alınmamıştır. Ne var ki; bu şerh, davacı asilden sorulmamıştır.
Açıklanan nedenle, hakimin 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 31. maddesinde düzenlenen davayı aydınlatma ödevi çerçevesinde; mahkemece, davacı asile yıllık ücretli izin cetvelinin altındaki yazı gösterilerek içeriğine ve imzasına karşı diyecekleri sorulmalı, davacıya ait ise bu yazıyı ne zaman yazdığı açıklattırılmalı, davacıya kullandırılmayan 10 güne ilişkin herhangi bir ödeme yapılıp yapılmadığı, yapılmış ise ödeme tarihi sorulmalı bundan sonra sonucuna ve tüm dosya kapsamına göre bir karar verilmelidir.
Mahkemece belirtilen hususlar gözetilmeden karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Temyiz olunan hükmün yukarıda açıklanan sebeplerden BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine 12.12.2019 tarihinde oybirliği ile karar verildi.