22. Hukuk Dairesi 2017/22065 E. , 2019/10599 K.

[İctihat]

22. Hukuk Dairesi 2017/22065 E. , 2019/10599 K.

'İçtihat Metni'
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle, temyiz talebinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, davacının 15.03.2004-31.12.2009 tarihleri arasında davalıya ait mağazada güvenlik görevlisi olarak çalıştığını, çalışmasının ... A.Ş’nin denetim ve sorumluluğunda ancak dava dışı ...Tekstil adına kayıtlı olarak geçtiğini, davalı ...Ş. tarafından Diyarbakır Mağazasının kapatılacağının tüm çalışanlardan gizlenerek 19/12/2009 tarihinde tadilat gerekçesiyle ürünlerin toplanması talimatı verildiğini, 31/12/2009 tarihinde ise iş sözleşmesinin davalı işveren tarafından haklı bir sebep olmadan feshedildiğini ileri sürerek, bir kısım işçilik alacaklarının hüküm altına alınmasını talep etmiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili, davacının davalı şirketin Diyarbakır bayiliğini yapan ...Tekstil şirketinin işçisi olduğunu, davanın husumet sebebiyle reddi gerektiğini savunmuştur.
Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, toplanan deliller ve bilirkişi raporu doğrultusunda davanın kabulüne karar verilmiştir.
Temyiz Başvurusu:
Karar, yasal süresi içinde davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Gerekçe:
Taraflar arasında davalı şirketin, davacının dava dışı ...Tekstil şirketi bünyesindeki çalışmalarından doğan alacaklarından sorumlu olup olmadığı konusunda uyuşmazlık bulunmaktadır.
Taraf sıfatı, bir diğer ifade ile husumet ehliyeti 6100 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 114/1-d maddesi uyarınca dava şartı olup, mahkemece re'sen gözetilmelidir.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 297 nci maddesinde, mahkeme kararlarının hangi unsurları içermesi gerektiği düzenlenmiş olup, ilgili hükmün (c ) bendine göre mahkeme kararında tarafların iddia ve savunmalarının özetini, anlaştıkları ve anlaşamadıkları hususlar, çekişmeli vakıalar hakkında toplanan deliller, delillerin tartışılması ve değerlendirilmesi, sabit görülen vakıalarla bunlardan çıkarılan sonuç ve hukuki sebeplerin yer alması gerekmektedir.
Somut uyuşmazlıkta, davacı davalıya ait mağazada güvenlik görevlisi olarak çalıştığını, çalışmasının davalı şirketin denetim ve sorumluluğunda gerçekleştiğini, ancak Sosyal Güvenlik Kurumu kayıtlarında işveren olarak dava dışı ...Tekstil Şirketinin göründüğünü ileri sürmüş, davalı taraf ise davacının dava dışı şirketin çalışanı olduğunu ileri sürerek husumet itirazında bulunmuştur. Mahkemece, davalı tarafın husumet itirazı yönünden herhangi bir inceleme ve araştırma yapılmadan, davacının iş sözleşmesinin davalı işveren tarafından haklı bir sebep olmadan feshedildiği gerekçesiyle bir kısım işçilik alacaklarının davlı şirketten tahsili yönünde hüküm kurulmuştur. Ne var ki, davalı taraf davacının dava dışı ...Tekstil şirketinin işçisi olduğunu, anılan şirket ile davalı şirket arasında bayilik ilişkisi bulunduğunu, taraflar arasındaki sözleşmenin karşılıklı fesih protokolü ile sonlandırıldığını savunmuş ve buna ilişkin kayıtları dosyaya sunmuştur. Mahkemece davalının bu savunması ile dosya kapsamındaki dayanak bilgi ve belgeler değerlendirilmeden eksik inceleme ile karar verilmesi yerinde değildir.
Dosya içeriğinden; davalı ...Ş. ile dava dışı ...Tekstil Ltd. Şti. arasında “MUKAVELENAME” başlıklı bir sözleşmenin sunulduğu, konusunun ...Tekstil Ltd. Şti’nin davalı tarafından belirlenen ve belirlenecek mağazacılık, donanım, tefriş, teşhir malzeme ve tarzı, uygulama, çalışılacak yazılım ortamı, işletmecilik vb. konulardaki standartlara uygun olarak “... caddesi No:4 Yenişehir-DİYARBAKIR” adresindeki ticarethanede tabela ile ilan ve reklamlarında ve ambalaj malzemesinde “Yeni Karamürsel Mağazası” veya sadece “Yeni Karamürsel” deyiminin bulunacağı mağaza açması ve davalının buna muvafakati olduğu görülmektedir. Söz konusu Mukavelenamede, mağazanın işlemlerinden dolayı her türlü mali, hukuki ve cezai sorumluluğun ...Tekstil Ltd. Şti., ... ve ...’e ait olacağı, davalının hiçbir sorumluluğu bulunmayacağı; ...Tekstil Ltd. Şti.’nin aynı konuda davalının izni olmadan başka mağaza açamayacağı ve işletemeyeceği, gerek bu mağaza gerekse başka amaçlarla tesis edeceği ferdi firma yada ticaret şirketlerinin ticaret unvanlarında hiçbir şekilde Yeni Karamürsel Mağazası veya ... veya Yeni Karamürsel veya Karamürsel ibareleri kullanamayacağı, ...Tekstil Ltd. Şti.’nin davalının tedarik ettiği ve/veya ürettiği markalı Emta’yı ve ayrıca davalının her sezon tedarik anlaşması yaptığı üretici/tedarikçi firmaların davalı tarafından belirlenen markalı Emteaları dışında hiçbir üretici/tedarikçi firmadan hiçbir markalı ... satın alma yapamayacağı ve mağazada satamayacağı, davalının tedarik ettiği ve/veya ürettiği ...’yı üretemeyeceği, ürettiremeyeceği veya davalı .../veya davalının sezonluk anlaşma yaptığı ve izin verdiği üretici/tedarikçi firmaların dışında başka bir yerden satın alamayacağı, satamayacağı ve ithal edemeyeceği, davalının yazılı izni olmadıkça ...’yı toptan veya perakende satışının yapılması amacıyla üçüncü kişilere veya diğer müşterilere satamayacağı ve devredemeyeceği, ancak davalının mağazada, kendinden önce yazılı izin alınması ve izin verdiği mallara münhasır kalması şartıyla başka firmalardan satın alınan malların satışını da muvafakat edebileceği; davalıdan mağazaya mal sevkinin bütün risk ve sorumluluğu, sevk ve sigorta giderlerinin ...Tekstil Ltd. Şti.’ne ait olacağı; mağazanın, bütün personelini sigortalı olarak çalıştıracağı, Sosyal Güvenlik Kurumu, İş Kanunu, Vergi Kanunları hükümlerini eksiksiz ve zamanında yerine getireceği, anlaşma sona erdiğinde “Yeni Karamürsel” ibaresini taşıyan tabela, ambalaj malzemesi, basılı kağıt ve benzeri herşeyin derhal kaldıracağı ve kullanmayacağı; mağazanın davalıdan sağladığı malları münhasıran Diyarbakır ili sınırları içinde satmaya yetkili olduğu yönünde düzenlemeler bulunmaktadır. Diğer yandan, dosyaya davalı şirketçe sunulmuş olup davalı şirketin savunmalarında kabulünde olan sadece ...Tekstil bölümü imzalı 19.12.2009 tarihli “KARŞILIKLI FESİH PROTOKOLÜ”nün ise, davalı ...Ş.’nin ...Tekstil Ltd. Şti.’ne bayilik vermesini konu alan mukavelename ve 01.04.2009 tarihinde mukavelenamenin süresinin uzatılması amaçlı protokolün feshedilmesine ilişkin olduğu görülmektedir.
Yargılama sırasında dinlenen tanıkların, dava dışı şirket ile davalı şirket arasındaki ilişkinin niteliği ile ilgili olarak somut herhangi bir anlatımı bulunmamaktadır. Sosyal Güvenlik Kurumu kayıtlarına göre davacının, davalı ...Ş. ile ...Tekstil Ltd. Şti. arasında yapılan mukavelenamede adresi belirtilen mağazada çalıştığı sabit ise de, davacının iş sözleşmesi 20/06/2009 tarihine kadar dava dışı ...Tekstil Şirketi bünyesinde, bu tarihten sonra ise ...Güvenlik şirketi nezdinde çalıştığı tespit edilmektedir. Mahkemece yukarıda sözü edilen bilgi ve belgeler incelenerek davalının husumete yönelik itirazı konusunda olumlu veya olumsuz bir değerlendirme yapılmadan, HMK’nun 297. maddesine aykırı olarak gerekçesiz biçimde davalı şirketin davacının taleplerinden sorumlu olduğu kanaatiyle sonuca gidilmesi isabetsizdir. Yapılması gereken iş, öncelikle taraflar arasındaki sözleşmenin kapsamı belirlenerek, taraflar arasındaki ilişkinin davalıya ait malın sevki ve satımından ibaret olup olmadığı, davalının isim hakkının kullanılıp kullanılmadığı, davalı şirketin işyerine işçi alımı, denetimi ve ücretinin ödenmesi hususlarında herhangi bir talimatı, yetkisi ve sorumluluğunun bulunup bulunmadığı, mukavelenameye göre işin yürütümünden kaynaklı tüm rizikonun kime ait olduğu yönlerinden gerekli araştırma yapılarak, dava dışı şirket ile davalı şirket arasında (bayilik ilişkisi, asıl işveren-alt işveren ilişkisi gibi) ne tür bir hukuki ilişki bulunduğunu saptamak ve sonucuna göre tüm dosya kapsamı yeniden birlikte değerlendirilmek suretiyle, davalı şirketin davacı tarafından talep edilen alacaklardan sorumlu tutulup tutulamayacağı yönünde karar vermektir. Mahkemece eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması hatalı olup, temyiz edilen kararın bu sebeple bozulması gerektirmiştir.
SONUÇ: Temyiz olunan hükmün yukarıda açıklanan sebeplerden BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 14.05.2019 tarihinde oybirliği ile karar verildi.