22. Hukuk Dairesi 2019/9076 E. , 2020/1010 K.

[İctihat]

22. Hukuk Dairesi 2019/9076 E. , 2020/1010 K.

'İçtihat Metni'
MAHKEMESİ:İş Mahkemesi
DAVA TÜRÜ: ALACAK

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle, temyiz talebinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı vekili, davanın belirsiz alacak davası olarak açıldığını belirterek, davacının davalı işveren işyerinde toplu iş sözleşmesi imzalayan ... Sendikası üyesi olmasına ve toplu iş sözleşmesinden yararlanmasına rağmen 01/01/2004-31/12/2005 yürürlük süreli toplu iş sözleşmesi gereğince ücretine yapılması gereken zamların yapılmadığını ileri sürerek bundan kaynaklı fark ücret, ikramiye, ilave tediye ve sosyal yardım alacaklarını istemiştir.
Davalı vekili, dava konusu taleplerin zamanaşımına uğradığını, davacının 01/01/2004-31/12/2005 yürürlük tarihli Toplu İş Sözleşmesinin 57. maddesi ile getirilen ücret zammı alacağının ücrete yansıtılmadığı iddiasına karşılık, ek olarak 22/04/2004 tarihli tutanak tutularak sözleşmenin 56. maddesinde belirtilen 14.100,00 TL olan ve 18.500,00 TL'ye çekilen taban yevmiyelerinin 14.500,00 TL olarak yeniden belirlendiğini, bunun 2003 yılından sonra işe girenler için geçerli olduğunu, ayrıca 18.500,00 TL olan taban yevmiyelerin 17.000,00 TL olarak yeniden belirlendiğini, bu maddenin 2002 yılından önce işe girmiş olanları kapsadığını, buna göre davacının davalı kurumda hak edip de alamadığı ücret farkı alacağının bulunmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, toplanan deliller ve bilirkişi raporuna dayanılarak, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. Karar davalı vekilinin temyizi üzerine Dairemizin 19/04/2016 tarihli ilamı ile özetle ''... Dava konusu edilen alacakların gerçekte belirlenebilir olmaları ve belirsiz alacak davasına konu edilemeyecekleri anlaşılmakla, hukuki yarar yokluğundan davanın usulden reddi gerekirken yazılı şekilde esasa girilerek karar verilmesi hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir.'' gerekçesi ile bozularak dosya yerine geri çevrilmekle yeniden yapılan yargılama sonunda Mahkemece önceki kararda direnilmiştir. Direnme kararının davalı tarafından süresinde temyizi üzerine dosya Dairemizce Hukuk Genel Kuruluna gönderilmiş, Hukuk Genel Kurulunun 25/06/2019 tarihli ilamı ile özetle “... toplu iş sözleşmesi artışlarından kaynaklanan alacakların belirlemesi, davacı işçinin eğitim ve sosyal durumu dikkate alındığında kendisinden beklenemeyeceği gibi, söz konusu alacakların belirlenebilmesi için işverende bulunan bilgi ve belgelerin verilmesi ve tahkikata ihtiyaç duyulduğundan, Mahkemece davanın belirsiz alacak davası olarak görülmesi yerindedir.” gerekçesi ile direnmenin uygun olduğu, davalı vekilinin bozma nedenine göre daha önce incelenmeyen alacak miktarlarına yönelik temyiz itirazlarının incelenmesi için dosyanın Dairemize gönderilmesine karar verilmiştir.Taraflar arasında davacının taban ücreti ve ücret zamlarına göre yevmiyelerinin ve sosyal haklarının davalı işyerinde uygulanan toplu iş sözleşmesine uygun belirlenerek ödenip ödenmediği noktasında uyuşmazlık vardır.Toplu iş sözleşmesinin taraflarının değişen ekonomik durumlar karşısında, sözleşmede değişiklik yapmak ve sözleşmeyi yeni koşullara uyarlamak amacıyla toplu iş sözleşmesi hükümlerini değiştirmeleri olanaklıdır. 4857 sayılı İş Kanunu'nun 22. maddesinin son fıkrasında yazılı olan 'taraflar aralarında anlaşarak çalışma koşullarını her zaman değiştirebilirler' kuralından, toplu iş sözleşmeleri yönünden iş ilişkisinin tarafları yerine, toplu iş sözleşmesinin taraflarını anlamak lazım gelir. Gerçekten, toplu iş sözleşmesi yapma yetkisi olan kişilerin bu yetkileri devam ettiği sürece toplu iş sözleşmesi hükümlerinde değişiklik yapmaları kural olarak mümkündür (Hukuk Genel Kurulu, 15.05.2013 gün ve 2013/22-540 esas, 2013/727 karar.).Toplu iş sözleşmesi yetkisi olan yanlar, aralarında yapacakları bir ek protokolle gelecekteki haklarda artışı ve hatta bir azalmayı kararlaştırabilirler (Tunçomağ K./Centel T.: İş Hukukunun Esasları, İstanbul 2008, s.369).Ne var ki, toplu iş sözleşmesinde yapılacak olan değişiklikler kural olarak geçmişe etkili olamayacaktır. Toplu iş sözleşmesinin tarafları arasında yapılan bu değişiklikler yapıldıkları tarihten ileriye dönük olarak sonuçlarını doğurur. Ayrıca, toplu iş sözleşmelerinin özerkliği ilkesi gereğince, her toplu iş sözleşmesi kendi içinde bağımsızdır.
Somut olayda, uyuşmazlık konusu olan 2004-2005 dönemini kapsayan toplu iş sözleşmesi 01/01/2004-31/12/2005 yürürlük süreli olmak üzere 20/03/2004 tarihinde imzalanmış, aynı toplu iş sözleşmesinin bazı maddelerinde değişiklik yapılmasına dair 22/04/2004 tarihinde toplu iş sözleşmesi taraflarınca imzalanan protokol hükümleri ile bir kısım haklar ile taban ücretler ve taban ücretlere seyyanen zam hükümlerinde değişiklik yapılmıştır.Bu değişiklikten sonra davacının ücreti protokol hükümlerine göre belirlenmiş ve toplu iş sözleşmesindeki düzenlemeler çerçevesinde belirlenen ücretlerinin ödendiği anlaşılmaktadır.Davacının protokol tarihi olan 22/04/2004 tarihine kadar Toplu İş Sözleşmesinin 56. maddesine göre belirlenen taban ücretlere göre ücret farkı alacaklarına hak kazanmış ise de; davalı tarafın davaya karşı zamanaşımı def'inde bulunduğu, bu nedenle bu döneminde zamanaşımına uğradığı anlaşılmaktadır. Hal böyle olunca davacının uyuşmazlığa konu dönem geçerli toplu iş sözleşmesi ve 22/04/2004 tarihli protokol hükümlerine göre ücretinin tespit edilerek davalı Belediye tarafından ödendiği, bu nedenle dava konusu fark ücret alacaklarının bulunmadığının anlaşılmasına göre, Mahkemece bu gerekçe ile davanın reddine karar verilmesi gerekli iken yazılı gerekçe ile hüküm kurulması hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı nedenle BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine 22.01.2020 tarihinde oybirliği ile karar verildi.