22. Hukuk Dairesi 2020/1754 E. , 2020/8749 K.

[İctihat]

22. Hukuk Dairesi 2020/1754 E. , 2020/8749 K.

'İçtihat Metni'
MAHKEMESİ:İş Mahkemesi
DAVA TÜRÜ: ALACAK

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davacı ve davalılardan ...Teşkilatı A.Ş. vekili tarafından istenilmekle, temyiz talebinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, müvekkilinin davalı idareye bağlı ... kargo işlem merkezinde alt işveren işçisi olarak çalıştığını belirterek kıdem tazminatı, kötüniyet tazminatı, ücret farkı, yıpranma prim farkı, akdi ücretler (yemek ücreti, yol ücreti ve benzeri), yıllık izin ücreti, fazla çalışma ücreti alacaklarının hüküm altına alınmasını talep etmiştir.
Davalılar Cevaplarının Özeti:
Davalılar vekilleri, davanın reddine karar verilmesini talep etmişlerdir.
Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, davanın usulden reddine ilişkin verilen karar Dairemizin 25.04.2016 tarih 2016/11089 Esas 2016/12255 Karar sayılı ilamı ile bozulmuş olup bozma sonrası yapılan yargılama neticesinde toplanan delillere göre ve kök bilirkişi raporu doğrultusunda davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Temyiz :
Karar, davacı vekili ile davalı... A.Ş. vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Gerekçe:
1- Dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davacı vekili ile davalı ... A.Ş. vekilinin aşağıdaki bentlerin kapsamı dışındaki temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2-Taraflar arasında, davacı işçinin ara dinlenme süresi noktasında uyuşmazlık bulunmaktadır.
İşçinin günlük iş süresi içinde kesintisiz olarak hiç ara vermeden çalışması beklenemez. Gün içinde işçinin yemek, çay, sigara gibi ihtiyaçlar sebebiyle ya da dinlenmek için belli bir zamana ihtiyacı vardır. Ara dinlenme 4857 sayılı İş Kanunu'nun 68.maddesinde düzenlenmiştir. Anılan hükümde ara dinlenme süresi, günlük çalışma süresine göre kademeli bir şekilde belirlenmiştir. Buna göre dört saat veya daha kısa süreli günlük çalışmalarda ara dinlenmesi en az onbeş dakika, dört saatten fazla ve yedibuçuk saatten az çalışmalar için en az yarım saat ve günlük yedibuçuk saati aşan çalışmalar bakımından ise en az bir saat ara dinlenmesi verilmelidir. Uygulamada yedibuçuk saatlik çalışma süresinin çok fazla aşıldığı günlük çalışma sürelerine de rastlanılmaktadır. İş Kanununun 63.maddesi hükmüne göre, günlük çalışma süresi onbir saati aşamayacağından, 68.maddenin belirlediği yedibuçuk saati aşan çalışmalar yönünden en az bir saatlik ara dinlenmesi süresinin, günlük en çok onbir saate kadar olan çalışmalarla ilgili olduğu kabul edilmelidir. Başka bir anlatımla günde onbir saate kadar olan (onbir saat dahil) çalışmalar için ara dinlenmesi en az bir saat, onbir saatten fazla çalışmalarda ise en az birbuçuk saat olarak verilmelidir.Somut olayda, hükme esas alınan bilirkişi raporunda çalışma saatine göre yasal ara dinlenme süresi düşülerek hesaplama yapılmıştır. Ancak dinlenen davalı tanığı ... ile davacı tanıklarının 15-20 dakika mola kullandıkları yönünde beyanda bulundukları, hatta davalı tanığı ...’ın iş olduğunda molasız çalıştıklarını belirttiği, tüm tanıkların vardiya arasında belli bir mola saatinin olmadığını ifade ettikleri tespit edilmekle, ara dinlenme süresinin 15 dakika olarak kabulü dosya içeriğine uygun düşecektir.
3- Davacı işçinin fazla çalışmasının bulunup bulunmadığı konusunda da taraflar arasında uyuşmazlık bulunmaktadır. Fazla çalışma yaptığını iddia eden işçi bu iddiasını ispatla yükümlüdür. Ücret bordrolarına ilişkin kurallar burada da geçerlidir. İşçinin imzasını taşıyan bordro sahteliği ispat edilinceye kadar kesin delil niteliğindedir. Bir başka anlatımla bordronun sahteliği ileri sürülüp kanıtlanmadıkça, imzalı bordroda görünen fazla çalışma alacağının ödendiği varsayılır.İmzalı ücret bordrolarında fazla çalışma ücreti ödendiği anlaşılıyorsa, işçi tarafından gerçekte daha fazla çalışma yaptığının ileri sürülmesi mümkün değildir. Ancak, işçinin fazla çalışma alacağının daha fazla olduğu yönündeki ihtirazi kaydının bulunması halinde, bordroda görünenden daha fazla çalışmanın ispatı her türlü delille yapılabilir. Bordroların imzalı ve ihtirazi kayıtsız olması durumunda, işçinin bordroda belirtilenden daha fazla çalışmayı yazılı belge ile kanıtlaması gerekir. İşçiye bordro imzalatılmadığı halde, fazla çalışma ücreti tahakkuklarını da içeren her ay değişik miktarlarda ücret ödemelerinin banka kanalıyla yapılması durumunda, ihtirazi kayıt ileri sürülmemiş olması, ödenenin üzerinde fazla çalışma yapıldığının yazılı delille ispatlanması gerektiği sonucunu doğurmaktadır.
Fazla çalışmanın ispatı konusunda işyeri kayıtları, özellikle işyerine giriş çıkışı gösteren belgeler, işyeri iç yazışmaları delil niteliğindedir. Ancak, fazla çalışmanın yazılı belgelerle kanıtlanamaması durumunda tarafların, tanık beyanları ile sonuca gidilmesi gerekir. Bunun dışında herkesçe bilinen genel bazı vakıalar da bu noktada göz önüne alınabilir. İşçinin fiilen yaptığı işin niteliği ve yoğunluğuna göre de fazla çalışma olup olmadığı araştırılmalıdır.
Somut olayda; davacı işçi işin niteliği gereği haftada yaklaşık 60 saat çalıştığını ileri sürmektedir. Mahkemece hükme esas alınan kök bilirkişi raporunda; tanık anlatımlarına göre, davacının haftanın 6 günü 14.00- 22.00 saatleri arasında aylık ortalama 20 saat, kamyonların kış nedeni ile geç gelmesinden dolayı saat 22.00'den sonra fazla çalışma yaptığı, bunun da haftanın 2 günü 14:00 - 22:00 saatleri arasında günde 8 saate tekabül ettiği, bu süreden 1 saat dinlenme süresi düşülerek günlük çalışma süresinin 7 saat olduğu, haftanın 4 günü 14:00 - 24:00 saatleri arasında günde 10 saat çalıştığı, bu süreden 1 saat dinlenme süresi düşülerek günlük çalışma süresinin 9 saat olduğu, kış Aylarında (aralık-ocak-şubat) davacının haftalık fazla çalışma süresinin 2 gün x 7 saat = 14 saat (14:00-22:00 saatleri arası normal vardiya), 4 gün x 9 saat = 36 saat (kamyonların kış nedeniyle geç gelmesinden dolayı saat 22:00’den sonra yapılan çalışma), (36 saat + 14 saat) - 45 saat = 5 saat olduğu; yine tanık anlatımlarından kış ayları dışında da kamyonların zaman zaman gecikme yapmaları nedeni ile ayda 4-5 saat fazla çalışma yaptıkları beyan edildiğinden ocak şubat ayları dışında davacının haftanın 4 günü 14:00 - 22:00 saatleri arasında günde 8 saat çalıştığı, bu süreden 1 saat dinlenme süresi düşülerek günlük çalışma süresinin 7 saat olduğu, haftanın 1 günü 14:00 - 24:00 saatleri arasında günde 10 saat çalıştığı, bu süreden 1 saat dinlenme süresi düşülerek günlük çalışma süresinin 9 saat olduğu, buna göre bu aylarda haftalık fazla çalışma süresinin 4 gün x 7 saat = 28 saat (14:00-22:00 saatleri arası normal vardiya), 2 gün x 9 saat =18 saat (Kamyonların kış nedeniyle geç gelmesinden dolayı saat 22:00’den sonra yapılan çalışma), (28 saat + 18 saat) - 45 saat = 1 saat olduğu tespit edilmiştir. Ancak, Dairemiz incelemesinden geçen 2017/41272 Esas sayılı dava dosyasında davacı ile birlikte aynı işi yapan işçinin kışın aralık, ocak ve şubat aylarında 3 ay süre ile haftada ortalama 3 kez 2 saat fazla çalışma yapabileceği, yaz aylarında ise haftanın 6 günü 14.00- 22.00 saatleri arasında günde 8 saat çalıştığı kabul edilmiştir. Dosya kapsamındaki tanık anlatımları ve anılan Dairemiz ilamı birlikte değerlendirildiğinde, bahsi geçen dosyadaki kabule göre ve yukarıdaki bentte yer alan hususlar çerçevesinde 15 dakika ara dinlenme tenzili ile fazla çalışma ücret alacağının hesaplanarak hüküm altına alınması gerektiği anlaşılmakla, kararın bu yönden de bozulması gerekmiştir.SONUÇ: Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgililere iadesine, 06.07.2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.