22. Hukuk Dairesi 2017/10242 E. , 2020/7443 K.

[İctihat]

22. Hukuk Dairesi 2017/10242 E. , 2020/7443 K.

'İçtihat Metni'
MAHKEMESİ : 9. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle, temyiz talebinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, davacının, 2005 yılından 31.07.2014 tarihine kadar davalı Bakanlığa bağlı ... Devlet Hastanesi bünyesinde faaliyet gösteren alt işverenler nezdinde aralıksız çalıştığını, iş akdini emeklilik nedeniyle sonlandıran davacının bu durumu hastane yönetimine bildirmesine karşın kıdem tazminatı alacağının ödenmediğini ileri sürerek, alacağına hükmedilmesini talep etmiştir.
Davalı CevabınınÖzeti:
Davalı vekili, kurumun işveren sıfatının bulunmadığını, alacağın zamanaşımına uğradığını ileri sürerek, davanın reddi gerektiğini savunmuştur.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti:
İlk Derece Mahkemesince, davanın kabulüne karar verilmiştir.
İstinaf Başvurusu:
İlk Derece Mahkemesinin kararına karşı, davalı taraf istinaf başvurusunda bulunmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesi Kararının Özeti:
Bölge Adliye Mahkemesince; dosya kapsamına göre dava dışı alt işveren şirketin, davacının iş akdini emeklilik nedeniyle feshetmiş olduğunu 31/07/2014 tarihinde Sosyal Güvenlik Kurumu'na bildirdiği, yanı sıra davacının 04/08/2014 tarihinde tahsis amacıyla Sosyal Güvenlik Kurumu'na başvurduğu ve akabinde kendisine 01/09/2014 tarihinden itibaren yaşlılık aylığı bağlanmış olduğu tespit edilmiş ise de, davacının emekliliğe ilişkin belgeyi davalı ...'na sunduğuna ilişkin delil mevcut olmadığından, davalı ... aleyhine hükmedilen kıdem tazminatı için faiz başlangıcının dava tarihi olması gerektiği gerekçesiyle, davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 353/1-b.2 maddesi uyarınca ortadan kaldırılmasına ve davanın kabulü ile 13.580,92 TL brüt kıdem tazminatının dava tarihi olan 08/12/2015 tarihinden itibaren işleyecek mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı ile birlikte davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,karar verilmiştir.
Temyiz Başvurusu:
Kararı, davalı vekili temyiz etmiştir.
Gerekçe:
1-Dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2-Dosya içeriğine göre taraflar arasında giydirilmiş ücretin belirlenmesi hususunda uyuşmazlık bulunmaktadır.
İlave tediye alacağının kapsamı, yararlanacaklar, yararlanma şartları, miktarı ve ödeme zamanı 6772 sayılı Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması Hakkındaki Kanun ile düzenlenmiştir. Kanunun 1. maddesinde, Devlet ve ona bağlı kurumların hangileri olduğu, ayrıca yararlanacak kişiler açıkça belirtilmiştir.
Buna göre;
A. İşveren kapsamı yönünden Devlete ve ona bağlı olmak üzere,
1. Genel, katma ve özel bütçeli daireler,
2. Sermayesi değişen kurumlar,
3. Sermayesinin yarısından fazlası Devlete ait olan şirket ve kurumlar ve bunlara bağlı kuruluşlar,
4. Belediyeler ve belediyelere bağlı kuruluşlar,
5. 3460 ve 3659 sayılı Kanun kapsamına giren, sermayesinin tamamı Devlete ait olan veya bu sermeye ile kurulan iktisadi Devlet kuruluşları,
3460 sayılı Kanun bugün itibari ile yürürlükte olan bir kanun değildir. 3659 sayılı Kanun ise, banka ve Devlet kurumlarında çalışan memurların aylıkları ile ilgili düzenleme getirmiş ve halen yürürlüktedir. Bu Kanun'un 1. maddesinde, kapsama dahil kurumlar daha ayrıntılı açıklanmıştır.
Yukarıda belirtilen kurumlarca, sermayesinin yarısından fazlasına iştirak suretiyle kurulan kuruluşlar ve bunların aynı nispette iştirakleriyle vücut bulan kurumlar, ticaret ve sanayi odaları ve borsalar veya satın alınıp belediyelere bağlanan müesseseler de Kanun kapsamına alınmıştır.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanununda, merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri, sosyal güvenlik kurumları ve mahalli idarelerden oluşan genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri ekli cetvellerde sayılmıştır. Bu cetvellerde Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu idareleri, Özel Bütçeli İdareler, Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar ve Sosyal Güvenlik Kurumlarında çalışanların kanun kapsamında olduğunun kabulü gerekir.
Sonuç itibari ile kapsam bakımından, Devlet tarafından kanun ve kanunun verdiği yetki ile idari işlemle kurulan ve kamusal yetki ve ayrıcalıklardan yararlanan kamu tüzel kişilikleri ve bunlara bağlı kuruşlarda iş sözleşmesi ile çalışanlara uygulanacağı görülmektedir.
Somut olayda, her ne kadar Bölge Adliye Mahkemesi tarafından: ‘’Dosya içeriğinden Yargıtay denetiminden geçerek kesinleşen davacının ...'na karşı yönlendirdiği ... İş Mahkemesi'nin 16/05/2014 tarih ve 2013/466 Esas, 2014/199 Karar sayılı kararında 2009 - 2013 yıllarına ilişkin ilave tediye ücreti alacağına hükmedildiği ve iş ilişkisinin davalı Bakanlık ile alt işverenler arasında muvazaalı olduğunun kabul edildiği görülmektedir. Bu durumda kıdem tazminatına esas giydirilmiş ücretin tespitinde ilave tediye ücretinin hesaba dahil edilesinde herhangi bir usulsüzlük bulunmamaktadır.’’ gerekçesi ile davalı vekilinin, davacı işçinin ilave tediye alacağı talepli olarak ... İş Mahkemesi'nin 2015/514 Esas sayılı dosyasından açmış olduğu davasının henüz sonuçlanmadığını, bu yüzden kıdeme esas giydirilmiş ücrete ilave tediye ücreti eklenerek hesap yapılmasının doğru olmadığı yönündeki istinaf itirazı yerinde görülmemiş ise de; davacının 27.12.2013 tarihinden sonraki döneme ilişkin çalışmaları ile ilgili olarak ilave tediye alacaklarına hükmedilmesi istemiyle ... İş Mahkemesi’nin 2015/510 esas, 2016 karar sayılı dosyasın kayıtlı olarak açmış olduğu davasının kabulüne dair verilen kararın Dairemizin 2017/35898 esas ve 2017/16274 karar sayılı ilamı ile 06.07.2017 tarihinde ‘’ her ihale dönemi için ayrı ayrı inceleme yapılması gerektiği gerekçesiyle ‘’ bozulduğu, bozmaya uyan ilk derece mahkemesi tarafından yapılan yargılama neticesinde davacının iş akdinin feshi öncesinde istihdam edildiği ... Devlet Hastanesi kapsamında Ocak 2014 ayında yapılan genel temizlik hizmet alım sözleşmesinin muvazaaya dayanmadığı, davacının alt işveren işçisi olduğu ve kamu işçilerine tanınan ilave tediye alacağına hak kazanamadığı kabul edilerek, 08.11.2017 tarihinde davanın reddine karar verilmiş ve verilen karar Dairemizin 2018/6492 esas, 2018/11694 karar sayılı 10.05.2018 tarihli ilamı ile onanmıştır.
Bu duruma göre ise; davacının 27.12.2013 tarihinden sonraki hizmetlerine ilişkin olarak alt işveren işçisi sayılması ve ilave tediye ücreti alacağından yararlanamaması yönünde kesinleşmiş yargı kararının bulunması sebebiyle, iş akdinin feshedildiği 31.07.2014 tarihi itibariyle yapılan giydirilmiş ücret tespitinde, yıllık 52 günlük ücret miktarına karşılık ilave tediye tutarının eklenmesi hatalı olup, kıdem tazminatı alacağının buna göre yeniden hesap edilmesi için bozma kararı verilmesi gerekmiştir.
Sonuç: Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının ve İlk Derece Mahkemesi kararının yukarıda yazılı sebeplerle BOZULMASINA, dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, 23.06.2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.