22. Hukuk Dairesi 2017/28016 E. , 2020/4581 K.

[İctihat]

22. Hukuk Dairesi 2017/28016 E. , 2020/4581 K.

'İçtihat Metni'


MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
AVUKAT ...
DAVALILAR : 1-... ADINA VEKİLİ
AVUKAT ...
2-... ADINA VEKİLİ AVUKAT ...
DAVA TÜRÜ : ALACAK

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalılar vekilleri tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili; müvekkilinin iş sözleşmesinin işverence haksız olarak feshedildiğini ileri sürerek kıdem ve ihbar tazminatı alacaklarının davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalılar Cevaplarının Özeti:
Davalılar vekilleri, davanın reddine karar verilmesini istemişlerdir.
Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece; yapılan yargılama neticesinde yazılı gerekçeyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Temyiz:
Kararı davalılar vekilleri temyiz etmiştir.
Gerekçe:
1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere göre, davalıların aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2-Taraflar arasındaki uyuşmazlık, davalıların dava konusu alacaklardan hukuki sorumluluklarının olup olmadığı noktasında toplanmaktadır.
4857 sayılı İş Kanunu'nun 2. maddesinde işveren; bir iş sözleşmesine dayanarak işçi çalıştıran gerçek veya tüzel kişi ya da tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşlar olarak açıklanmıştır. O halde asıl işveren alt işveren ilişkisinden söz edilebilmesi için öncelikle mal veya hizmetin üretildiği iş yeri bulunan bir işverenin ve aynı iş yerinde iş alan ikinci bir işverenin varlığı gerekir ki asıl işveren alt işveren ilişkisinden söz edilebilsin. Alt işverenin başlangıçta bir iş yerinin olması şart değildir. Alt işveren, işveren sıfatını ilk defa asıl işverenden aldığı iş ve bu işin görüldüğü iş yeri nedeniyle kazanmış olabilir.
4857 sayılı İş Kanunu'nun 2/6 maddesi uyarınca, “Bir işverenden, iş yerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerinde veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde iş alan ve bu iş için görevlendirdiği işçilerini sadece bu iş yerinde aldığı işte çalıştıran diğer işveren ile iş aldığı işveren arasında kurulan ilişkiye asıl işveren- alt işveren ilişkisi denir.
Alt işverene verilen iş, iş yerinde mal veya hizmet üretiminin yardımcı işlerinden olmalıdır. Asıl işin bölünerek alt işverene verilmesi durumunda ise, verilen iş işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren bir iş olmalıdır.
Asıl alt işveren ilişkisinin gerçekleşmesi için, asıl işverenin mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işi ya da asıl işin bir bölümünü alt işverene vermesi gerekir. Verilen iş, mal veya hizmet üretimine ilişkin olmayan bir iş ise, bu tür bir ilişki doğmaz.
Somut olayda; davalı ... ile İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü arasında imzalanan 18.09.2009 tarihli protokolde, İlçe Milli Eğitim Müdürlüğünün 30.09.2009 tarih ve 4059 sayılı yazılarında da belirtildiği üzere, Narlıdere Belediyesi sınırları içerisinde bulunan ve Milli Eğitim Bakanlığına bağlı olarak eğitim- öğretim hizmeti veren ilkokul ve liselere ait hizmet binalarının temizliğinin daha sağlıklı yapılabilmesi, ayrıca okullarda Emniyetçe yeterli ölçüde verilemeyen güvenlik hizmeti ve uyuşturucu ile mücadelenin daha etkin yapılabilmesi yönünde yeterli ödeneklerinin olmaması nedeniyle ilgili İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından davalı Belediyeden hizmet talebinde bulunulması üzerine 5393 sayılı Belediye Kanununun 75. maddesinin (b) bendi gereğince, bahse konu okulların temizliği için 12, güvenliği için 12 kişi olmak üzere toplam 24 kişilik görevlinin davalı ... tarafından karşılanmasına karar verildiği belirtilmiştir. 01.10.2009 tarihli, 71 karar sayılı Narlıdere Belediyesi Meclis kararında da; 'İlçe Milli Eğitim Müdürlüğünün 30.09.2009 tarih ve 4059 sayılı yazılarında belirtildiği üzere Narlıdere Belediyesi sınırları içerisinde bulunan ve Milli Eğitim Bakanlığına bağlı olarak eğitim- öğretim hizmeti veren ilkokul ve liselerimize ait himzet binalarının temizliğinin daha sağlıklı yapılabilmesi, ayrıca okullarda Emniyetçe yeterli ölçüde verilemeyen güvenlik hizmeti ve uyuşturucu ile mücadelenin daha etkin yapılabilmesi yönünde yeterli ödeneklerinin olmaması nedeniyle Belediyemizden hizmet talebinde bulunulmuştur. Belediyemizde bu hizmetleri karşılayacak yeterli personelin bulunmadığı ve 5393 sayılı Belediye Kanununun 49. maddesi gereğince yeni personel alınamaması nedeniyle hizmet alımının ihale edilerek yapılması gerekmekledir. 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 75. maddesinin (b) bendi gereğince, bahse konu temizlik hizmeti işi için 12, güvenlik hizmeti işi için 12 kişi olmak üzere toplam 24 kişilik hizmetin verilebilmesi için Başkanlığımız ve İlçe Milli Eğitim Müdürlüğünce yapılan protokolün, Meclisimizce karara bağlanması hususunda tensiplerinizi arz ederim.'şeklindeki Başkanlık Önergesi metninin oybirliği ile kabulüne karar verildiği görülmektedir. Dosyaya sunulan ... ile İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü arasındaki 22.09.2011 tarihli diğer bir protokolde de yine, davalı ... sınırları içerisinde bulunan ve Milli Eğitim Bakanlığına bağlı olarak eğitim- öğretim hizmeti veren okulların temizliği ve güvenlik hizmetlerinin karşılanmasının kararlaştırıldığı görülmektedir.
Yukarıda yer verilen belgelere dayanak oluşturan 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 75. maddesinde 'Belediye, belediye meclisinin kararı üzerine yapacağı anlaşmaya uygun olarak görev ve sorumluluk alanlarına giren konularda; a) Mahalli idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına ait yapım, bakım, onarım ve taşıma işlerini bedelli veya bedelsiz üstlenebilir veya bu kuruluşlar ile ortak hizmet projeleri gerçekleştirebilir ve bu amaçla gerekli kaynak aktarımında bulunabilir. Bu takdirde iş, işin yapımını üstlenen kuruluşun tabi olduğu mevzuat hükümlerine göre sonuçlandırılır. b) Mahalli idareler ile merkezi idareye ait asli görev ve hizmetlerin yerine getirilmesi amacıyla gerekli ayni ihtiyaçları karşılayabilir, geçici olarak araç ve personel temin edebilir...' düzenlemesi bulunmaktadır.
Somut uyuşmazlıkta; temizlik görevlisi olan davacı işçi, 25.10.2007 tarihinde işe başladığını, bu çalışmasının 13.06.2014 tarihine kadar devam ettiğini, ilk iki yıl eğitim öğretim dönemi boyunca okullarda, okulların kapalı olduğu dönemlerde ise davalı ... bünyesinde olmak üzere yılda 12 ay çalıştırıldığını, daha sonraki yıllarda okullar açılmadan 10 gün önce işe çağrıldığını, okulların kapandığı tarihte ise işten çıkarıldığını, 2014 yılına kadar bu şekilde çalışmaya devam ettiğini ileri sürmektedir. Davalılarca yapılan savunmalar çerçevesinde husumet itirazında bulunulmuştur. Mahkemece; ... tarafından Milli Eğitim Bakanlığına bağlı eğitim ve öğretim hizmeti veren tüm okulların temizliğinin sağlanması amacıyla doğrudan temin usulü ile temizlik ve güvenlik hizmeti işi alım ihalesi yaptığı, davacının ihale alan yüklenici şirketler nezdinde çalıştığı, ihale bedelinin ... tarafından karşılandığı, ayrıca, davacının okul dönemleri dışında (yaz tatillerinde 2008-2009 yıllarında ve cumartesi günlerinde) Belediye bünyesinde çalıştırıldığı, davacının hizmetinin ağırlıklı olarak Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okullarda geçtiği gerekçeleriyle Milli Eğitim Bakanlığının asıl işveren, Narlıdere Belediyesinin ise alt işveren konumunda olduğu ve bu nedenle davalıların işçilik alacaklarından müştereken ve müteselsilen sorumlu oldukları kabul edilmiştir.
Dosya kapsamındaki deliller ve bu bağlamda mahkemeye sunulan davalı ... ile dava dışı firmalar arasında imzalanan hizmet alım sözleşmelerine göre; davacının yapılan ihaleler çerçevesinde davalı ... bünyesinde ve hizmet döküm cetvelinde gözüken dava dışı firmalar nezdinde çalıştırıldığı görülmektedir.
5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediyenin Görev ve Sorumlulukları” başlığını taşıyan 14. maddesinin a bendinde “İmar, su ve kanalizasyon, ulaşım gibi kentsel alt yapı; coğrafî ve kent bilgi sistemleri; çevre ve çevre sağlığı, temizlik ve katı atık; zabıta, itfaiye, acil yardım, kurtarma ve ambulans; şehir içi trafik; defin ve mezarlıklar; ağaçlandırma, park ve yeşil alanlar; konut; kültür ve sanat, turizm ve tanıtım, gençlik ve spor; sosyal hizmet ve yardım, nikâh, meslek ve beceri kazandırma; ekonomi ve ticaretin geliştirilmesi hizmetlerini yapar veya yaptırır” kuralına yer verilmiştir. 5393 sayılı Kanun’un 67. maddesi ile belediyelerin asıl işlerini de 6. fıkradaki sınırlamalar olmaksızın alt işverenlere verebileceği düzenlenmiştir. Anılan hükme göre hizmet alımına konu temizlik işinin ihale yoluyla gördürebileceği, bu nedenle davalı ... ile dava dışı firmalar arasında İş Kanunu'nun 2. maddesine uygun bir asıl işveren alt işveren ilişkisinin söz konusu olduğu anlaşılmaktadır. Somut olayda, davacının davalılar arasındaki protokoller üzerine davalı ... tarafından Belediye Kanunu'nun 75. maddesi uyarınca davalı ... Bakanlığına bağlı okullarda görevlendirildiği, davacı işçinin salt ilgili protokoller kapsamında Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okullarda çalıştırılmasının davalı ... Bakanlığının hukuki sorumluluğu sonucunu doğurmayacağı açıktır. Bu itibarla, davalı ... yönünden davanın husumet yokluğu sebebi ile reddine karar verilmesi gerekirken, yazılı gerekçeyle davalıların müştereken ve müteselsilen sorumlulukları yönünde hüküm kurulması isabetsizdir. Kabule göre ise; davalı ... Bakanlığının, davalılar arasında imzalanan ilk protokolün yürürlük tarihi öncesinde de asıl işveren olarak dava konusu alacaklardan sorumlu olduğunun kabulü hatalı olmuştur.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebeplerle BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 09.03.2020 gününde oybirliği ile karar verildi.