23. Hukuk Dairesi 2019/289 E. , 2020/125 K. '

[İctihat]

23. Hukuk Dairesi 2019/289 E. , 2020/125 K.

'İçtihat Metni'
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki alacak davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine yönelik verilen hükmün süresi içinde davalı ... Taah. San. Tic. Ltd. Şti. vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.

- K A R A R -

Davacı vekili, dava dışı işçi ... tarafından davacı kurum hakkında Karşıyaka 2. İş Mahkemesinin 2011/323 Esas sayılı dosyası ile işçi ve işveren ilişkisinden kaynaklanan alacak davası açıldığını, yapılan yargılama sonunda hüküm altına alınan işçi alacaklarının tahsili için ... 1. İcra Müdürlüğünün 2014/834 sayılı dosyası ile icra takibine girişildiğini, davacı bakanlık tarafından icra dosyasına 11.239,41 TL ödeme yapıldığını, davacı bakanlık ile yüklenici firmalar arasında düzenlenen hizmet alım sözleşmesinde kıdem tazminatı vb. İş ve işçilik haklarından doğan alacaklardan yüklenici firmanın sorumlu olduğuna yer verildiğini, davalı şirketler ile sözleşme gereği işten çıkarma neticesinde yasal sorumluluğun şirkete ait olduğu belirlendiğinden davacı bakanlığın borcun tamamını rücu hakkı bulunduğunu ileri sürerek, fazlaya ilişkin haklar saklı kalmak kaydı ile şimdilik 11.239,41 TL alacağın ödeme tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılara ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.
Davalı ... Taah. San.ve Tic. Ltd. Şti. vekili ve davalı ... Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti vekili davanın reddini istemiş, davalı ... Gıda Ltd.Şti. davaya cevap vermemiştir.
Mahkemece iddia, savunma ve tüm dosya kapsamına göre; taraflar arasında imzalanan sözleşmenin 22. maddesinde ''Yüklenicinin sözleşme konusu iş ile ilgili çalıştıracağı personele ilişkin sorumlulukları, ilgili mevzuatın bu konuyu düzenleyen emredici hükümleri ve genel şartnamenin 6. Bölümünde belirlenmiş olup, yüklenici bunları aynen uygulamakla yükümlüdür'' hükmüne yer verildiği, Genel Şartnamenin Yüklenicinin Çalıştırdığı Personel Çalışanların Hakları Ve Çalışma Şartları başlıklı 6. Bölümünün 38. Maddesine işçilere yapılacak ödemeler ve bunlara ilişkin uygulama prensipleri gösterilmiş olup, İş Kanunu'nun 6. Maddesi ile taraflar arasında imzalanan sözleşme ve eki şartnamede yer alan hükümlere göre davacı bakanlığın icra takibi sonrasında ödemiş olduğu fazla çalışma, ulusal bayram ve genel tatil ücreti ile ferilerini son yüklenici olan ... Ltd. Şti.'den isteyebileceği, devreden alt işverenlerin işçinin devri tarihinden itibaren iki yıl sürenin geçmiş olması nedeni ile devirden sonraya ait ücret alacaklarından sorumluluğunun bulunmadığı kanaatine varıldığı gerekçesiyle davanın davalılar ... Gıda Ltd. Şti. ve ... Gıda Ltd. Şti. hakkındaki davanın reddine, 11.239,41TL nin 09/07/2014 tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte davalı ... Ltd. Şti.'den alınarak davacıya verilmesine karar verilmiştir.
Kararı, ... Taah. San. Tic. Ltd. Şti. vekili temyiz etmiştir.
Hizmet alım sözleşmeleri; ihale şartları ile belirlenen işin sözleşmede kararlaştırılan bedel ile yapılmasının üstlenildiği sözleşmelerdir. Bu sözleşme türünde yüklenicinin edimi, hizmetin kendi işçisi ile yerine getirilmesi, işverenin edimi ise sözleşme bedelinin ödenmesidir. Sözleşme kapsamında yapılması gereken iş yüklenici işçisi tarafından yerine getirilecektir. İş aktinin yüklenici ile işçi arasında yapıldığı hususu ihtilaflı değildir. SGK kayıtları da bu hususu doğrulamaktadır. Hizmet alımı tip sözleşmelerinde işverenin, yüklenici tarafından çalıştırılan işçinin ücretinin ödenmesi, sosyal haklarının takibi gibi denetim dışında işçiye karşı bir sorumluluğu yoktur. İşveren ile yüklenicinin İş Kanunu’na göre işçiye karşı müteselsilen sorumlu olmasına rağmen rücu ilişkisinde taraflar arasında imzalanan sözleşmenin uygulanması sözleşme hukukunun en temel ilkelerindendir.
İşçilik alacakları işveren tarafından ödenen işçinin; yüklenici işçisi olması, sözleşme ücretine işçinin ücret ve sosyal haklarının dahil olması, işverenin işçilik alacaklarından sorumlu olacağına dair sözleşmede bir hüküm bulunmaması hususları nazara alındığında davacı işverenin işçiyi çalıştıran yüklenicilerden ödediği bedeli ve ferilerinin tamamını talep etme hakkı bulunduğunun kabulü gerekir.
Hizmet alım ihaleleri aynı yüklenici tarafından alındığı gibi, değişik yükleniciler tarafından da alınabilmektedir. Bu halde işyeri devri suretiyle işçiler yeni yükleniciye devredildiği için hizmet akitleri kesintiye uğramadan devam etmekte ve işçilik alacakları da bu doğrultuda hesaplanmaktadır.
İşçiye ödenen kıdem tazminatı iş sözleşmesinin feshedildiği tarihteki giydirilmiş ücret üzerinden hesaplanmakta olup bu kıdem tazminatının tamamından işçiyi çalıştırdıkları dönemle orantılı olarak yükleniciler işverene karşı sorumludurlar.
Yıllık izinler kullanılmadığı taktirde iş sözleşmesinin feshi ile ücrete dönüşmektedir. Sözleşmeyi feshedenin son yüklenici olduğu ve yıllık izinlerinde bu fesih ile ücrete dönüştüğü gözönüne alındığında yıllık izin ücretinden son yüklenici sorumlu olacaktır.
İhbar tazminatından son işveren sorumludur. Bunların dışında hafta tatil ücreti, ücret alacağı, fazla mesai ücreti gibi işçiye ödenen tazminatlardan yükleniciler işverene karşı işçiyi çalıştırdıkları dönemle sınırlı olarak sorumlu olacaklardır.
İşveren tarafından bu ödemelerin feri mahiyetinde yapılan ödemeler de ayrı esasla yüklenicilerden tahsil edilebilecektir.
Yükleniciler aleyhine açılan rücu davalarında ayrı sözleşmelerle hizmet ifa eden yükleniciler mecburi dava arkadaşı olmadığı gibi borçtan müteselsilen sorumlu olacaklarına ilişkin kanun hükmü veya sözleşme bulunmamaktadır. Bu nedenle alacak davalarında her davalı aleyhine ayrı tahsil hükmü kurulmalıdır. Davanın itirazın iptali şeklinde açılmış olması durumunda ise takibin hangi davalı açısından hangi miktarla devam edeceği ayrı ayrı belirlenmelidir.
Bu durumda mahkemece yukarıda belirlenen ilkeler çerçevesinde bilirkişiden ek rapor alınıp sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken yanılgılı gerekçe ile ödenen bedelin tamamından son işverenin sorumlu tululması doğru görülmemiş bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, davalı ... Taah. San. Tic. Ltd. Şti. vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile mahkeme kararının anılan davalı yararına BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde temyiz edene iadesine, karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere 15.01.2020 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.