1. Hukuk Dairesi 2016/334 E. , 2018/14638 K.

[İctihat]

1. Hukuk Dairesi 2016/334 E. , 2018/14638 K.

'İçtihat Metni'
MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL

Taraflar arasında görülen tapu iptali ve tescil davası sonunda, yerel mahkemece davanın kısmen kabul kısmen reddine ilişkin olarak verilen karar taraf vekillerince yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, Tetkik Hakimi ...'ın raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü

-KARAR-

Dava, tapu iptal ve tescil isteğine ilişkindir.
Tapu iptal tescil davalarının kayıt maliki aleyhine açılacağı kuşkusuzdur bu nedenle davalı ... hakkındaki davanın reddedilmiş olmasında bir isabetsizlik bulunmadığından davacının bu yöne ilişkin temyiz itirazının reddine,
Davacının vekalet ücretine yönelik temyiz itirazıyla davalı ...’in temyiz itirazlarına gelince
Davacı 33 sayılı parseldeki payını davalı oğluna ölünceye kadar bakması amacıyla vermek istediğini ancak elinden hile ile alınan vekaletname kullanılarak 33 sayılı parseldeki payını davalı oğlu ...’e satış suretiyle temlik edildiği gibi, satmayı hiç düşünmediği 37 parseldeki payının da yine satış suretiyle davalı oğluna temlik edildiğini ileri sürüp iptal tescil isteğinde bulunmuştur. İddianın açıklanan bu niteliği itibariyle hile ile alınan vekaletname kullanılmak suretiyle yapılan temlik nedeniyle vekalet görevinin kötüye kullanıldığı iddiasına dayanıldığı açıktır.
Toplanan delillerden ve tüm dosya içeriğinden davacının 28.06.2014 tarihinde torunu ...’yi satışa da yetkili olmak üzere vekil tayin ettiği, çekişme konusu 33 ve 37 parseller elbirliği halinde davacı ve diğer mirasçılar adına kayıtlı iken davacının miras payının vekil tarafından davalı ...’e satış suretiyle temlik edildiği anlaşılmaktadır.
Bilindiği üzere 6098 s. Türk Borçlar Kanunu'nda (TBK) sadakat ve özen borcu, vekilin vekil edene karşı en önde gelen borcu kabul edilmiş ve 506. (818 s. Borçlar Kanunu'nun (BK) 390.) maddesinde aynen 'Vekil, vekâlet borcunu bizzat ifa etmekle yükümlüdür. Ancak vekile yetki verildiği veya durumun zorunlu ya da teamülün mümkün kıldığı hâllerde vekil, işi başkasına yaptırabilir.
Vekil üstlendiği iş ve hizmetleri, vekâlet verenin haklı menfaatlerini gözeterek, sadakat ve özenle yürütmekle yükümlüdür.
Vekilin özen borcundan doğan sorumluluğunun belirlenmesinde, benzer alanda iş ve hizmetleri üstlenen basiretli bir vekilin göstermesi gereken davranış esas alınır.' hükmüne yer verilmiştir. Bu itibarla vekil, vekil edenin yararına ve iradesine uygun hareket etme, onu
zararlandırıcı davranışlardan kaçınma yükümlülüğü altındadır. Vekâletin kapsamı, sözleşmede açıkça gösterilmemişse, görülecek işin niteliğine göre belirlenir (TBK'nin 504/1). Sözleşmede vekâletin nasıl yerine getirileceği hakkında açık bir hüküm bulunmasa veya yapılan işlem dış temsil yetkisinin sınırları içerisinde kalsa dahi vekilin bu yükümlülüğü daima mevcuttur. Hatta malik tarafından vekilin bir taşınmazın satışında, dilediği bedelle dilediği kimseye satış yapabileceği şeklinde yetkili kılınması, satacağı kimseyi dahi belirtmesi, ona dürüstlük kuralını, sadakat ve özen borcunu göz ardı etmek suretiyle, makul sayılacak ölçüler dışına çıkarak satış yapma hakkını vermez. Vekil edenin yararı ile bağdaşmayacak bir eylem veya işlem yapan vekil değinilen maddenin son fıkrası uyarınca sorumlu olur. Bu sorumluluk BK'de daha hafif olan işçinin sorumluluğuna kıyasen belirlenirken, TBK'de benzer alanda iş ve hizmetleri üslenen basiretli bir vekilin sorumluluğu esas alınarak daha da ağırlaştırılmıştır.
Öte yandan, vekil ile sözleşme yapan kişi 4721 s. Türk Medeni Kanunu'nun (TMK) 3. maddesi anlamında iyi niyetli ise yani vekilin vekalet görevini kötüye kullandığını bilmiyor veya kendisinden beklenen özeni göstermesine rağmen bilmesine olanak yoksa, vekil ile yaptığı sözleşme geçerlidir ve vekil edeni bağlar. Vekil vekâlet görevini kötüye kullansa dahi bu husus vekil ile vekâlet eden arasında bir iç sorun olarak kalır, vekil ile sözleşme yapan kişinin kazandığı haklara etkili olamaz.
Şöyle ki, üçüncü kişi vekil ile çıkar ve işbirliği içerisinde ise veya kötü niyetli olup vekilin vekalet görevini kötüye kullandığını biliyor veya bilmesi gerekiyorsa vekil edenin sözleşme ile bağlı sayılmaması, TMK'nin 2. maddesinde yazılı dürüstlük kuralının doğal bir sonucu olarak kabul edilmelidir. Söz konusu yasa maddesi buyurucu nitelik taşıdığından hakim tarafından kendiliğinden (resen) göz önünde tutulması zorunludur. Aksine düşünce kötü niyeti teşvik etmek en azından ona göz yummak olur. Oysa bütün çağdaş hukuk sistemlerinde kötü niyet korunmamış daima mahkum edilmiştir. Nitekim uygulama ve bilimsel görüşler bu yönde gelişmiş ve kararlılık kazanmıştır.
Ne var ki, mahkemece bu yönde bir araştırma yapılmış değildir.
Hal böyle olunca, yukarıdaki ilkeler uyarınca inceleme yapılarak temlikin vekalet görevinin kötüye kullanılması suretiyle gerçekleştirilip gerçekleştirilmediğinin açıklığa kavuşturulması, vekalet görevinin kötüye kullanıldığı kanaatine varılır ise davanın kabul edilmesi, davalı ... hakkındaki davanın husumet nedeniyle reddedilmesi ve Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin 7. maddesi gözetilerek ... lehine vekalet ücretine hükmedilmesi gerekir iken, noksan soruşturmayla yetinilerek yazılı şekilde karar verilmesi doğru değildir.
Kabule göre de davacının çekişme konusu taşınmazlardaki miras payı üzerinden iptal tescile karar verilmesi gerekirken infazda sorun yaratacak şekilde taşınmazın tümü üzerinden iptal tescile karar verilmesi de isabetsizdir.
Tarafların temyiz itirazları açıklanan nedenden ötürü yerindedir. Kabulü ile, hükmün (6100 sayılı Yasanın geçici 3.maddesi yollaması ile) 1086 sayılı HUMK'un 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine, 19.11.2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.