1. Hukuk Dairesi 2015/15008 E. , 2018/12193 K.

[İctihat]

1. Hukuk Dairesi 2015/15008 E. , 2018/12193 K.

'İçtihat Metni'
MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ


Taraflar arasında görülen tapu ipt...... ve tescil davası sonunda, yerel mahkemece davanın açılmamış sayılmasına ilişkin olarak verilen karar davacılar vekili tarafından yasal süre içerisinde duruşma istemli temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, Tetkik Hakimi ...'nün raporu okundu, açıklamaları dinlendi, duruşma isteği değerden reddedilerek, gereği görüşülüp düşünüldü
-KARAR-

Dava, ketmi verese hukuksal nedenine dayalı tapu ipt...... ve tescil isteğine ilişkindir.
Davacılar, kök ......bırakan......Öztop adına tapunun ...... 1321 tarih ve 55 sıra numarasında kayıtlı taşınmazın 1325 yılında ifraz edilerek 550, 551, 552, 553, 554, 555, 556, 557, 558, 559, 560, 566, 567 ve 573 parsel sayılı taşınmazların oluştuğunu, ......bırakanın ...... ile kendileri de ......çı oldukları halde ......çılarından davalıların ......bıranları...... adına intikal sağlanarak İbrahim’in kardeşinin payını üzerine alarak tek m......k h......ne geldiğini, davalıların ......çı olmaları sebebiyle yolsuz tescil edilen kaydı bilmesi gereken kişiler olduklarını ileri sürerek ketmi verese olgusuna dayalı olarak 567, 568, 569, 574, 618, 619 ve 620 parsel sayılı taşınmazların davalılar adına olan tapu kayıtlarının ipt...... ile ...... payları oranında adlarına tescile karar verilmesini istemişlerdir.
Davalılar, kadastroya ait tutanakların kesinleştiği tarihten itibaren 10 yıl geçtikten sonra itiraz edilemeyeceğini, davacıların ......bıranları adına da taşınmaz kaydedildiğini, bu tür davaların dava tarihindeki kayıt m......klerine yöneltilmesi gerektiğini, her parselin m......klerinin farklı kişiler olduğunu, ......çıların 1960 yılında aralarında harici ve rızai taksim yaptıklarını, kesinleşmiş ilama dayanan tapu kayıtlarına ilişkin iddiaların yersiz olduğu belirterek davanın reddini savunmuşlardır.
Mahkemece, eksik harcın verilen kesin sürede ikmal edilmediği gerekçesiyle davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiştir.
Hemen belirtilmelidir ki davanın niteliğine göre konusunu oluşturan hakkın para ile değerlendirilmesinin mümkün bulunduğu ve nisbi harca tabi olduğu kuşkusuzdur.
Dosyanın incelenmesinden davanın, 20.000 TL dava değeri üzerinden harç ödenmek suretiyle açıldığı, yargılama sırasında 30.04.2015 tarihli duruşmada “Bilirkişi raporunda belirlenen dava değeri üzerinden eksik harcın tamamlatılması ile ilgili davacı tarafa 4 haftalık kesin süre verilmesine, bu süre içerisinde eksik harç ikmal edilmediği takdirde dava dosyasının işlemden kaldırılacağının davacı vekiline ihtarına” şeklinde ara karar oluşturulduğu, davacılar vekillerine 01.06.2015 tarihinde ihtarın tebliğ edildiği, vekillerin ise 08.07.2015 tarihinde istifa ettiği, mahkemece süresinde eksik harcın ikmal edilmediği gerekçesiyle davanın açılmamış sayılmasına karar verildiği anlaşılmaktadır.


Gerçekten de, 492 Sayılı Harçlar Kanunu harcın alınmasını veya tamamlanmasını tarafların isteklerine bırakmayıp, anılan hususun mahkemece kendiliğinden gözetileceğini düzenlemiş ve buyurucu nitelikteki 32. maddesinde yargı işlemlerinden alınacak harçlar ödenmedikçe müteakip işlemlerin yapılamayacağını öngörmüş ise de tarafların üzerinde uzlaşamadıkları durumlarda, harca esas alınacak dava değerinin uzman bilirkişiler aracılığıyla keşfen saptanmasında zorunluluk vardır.
Harçlar Kanununun 30. maddesinde ''... Muhakeme sırasında tespit olunan değerin dava dilekçesinde bildirilen değerden fazla olduğu anlaşılırsa yalnız o celse için muhakemeye devam olunur takip eden celseye kadar noksan değer üzerinden peşin karar ve ilam harcı tamamlanmadıkça davaya devam olunmaz, HUMK’nun 409. (6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 150.) maddesinde gösterilen süre içinde dosyanın muameleye konulması noksan olan harcın ödenmesine bağlıdır.'' düzenlemesine yer verilmiştir.
Öte yandan, kesin süreye ilişkin ara kararı her türlü yanlış anlaşılmayı önleyecek biçimde açık ve eksiksiz yazılmalı, yapılacak işler teker teker belirtilmelidir. Bunun yanında verilen süre yeterli, emredilen işler, gerekli ve yapılabilir nitelik taşımalı, ayrıca hakim süreye uyulmamanın sonuçlarını açıkça anlatmalı, tarafları uyarmalıdır.
Oysa somut olayda, eksik harcın ikm......ne ilişkin muhtıranın usulüne uygun olduğu söylenmez.
Şöyle ki
1-Dava konusu taşınmazların dava tarihi itibariyle belirlenen değerleri üzerinden davacıların ...... payına isabet eden kısmın saptanması gerekirken herhangi bir miktar belirtilmemiştir.
2-Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 90/1 maddesine göre hakim kanundaki süreleri artıramaz veya eksiltemez. Harçlar Kanununun 30. maddesinde eksik harcın ikm...... için gelecek celseye kadar süre tanınması gerekirken, mahkemece bir sonraki celse 09.07.2015 tarihinde bırakılmış olmasına karşın davacı tarafa 4 haftalık kesin süre verilmiştir.
3-Harç ikm......ne ilişkin ara kararı yerine getirilmediği takdirde, HMK'nun 150. maddesi gereği dosyanın işlemden kaldırılmasına karar verilmesi gerekirken, mahkemece doğrudan açılmamış sayılmasına karar verilmiştir.
Hâl böyle olunca, öncelikle kararı temyiz eden davacılar ...... ve ......'in Av. ...’na verdiği vekaletnamenin dosya arasına alınması, dava konusu taşınmazların dava tarihi itibariyle belirlenen değerleri üzerinden davacıların ...... payına isabet eden kısmın saptanması, ondan sonra eksik harç tespit edilerek Harçlar Kanunu 30 ve Hukuk Mukameleri Kanunu 150. maddesi uyarınca davacıya sonraki celseye kadar süre verilmesi, mahkemece (belirlenen değer üzerinden) harcın tamamlanmaması durumunda 492 sayılı Harçlar Yasasının 30. maddesi yollaması ile 6100 s. HMK'nın 150. maddesi uyarınca dosyanın işlemden kaldırılması ve şartlar oluştuğu takdirde davanın açılmamış sayılmasına karar verilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme ile yazılı biçimde hüküm kurulması isabetsizdir.
Davacıların yerinde bulunan temyiz itirazlarının kabulü ile, hükmün açıklanan nedenden ötürü (6100 sayılı Yasanın geçici 3.maddesi yollaması ile) 1086 sayılı HUMK'un 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine, 12.09.2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.