1. Hukuk Dairesi 2015/13424 E. , 2018/11594 K.

[İctihat]

1. Hukuk Dairesi 2015/13424 E. , 2018/11594 K.

'İçtihat Metni'
MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ-TESCİL

Taraflar arasında görülen tapu iptali ve tescil davası sonunda, yerel mahkemece davanın kabulüne ilişkin olarak verilen karar davalı vekili tarafından yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, Tetkik Hakimi ...'ün raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü
-KARAR-
Dava, bağıştan rücu hukuksal nedenine dayalı tapu iptali-tescil isteğine ilişkindir.
Davacılar, mirasbırakanları ...'in ... ada ... parsel sayılı taşınmazdaki 1989/19930 payını okul yapılması kaydı ile davalı belediyeye 14.11.1996 tarihinde bağışladığını, dava tarihine kadar bağış koşullarının gerçekleştirilmediğini ileri sürerek, tapu iptali ve tescil isteğinde bulunmuşlardır.
Davalı, davanın 1 yıllık süre içerisinde açılmadığını, taşınmazın kayıtsız ve şartsız bağışlandığını, bağıştan rücu koşullarının oluşmadığını, taşınmazda başka paydaşlar bulunması nedeniyle okulun yapılmadığını belirtip davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, bağıştan rücu koşullarının oluştuğu gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Dosya içeriği ve toplanan delillerden 1939 doğumlu mirasbırakan ...'in 23.08.2012 tarihinde ölümü ile geriye mirasçı olarak davacı çocukları ..., ..., ..., ... ve karısı ...'yi bıraktığı, mirasbırakanın ... ada ... parseldeki 1989/19930 payının tamamını 14.11.1996 tarihinde kayıtsız, şartsız ve bedelsiz olarak davalı ... Belediyesi'ne bağışladığı, ... Belediyesi'nin 05.12.1995 tarihli encümen kararında dava konusu taşınmazın da yer aldığı bir kısım taşınmazın imar planında belirtildiği gibi (okul alanı, park, semt spor sahası, kreş, pazar vb.) yapılmak üzere alındığının belirtildiği, dava konusu taşınmazın 1/1000 ölçekli uygulama imar planında 'teknik lise' alanında kaldığı, eldeki davanın da 12.12.2013 tarihinde açıldığı anlaşılmaktadır.
Bilindiği üzere, bağıştan dönme (rücu) bağışlayanın tek yanlı, bağışlanana varması gereken beyanıyla geriye yürürlü (makable şamil) olarak hukuki ilişkiye son veren yenilik doğurucu bir haktır. Bağışlayan koşullu veya mükellefiyetli şekilde bağışta bulunmuşsa, bağışlanandan hukuka, ahlaka aykırı veya imkansız olmadığı sürece 818. sayılı Borçlar Kanunu'nun (BK) 241. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun (TBK) 291. maddesi uyarınca koşul veya mükellefiyetin yerine getirilmesini isteyebilir. Haklı bir neden olmaksızın yerine getirilmemesi halinde de BK. nin 244/3. TBK. nin 295. maddesine dayanarak bağıştan dönme hakkını kullanıp verdiğini geri isteyebilir.
Hemen belirtmek gerekir ki bağış sözleşmesindeki koşul veya mükellefiyetin niteliğinin, kapsamının yerine getirilme zamanının tam olarak tespiti büyük önem taşır. Bu itibarla salt kullanılan sözlerin değil, tarafların gerçek iradelerinin ve bağışlayanın asıl amacının ortaya çıkarılması gerekir. Ayrıca amacın gerçekleşmeyeceğinin kesin biçimde anlaşılması tarihi ile bu tarihten itibaren BK. nin 246. TBK. nin 297. maddesine göre bir yıllık hak düşürücü süre içerisinde bağıştan dönme (rücu) hakkının kullanılıp kullanılmadığının araştırılması da zorunludur.
Somut olaya gelince, her ne kadar resmi akitte şartsız bağış olduğu yazılmış ise de bağışlamada tarafların gerçek iradesi önem taşıdığından, Muratpaşa Belediyesi'nin 05.12.1995 tarihli encümen kararından bağışın koşullu olduğu ve koşulun yerine getirilmediği anlaşılmaktadır.
Öte yandan, TBK.'nun 297/3.madde hükmüne göre bağışlayan sağlığında geri alma sebebini öğrenememişse, mirasçıları ölümünden başlayarak bir yıl içinde bağışlamayı geri alma hakkını kullanabilir. Bu durumda davacıların mirasbırakan babalarının payına ilişkin açtıkları bu davada mirasbırakanın ölüm tarihi gözetildiğinde 1 yıllık hak düşürücü sürenin geçtiği tartışmasızdır.
Hâl böyle olunca, davanın hak düşürücü süre nedeniyle reddine karar verilmesi gerekirken, yazılı olduğu üzere hüküm kurulmuş olması doğru değildir.
Davalının yerinde görülen temyiz itirazlarının kabulü ile yerel mahkeme kararının açıklanan nedenlerden ötürü (6100 sayılı Yasanın geçici 3.maddesi yollaması ile) 1086 sayılı HUMK'un 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine, 28.06.2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.